اخوان المسلمین: تفاوت میان نسخه‌ها

| تأسیس        =  ۱۳۴۶قمری

| انشعاب      =  الف) الاصلاحیّون.  ب) تنظیمیّون.

| مذهب        = [[سنی]]، [[سلفی]]

'''إخوان المسلمین''' گروهی [[اهل سنت|سنی‌‌مذهب]] و دارای تفکرات [[سلفی]] و دموکراسی‌خواه هستند. اخوان المسلمین طرفدار [[تقریب مذاهب اسلامی]] و از حامیان [[جمهوری اسلامی ایران]] بوده و ضد رژیم [[اسرائیل]] هستند. آنها دارای اصول بیست‌گانه اعتقادی بوده و معتقدند باید مسائل اعتقادی را فقط از [[قرآن]] و [[سنت]] بدست آورد. جمعیت اخوان المسلمین، جمود بر مذهب فقهی خاصی ندارند؛ بلکه معتقدند هر کدام از فقهای [[مذاهب اربعه اهل سنت|مذاهب اهل سنت]] که [[فتوا|فتوایش]] مستند به کتاب و سنت باشد، لازم الاتباع است گرچه موافق مذهب آنها نباشد.  

این گروه با تأثیرپذیری از اندیشه‌های دینی و سیاسی [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] (متوفای ۱۸۹۷م)، محمد عبده (متوفای ۱۹۰۵م)، سیدقطب (متوفای ۱۹۶۶م) و [[محمد غزالی|محمد غزّالی]](متوفای ۱۹۹۶م) به جهت مقابله با سلطه‌گری کشورهای استعمارگر و جلوگیری از انحرافات دینی مسلمانان، در سال ۱۹۲۸م توسط حسن البنا در شهر اسماعیلیه [[مصر]] پایه‌گذاری شد.  

جمعیت اخوان المسلمین جهت رسیدن به آرمان‌های دینی و فرهنگی و نظامی و سیاسی به مبارزه مشغول بوده و هستند؛ به همین دلیل، چند بار به‌دست حاکمان مصر منحل شده و تعدادی از اعضای این گروه، اعدام شده‌اند. رهبران اخوان المسلمین، به اسم «مُرشِد کُلّ» شناخته می‌شوند. آنها در برخی از کشورهای اسلامی مانند [[ترکیه]]، [[سوریه]]، [[فلسطین]]، [[سودان]]، [[یمن]]، [[تونس]]، [[ایران]] و [[اردن]] فعالیت سیاسی و اعتقادی دارند.

برخی از اعضای شورای شش نفره تأسیس کننده اخوان المسلمین به حسن البنا گفتند: «از این زندگی ذلت‌بار خسته شده‌ایم، در این کشور، مسلمانان از هیچ عزت و حرمتی برخوردار نیستند و جایگاه آنها از خدمتکاران و بیگانگان نیز پایین‌تر است. ما حاضریم با نثار خون خود با تو همراه شویم». پس از متأثر شدن حسن البنا از سخنان آنها، در همانجا سوگند خوردند که تا جان در بدن دارند، در راه [[اسلام]] فعالیت و مبارزه کنند. آنها، گروهی را تشکیل و نام «اخوان المسلمین» را برای آن انتخاب کردند.<ref>مجله الکترونیکی اخوت، «سیر شکل گیری اخوان المسلمین از تشکیل تا ترور حسن البنا».</ref>

* غربزدگی و فاصله گرفتن [[اسلام|مسلمانان]] از فرهنگ و تعالیم الهی.  

* اشغال [[فلسطین]] توسط انگلستان و تحویل دادن آن به صهیونیست‌ها و تهیه مقدمات تشکیل [[اسرائیل]].<ref>محققین مؤسسه مطالعاتی اندیشه سازان نور، جمعیت اخوان المسلمین مصر، ۱۳۸۵ش، ص۱۳-۱۶.</ref>

