آیه ۹۷ سوره یوسف: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه ۹۷ سوره یوسف جزو پنج آیه پایانی از ۱۰۱ آیه این سوره است که به قصه یوسف پرداخته است. قرآن در این داستان حسادت برادران یوسف به یوسف، در چاه‌انداختن او و سپس بردگی و بعد از آن به سلطنت رسیدن یوسف را تصویر کرده و به نابیناشدن یعقوب در دوری یوسف نیز تصریح کرده است. در ([[آیه ۹۶ سوره یوسف|آیه ۹۶]]) بیناشدن یعقوب با استفاده از [[پیراهن یوسف|پیراهنی که یوسف فرستاده بود]] نقل شده است. برادران یوسف با آگاهی از سلامتی یوسف<ref>مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱.</ref> به صحت گفتار و حقانیت یعقوب نبی رسیده<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۳۳-۱۳۴.</ref> و به اشتباهات خود پی بردند.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۶، ص۱۹۵؛ حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، بیروت، ج۴، ص۳۱۸ ؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۷۱.</ref> فرزندان یعقوب(ع) پدرشان را واسطه قرار دادند تا برایشان استغفار کند و از خداوند بخواهد، توبه آنها را بپذیرد.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۳۵۶.</ref>

در آیه بعد حضرت یعقوب(ع) با اشاره به بخشنده و مهربان بودن خداوند، وعده داد که به زودی از پروردگار برایشان طلب مغفرت خواهد کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۷۱.</ref> گفته شده آنها به دلیل اطمینان از مستجاب شدن دعای یعقوب نبی(ع) و همچنین دعای پدر در حق فرزندان مخصوصا زمانی که پدر، [[پیامبران|پیامبر]] نیز باشد، تصمیم گرفتند او را واسطه و شفیع قرار دهند.<ref>حسینی شیرازی، تقریب القرآن، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۴۲.</ref>

آیه ۹۷ سوره یوسف از مجموعه آیاتی است که جواز [[توسل]] و [[شفاعت]] از آن برداشت شده است.<ref>سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، قم، ج۴، ص۳۷۴؛ مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌گوید، ۱۳۸۶ش، ص۹۳.</ref> مفسران با استناد به این آیه توسل و طلب شفاعت را از مفاهیم صریح [[قرآن]] دانسته<ref>مکارم شیرازی، الأمثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۹، ص۹۸؛ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، قم، ج۴، ص۳۷۴.</ref> و این آیه را از آیات تأییدکننده توسل<ref>مرکز المصطفی، العقائد الإسلامیة، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۳۵۱.</ref> و جواز شفاعت قلمداد کرده‌اند؛<ref>مکارم شیرازی، الأمثل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۰۴، ج۷، ص۳۰۱؛ قزوینی، البراهین الجلیة، ۱۳۹۷ق، ص۲۰-۲۱.</ref> بنابراین توسل به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|ائمه معصومان(ع)]] برای استجابت [[دعا]] و بخشش [[گناه|گناهان]] را بدون اشکال دانسته‌اند<ref>مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱.</ref> و حتی گفته شده که این آیه مردم را به واسطه قرار دادن آنها ترغیب می‌کند.<ref>حسینی اوسطی، دوازده گفتار درباره حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref>

این آیه، صریحا به توسل فرزندان حضرت یعقوب به پدرشان مبنی بر طلب [[استغفار]] اشاره کرده<ref>قزوینی، البراهین الجلیة، ۱۳۹۷ق، ص۲۱.</ref> و حضرت یعقوب نیز پس از آنکه فرزندانش او را واسطه و شفیع خود قرار دادند نه تنها به توسل آنان اعتراضی نکرد؛ بلکه وعده دعا و استغفار برای آنها نیز داد.<ref>حسینی نسب، شیعه پاسخ می‌دهد، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۵؛ حسینی اوسطی، دوازده گفتار درباره حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref> بنابراین طلب استغفار از دیگران، منافات با مبانی [[توحید]] نداشته<ref>مکارم شیرازی، الأمثل، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۳۰۱؛ مکارم شیرازی، الشیعة شبهات و ردود، ۱۴۲۸ق، ص۷۳.</ref> و نمی‌تواند [[شرک]] باشد.<ref>مکارم شیرازی، الأمثل، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۱۷.</ref> [[حدیث|روایات]] فراوانی در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] این آیه و ارتباطش با موضوع توسل در کتب [[فریقین]] وجود دارد که برخی از محققان به تعدادی از آنها خصوصا در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] اشاره کرده‌اند.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۵۶؛، مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۳-۲۰۵.</ref>