حکومت بنی‌مزید: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←حاکمان) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
بنی‌مزید در قلمرو خود مذهب شیعه را مذهب رسمی اعلام کرد و مردم را به رعایت شعائر مذهبی دعوت نمود. حاکمان مزیدی همواره از شیعیان در برابر [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] حمایت کردند و حتی برخی از آنها در این راه جان خود را از دست دادند. | بنی‌مزید در قلمرو خود مذهب شیعه را مذهب رسمی اعلام کرد و مردم را به رعایت شعائر مذهبی دعوت نمود. حاکمان مزیدی همواره از شیعیان در برابر [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] حمایت کردند و حتی برخی از آنها در این راه جان خود را از دست دادند. | ||
حکومت مزیدیان همزمان با حکومت‌های [[بنی‌عباس|عباسیان]]، آل‌بویه و [[سلجوقیان]] بود. [[فهرست خلفای بنی‌عباس|خلفای عباسی]] مزیدیان را | حکومت مزیدیان همزمان با حکومت‌های [[بنی‌عباس|عباسیان]]، آل‌بویه و [[سلجوقیان]] بود. [[فهرست خلفای بنی‌عباس|خلفای عباسی]] مزیدیان را تهدیدی علیه حکومتشان قلمداد کرده و در مواقعی آنها را متهم به بد دینی کرده و مردم را علیه آنها می‌شوراندند. امپراطوری سلجوقی نیز برای جلوگیری از نفوذ عباسیان سیاست حفظ قدرت امرای عرب چون بنی‌مزید را پیش گرفت. | ||
مشهورترین حاکم مزیدی، [[صدقه بن منصور]] بود. وی با استفاده از اختلافات داخلی سلجوقیان، توانست حکومت مزیدیان را گسترش دهد. او [[حله (شهر)|شهر حله]] را تأسیس کرد که این شهر پس از مدتی، به یکی از مهم‌ترین شهرهای عراق و دارالعلم جهان تشیع تبدیل شد. حاکمان مزیدی با برقراری امنیت و آرامش و فراهم کردن امکانات علمی، نقش مؤثری در شکوفایی فرهنگ و [[تمدن اسلامی]] با رویکرد شیعی داشته و سرزمینشان به یکی از کانون‌های علمی و ادبی جهان [[اسلام]] مبدل گشت و علاوه بر جایگاه و زادگاه بزرگان شیعه، مکانی برای مهاجرت علمای مناطق دیگر گردید که ثمرات آن در سده‌های بعد نمایان شد. | مشهورترین حاکم مزیدی، [[صدقه بن منصور]] بود. وی با استفاده از اختلافات داخلی سلجوقیان، توانست حکومت مزیدیان را گسترش دهد. او [[حله (شهر)|شهر حله]] را تأسیس کرد که این شهر پس از مدتی، به یکی از مهم‌ترین شهرهای عراق و دارالعلم جهان تشیع تبدیل شد. حاکمان مزیدی با برقراری امنیت و آرامش و فراهم کردن امکانات علمی، نقش مؤثری در شکوفایی فرهنگ و [[تمدن اسلامی]] با رویکرد شیعی داشته و سرزمینشان به یکی از کانون‌های علمی و ادبی جهان [[اسلام]] مبدل گشت و علاوه بر جایگاه و زادگاه بزرگان شیعه، مکانی برای مهاجرت علمای مناطق دیگر گردید که ثمرات آن در سده‌های بعد نمایان شد. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
مزیدیان یا اصحاب الحله<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۰؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۲۲۴.</ref> از حکومت‌های [[شیعه|شیعی]] بودند که بین سال‌های [[سال ۴۰۳ هجری قمری|۴۰۳ق]] تا [[سال ۵۴۵ هجری قمری|۵۴۵ق]] بر مناطقی از [[عراق]] فرمانروایی کردند.<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> دوره حکومت آنها که به پادشاهان عرب شهرت داشتند،<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۳۸۶</ref> ۱۴۲ سال<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> و همزمان با حکومت‌های [[آل بویه|آل‌بویه]]، [[سلجوقیان]] و [[بنی‌عباس|خلافت عباسیان]] در عراق و ایران و همچنین [[فاطمیان]] در مصر بود.<ref>مرسلپور، خدک، «بررسی تحلیلی نقش حکومت بنی مزید در حمایت از شیعیان و گسترش تشیع»، ص۷۰.