گفته شده با فروپاشی امپراتوری عثمانی و به وجود آمدن خلأ قدرت در جهان [[اهل سنت]]، علمای اهل سنت به تکاپو افتادند. محمد رشید رضا سوری برای متحد ساختن [[جهان اسلام]]، دست به نگارش کتاب « الخلافة و الإمامة العظمی» زد. علی عبدالرزاق با نوشتن کتاب «الاسلام و اصول الحکم» به مخالفت با تفکر رشید رضا پرداخت. حسن البنّا با الهام گرفتن از تفکرات رشید رضا، با شعار « الإسلامُ هو الحَلُّ » و «ما سلفی هستیم» پا به میدان گذاشت. سرانجام حسن البنا موفق شد با کمک و همرای گروهی از اهل سنت که دغدغه اتحاد مسلمانان را داشتند جمعیت اخوان المسلمین را طیّ شش مرحله تأسیس کند. <ref>مصلحی، اخوان المسلمین، صص ۱- ۱۴، ۱۳۹۴ش .</ref> مرحله اول، که مرحله بنیانگذاری این گروه است که در سال ۱۳۴۶قمری توسط حسن البنا انجام شد. مرحله دوم، که مرحله تبلیغ اهداف این گروه در بین مسلمانان است، از سال ۱۹۲۲میلادی تا سال ۱۹۲۹م ادامه داشته است. مرحله سوم، که مرحله طراحی چارت تشکیلاتی و اخذ مجوز از وزارت کشور مصر بوده است، در سال۱۹۳۰میلادی انجام شده است. مرحله چهارم، که مرحله تشکیل مخفیانۀ شاخه نظامی این گروه است، در سال ۱۹۴۲میلادی اتفاق افتاده است. مرحله پنجم، که مرحله تبدیل شدن جمعیت اخوان المسلمین به یک حزب سیاسی در کشور بوده، در سال ۱۹۴۵میلادی به  وقوع پیوسته است. نهایتاً مرحله ششم، که آخرین مرحله در زمان حسن البنا بوده ، مرحله [[ترور]] حسن البناء در سال ۱۳۶۸قمری و انتخاب حسن الهُضَیْبِی به عنوان رهبر اخوان‌ المسلمین(مرشد کل) است.<ref>کاشانیان، «جریان شناسی سلفی گری»، ص۳.</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان =شعار جمعیت اخوان المسلمین | نقل‌قول = الله غایتنا، والرسول قدوتنا، والقرآن دستورنا، والجهاد سبیلنا، والموت فی سبیل‌الله أسمی أمانینا و الاسلام هو الحلّ.<br>

خداوند هدف ما، پیامبر الگوی ما، قرآن قانون اساسی ما، جهاد راه ما و مرگ در راه خدا، والاترین آرزوی ماست و یگانه راه‌حل برای نجات و پیروزی، اسلام است.<ref>«سیر شکل گیری اخوان المسلمین از تشکیل تا ترور حسن البنا»، مجله الکترونیکی اخوت.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = }}<br>

این گروه اسلامی که [[اهل سنت و جماعت|سنی مذهب]] و دارای تفکرات [[سلفی‌گری]] هستند، برخلاف [[وهابیت|سلفی های وهابی]] ، به دنبال اتحاد و [[تقریب مذاهب اسلامی]] میان [[شیعه]] و سنی هستند. آنها به دعوت علمای شیعه، اقدام به تشکیل «دار التقریب المذاهب الاسلامیة» کرده‌اند. پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] در سال ۱۳۵۷ش، تعدادی از اعضای این جمعیت، به [[ایران]] سفر نموده و در ملاقات با [[امام خمینی]]، این پیروزی را به ایشان و ملت ایران تبریک گفتند؛ ولی بعد از بروز اختلافات سیاسی بین اخوان المسلمین با حکومت [[سوریه]] و حمایت ایران از حکومت قانونی آن کشور، روابط اخوانی ها با ایران به سردی گرایید.<ref>مصلحی وادقانی، اخوان المسلمین، صص ۳۷- ۳۸، ۱۳۹۴ش.</ref>

نقل شده است که این گروه دارای اصول بیست گانه اعتقادی است که برخی از مهترین آنها، ذکر می شود:

# دفتر ارشاد عام این جمعیت، مسئول اجرایی همه فعالیت‌های اخوان‌المسلمین بوده که ۱۳ عضو دارد که از سوی شورای مشورتی، از مناطق مختلف انتخاب می‌شوند.<ref>جنتی، «پیشینه تاریخی و اندیشه‌های سیاسی اخوان المسلمین»، پایگاه خبری آفتاب. </ref>

اخوان المسلمین اگر چه در ابتداء، یک گروه یکپارچه بود ولی در نحوه سیاست داخلی و خارجی و اجرای احکام اسلامی در جامعه ،  دچار اختلاف شدند که منجر به ایجاد دو انشعاب گردید؛ گروهی از آنها، به رهبری «حسن البنّا ،  حسن الهُضَیبی ، عمر تَلمَسانی» طرفدار عقل گرایی و دموکراسی و مقدَّم بودن اراده مردم و مخالفان فعالیت های مخفیانه اعضای اخوان المسلمین بودند که به گروه «الاسلامییون التَقَدُّمیُّون» یا «اصلاحیُّون» مشهور شدند که موفق به تشکیل حزب سیاسی شدند.<ref>مصلحی وادقانی، اخوان المسلمین، صص ۴۸ - ