Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۸۴۱
ویرایش
تیپو سلطان: تفاوت میان نسخه‌ها
←زندگینامه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
تیپو سلطان [[۲۹ آبان|۲۰ نوامبر]] سال ۱۷۵۰م، [[۲۰ ذی‌الحجه|۲۰ ذی الحجه]] [[سال ۱۱۶۳ هجری قمری|۱۱۶۳ق]] در دِیْوَانْهَالی جنوب هند در ۳۳ کلومتری شهر بَنْگْلَور به دنیا آمد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۹۴۔</ref> | تیپو سلطان [[۲۹ آبان|۲۰ نوامبر]] سال ۱۷۵۰م، [[۲۰ ذی‌الحجه|۲۰ ذی الحجه]] [[سال ۱۱۶۳ هجری قمری|۱۱۶۳ق]] در دِیْوَانْهَالی جنوب هند در ۳۳ کلومتری شهر بَنْگْلَور به دنیا آمد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۹۴۔</ref> | ||
در | در اسم او (تیپو سلطان فتح علی خان بهادر) کلمه تیپو از نام صوفی بزرگ مستان شاه تیپو و کلمه «فتح» از نام پدر بزرگ فتح علی و «علی» از نام پدرش حیدرعلی اخذ شده است۔<ref>جی آر اعوان، [https://www.nawaiwaqt.com.pk/04-May-2015/381824 تیپو سلطان شهید... برطانوی سامراج کے لئے سدِ سکندری]، روزنامه نوائے وقت۔</ref> | ||
در سن پنج سالگی، تحصیلات خودش را آغاز نمود و علاوه بر علوم اسلامی، آموزش زبان عربی، فارسی، تامل، فرانسه و انگلیسی را شروع کرد۔<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ق، ص۲۷۔</ref> | در سن پنج سالگی، تحصیلات خودش را آغاز نمود و علاوه بر علوم اسلامی، آموزش زبان عربی، فارسی، تامل، فرانسه و انگلیسی را شروع کرد۔<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ق، ص۲۷۔</ref> وی دارای سه همسر بود و اولین عروسی او در سال ۱۵۷۴م انجام شد. وی سیزده فرزند داشت.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ق، ص۲۹،۳۶۸۔</ref> | ||
در سال ۱۵۷۴م | |||
تیپو در نوجوانی آموزش‌های نظامی را از افسران فرانسوی که در خدمت پدرش بودند، فراگرفت.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۴.</ref> نخستین تجربۀ نظامی او، فرماندهی سواره نظام در جنگ با مَراهَتَه‌ها در ۱۷۶۷م بود.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۴.</ref> در سال ۱۷۶۷م مسئولیت هفت هزار نظامی را بر عهده گرفت و علیه ارتش کمپانی هند شرقی بریتانیا در جنگ شرکت کرد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۹۸۔</ref> تیپو بعد از فوت پدرش در [[۲۰ محرم]] سال ۱۱۹۶ق (۱۷۸۲م) بر تخت پادشاهی نشست.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ق، ص۳۰۔</ref> | |||
تیپو در نوجوانی آموزش‌های نظامی را از افسران فرانسوی که در خدمت پدرش بودند، فراگرفت.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۴.</ref> نخستین تجربۀ نظامی او، فرماندهی سواره نظام در جنگ با مَراهَتَه‌ها در | |||
وی در آخرین جنگ با انگلیسیها در [[۱۴ اردیبهشت|۴ مه]] ۱۷۹۹م برابر با [[۲۹ ذی‌القعده]] ۱۲۱۳ق در سن ۴۹سالگی همراه با سپاه خود کشته شد.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ق، ص۳۱۔</ref> نقل شده ژنرال هارس درکنار پیکر تیپو ایستاد و با خوشحالی تمام گفت: "'''از امروز هندوستان مال ماست'''."<ref>ندوی، سیرت تیپو سلطان، ۱۴۲۰ق، ص۳۴۳.</ref> بر قبر تیپو سلطان در لال باغ (باغ قرمز) میسور ایالت کرناتک بارگاهی درست شده است که «گنبد سلطانی» خوانده می‌شود۔<ref>اعظمی، [https://ur.nayasavera.net/مضامین/شیرِ-میسور-ٹیپو-سلطان-حیات-اور-کارنام شیرِ میسور ٹیپو سلطان :حیات اور کارنامے]، وبگاه نیا سویرا.</ref> | |||
بر قبر تیپو سلطان در لال باغ (باغ قرمز) میسور ایالت کرناتک بارگاهی درست شده است که «گنبد سلطانی» | |||
==جنگ با انگلیس== | ==جنگ با انگلیس== | ||
[[پرونده:توپ‌های تیپو سلطان.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|نمونۀ توپ مورد استفاده تیپو سلطان در نبرد با انگلیسیها]] | [[پرونده:توپ‌های تیپو سلطان.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|نمونۀ توپ مورد استفاده تیپو سلطان در نبرد با انگلیسیها]] | ||
تیپو در دوران حکومتش با مراهته‌ها، انگلیسیها و استقلال طلبان جنگ‌های متعددی | تیپو در دوران حکومتش با مراهته‌ها، انگلیسیها و استقلال طلبان جنگ‌های متعددی داشت و از چهار جنگ علیه استعمار [[بریتانیا|انگلیس]] سه جنگ در زمان تیپو رخ داد۔ اولین جنگ(۱۷۶۶-۱۷۶۹) در زمان حیدرعلی پدر تیپو به وقوع پیوست.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۹۸۔</ref> دومین جنگ(۱۷۸۰-۱۷۸۴) ۴سال به درازا کشید.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۳۹-۱۴۰۔</ref> تیپوسلطان در این لشکرکشی از فرماندهان مهم سپاه پدر بود و اَرْکَات و بَنْگَلَور را فتح کرد.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۵.</ref> در میانه جنگ حیدرعلی بخاطر سرطان درگذشت و تیپو سلطان پادشاه گردید.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۵۴-۱۵۵۔</ref> انگلیسیها در این جنگ نیز شکست خورد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۱۹۹۔</ref> | ||
اولین جنگ(۱۷۶۶-۱۷۶۹) در زمان حیدرعلی | |||
دومین جنگ(۱۷۸۰-۱۷۸۴) | |||
==پایان تیپو== | ==پایان تیپو== | ||
[[پرونده:نقطه ای در سرینگاپاتام که بدن تیپو در آن پیدا شد.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|مکانی که بدن تیپو سلطان در آن پیدا شد.]] | [[پرونده:نقطه ای در سرینگاپاتام که بدن تیپو در آن پیدا شد.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|مکانی که بدن تیپو سلطان در آن پیدا شد.]] | ||
تیپو سلطان در سومین جنگ(۱۲۰۴-۱۲۰۶ق/۱۷۹۰-۱۷۹۲م) علیه ارتش کمپانی هند شرقی [[بریتانیا]] با حمله تیپو سلطان به تراوانکور آغاز شد و | تیپو سلطان در سومین جنگ(۱۲۰۴-۱۲۰۶ق/۱۷۹۰-۱۷۹۲م) علیه ارتش کمپانی هند شرقی [[بریتانیا]] با حمله تیپو سلطان به تراوانکور آغاز شد و دو سال به درازا کشید.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۵.</ref> | ||
در این جنگ بعضی از مناطق سلطنت میسور | در این جنگ بعضی از مناطق سلطنت میسور به انگلیسیها واگذار شد<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۲۵۰۔</ref> و ۳۳ میلیون روپیه غرامت جنگی پرداخت کرد.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۲۶۱۔</ref> دو تا پسرش را به عنوان گروگان و تضمین در اختیار انگلیسیها گذاشت.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ۱۹۳۹م، ص۲۶۲۔</ref> | ||
با پیروزی انگلستان، ارتباط میسور با دریا قطع شد و جادۀ اصلی مدرس به سرینگاپاتام به دست نیروهای انگلیسی افتاد و در حقیقت، سلطۀ انگلستان بر جنوب هند از این زمان آغاز شد.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۵.</ref> | با پیروزی انگلستان، ارتباط میسور با دریا قطع شد و جادۀ اصلی مدرس به سرینگاپاتام به دست نیروهای انگلیسی افتاد و در حقیقت، سلطۀ انگلستان بر جنوب هند از این زمان آغاز شد.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۵.</ref> | ||