</ref> آنها در دوران ضعف عباسیان<ref>ناشناخته، نهایة الأرب، ۱۳۷۵ش، جلد۲۷، ص۱۰، پاورقی.</ref> و اقتدار آل‌بویه و با حمایت آنان در منطقه [[فرات الاوسط]] به قدرت رسیدند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی».</ref> | مزیدیان یا اصحاب الحله<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۰؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۲۲۴.</ref> از حکومت‌های [[شیعه|شیعی]] بودند که بین سال‌های [[سال ۴۰۳ هجری قمری|۴۰۳ق]] تا [[سال ۵۴۵ هجری قمری|۵۴۵ق]] بر مناطقی از [[عراق]] فرمانروایی کردند.<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> دوره حکومت آنها که به پادشاهان عرب شهرت داشتند،<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۳۸۶</ref> ۱۴۲ سال<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱.</ref> و همزمان با حکومت‌های [[آل بویه|آل‌بویه]]، [[سلجوقیان]] و [[بنی‌عباس|خلافت عباسیان]] در عراق و ایران و همچنین [[فاطمیان]] در مصر بود.<ref>مرسلپور، خدک، «بررسی تحلیلی نقش حکومت بنی مزید در حمایت از شیعیان و گسترش تشیع»، ص۷۰.</ref> آنها در دوران ضعف عباسیان<ref>ناشناخته، نهایة الأرب، ۱۳۷۵ش، جلد۲۷، ص۱۰، پاورقی.</ref> و اقتدار آل‌بویه و با حمایت آنان در منطقه [[فرات الاوسط]] به قدرت رسیدند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی».</ref> | ||
مزیدیان با [[شجاعت]] و روحیه | مزیدیان با [[شجاعت]] و روحیه جنگ‌آوریِ خود به یکی از قدرت‌های تأثیرگذار منطقه تبدیل شدند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۷.</ref> برخی مزیدیان را مدیران و سیاستمداران ماهری دانسته‌اند که با بهره‌برداری از اتفاق‌های زمان سلجوقیان، توانستند به قدرتی مهم در منطقه تبدیل شوند.<ref>باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۹.</ref> | ||
فرمان‌روایان مزیدی همواره مورد ستایش بودند<ref>عمادالدین کاتب، خریدة القصر، ۱۳۷۵ق، ج۵، ص۱۵۳.</ref> و صفات نیکو و اعمال شایسته آنها در منابع بازتاب داشته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۴–۲۹۵؛ ابن العبری، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲م، ص۱۹۲؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۳۸۶؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۲۰۲.</ref> مناطق تحت فرمانروایی آنها غالباً در آرامش و امنیت و پناهگاهی برای پناهندگان توصیف شده<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۵.</ref> و آنها را یاور مظلومان<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱–۳۹۲.</ref> قلمداد کرده‌اند. | فرمان‌روایان مزیدی همواره مورد ستایش بودند<ref>عمادالدین کاتب، خریدة القصر، ۱۳۷۵ق، ج۵، ص۱۵۳.</ref> و صفات نیکو و اعمال شایسته آنها در منابع بازتاب داشته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۴–۲۹۵؛ ابن العبری، تاریخ مختصر الدول، ۱۹۹۲م، ص۱۹۲؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۳۸۶؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۲۰۲.</ref> مناطق تحت فرمانروایی آنها غالباً در آرامش و امنیت و پناهگاهی برای پناهندگان توصیف شده<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۵.</ref> و آنها را یاور مظلومان<ref>امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۹۱–۳۹۲.</ref> قلمداد کرده‌اند. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
بنیان‌گذار حکومت مزیدیان، [[علی بن مزید]] (م۴۰۸ق)<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref> ملقب به سندالدوله<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۰–۲۹۱؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۳۴۶.</ref> بود. بنی‌مزید از سال [[سال ۳۵۰ هجری قمری|۳۵۰ق]] نفوذ زیادی در منطقه داشتند و از بزرگان آن منطقه محسوب می‌شدند و با سرکوب قبیله‌های مهاجم و برقراری آرامش در منطقه شهرت یافتند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۳.</ref> علی بن مزید پس از مدتی با حمایت [[معزالدوله دیلمی|مُعزّالدوله بویهی]]، توانست در سال [[سال ۴۰۳ هجری قمری|۴۰۳ق]] حکومت مزیدیان را تشکیل دهد<ref>مهدوی عباس‌آباد، «نگاهی گذرا به تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سلسله شیعی مذهب مزیدیان (۴۰۳–۵۴۵ه.ق)»، ص۲۵۸.</ref> و بنی‌مزید را از مرحله شیخویت به مرحله امارت منتقل کند؛<ref>مهدوی عباس‌آباد، «نگاهی گذرا به تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سلسله شیعی مذهب مزیدیان (۴۰۳–۵۴۵ه.ق)»، ص۲۶۸.</ref> هرچند برخی معتقدند که شروع حکومت مزیدیان پیش از آغاز قرن پنجم [[هجری قمری]] بوده و زمان شیخوخیت آنها را جزو زمان حکومت آنها محسوب کرده‌اند.<ref>باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۹.</ref> | بنیان‌گذار حکومت مزیدیان، [[علی بن مزید]] (م۴۰۸ق)<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref> ملقب به سندالدوله<ref>همدانی، قطع تاریخیة من کتاب «عنوان السیر فی محاسن أهل البدو و الحضر، أو، المعارف المتأخرة»، ۲۰۰۸م، ص۲۹۰–۲۹۱؛ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۳۴۶.</ref> بود. بنی‌مزید از سال [[سال ۳۵۰ هجری قمری|۳۵۰ق]] نفوذ زیادی در منطقه داشتند و از بزرگان آن منطقه محسوب می‌شدند و با سرکوب قبیله‌های مهاجم و برقراری آرامش در منطقه شهرت یافتند.<ref>خضری، «مزیدیان و نقش آنان در گسترش تمدن اسلامی»، ص۶۳.</ref> علی بن مزید پس از مدتی با حمایت [[معزالدوله دیلمی|مُعزّالدوله بویهی]]، توانست در سال [[سال ۴۰۳ هجری قمری|۴۰۳ق]] حکومت مزیدیان را تشکیل دهد<ref>مهدوی عباس‌آباد، «نگاهی گذرا به تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سلسله شیعی مذهب مزیدیان (۴۰۳–۵۴۵ه.ق)»، ص۲۵۸.</ref> و بنی‌مزید را از مرحله شیخویت به مرحله امارت منتقل کند؛<ref>مهدوی عباس‌آباد، «نگاهی گذرا به تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سلسله شیعی مذهب مزیدیان (۴۰۳–۵۴۵ه.ق)»، ص۲۶۸.</ref> هرچند برخی معتقدند که شروع حکومت مزیدیان پیش از آغاز قرن پنجم [[هجری قمری]] بوده و زمان شیخوخیت آنها را جزو زمان حکومت آنها محسوب کرده‌اند.<ref>باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۹.</ref> | ||
دلایل زیادی برای به‌قدرت رسیدن مزیدیان نقل شده است؛ از جمله جمعیت زیاد و نفوذ بالای [[بنی‌اسد|قبیله بنی‌اسد]] میان اعراب، اتحاد و همبستگی با برخی قبایل کرد و ضعف [[آل بویه|حکومت آل‌بویه]] که به علت کشمکش داخلی، | دلایل زیادی برای به‌قدرت رسیدن مزیدیان نقل شده است؛ از جمله جمعیت زیاد و نفوذ بالای [[بنی‌اسد|قبیله بنی‌اسد]] میان اعراب، اتحاد و همبستگی با برخی قبایل کرد و ضعف [[آل بویه|حکومت آل‌بویه]] که به علت کشمکش داخلی، با مزیدیان به‌عنوان هم‌کیش و گماشتگان خود کاری نداشتند.<ref>مهدوی عباس‌آباد، «نگاهی گذرا به تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سلسله شیعی مذهب مزیدیان (۴۰۳–۵۴۵ه.ق)»، ص۲۵۸–۲۵۹.</ref> | ||
پس از علی بن مزید، هفت تن از این خاندان به حکومت رسیدند و تا سال [[سال ۵۴۵ هجری قمری|۵۴۵ق]] به حکومت خود ادامه دادند. | پس از علی بن مزید، هفت تن از این خاندان به حکومت رسیدند و تا سال [[سال ۵۴۵ هجری قمری|۵۴۵ق]] به حکومت خود ادامه دادند. | ||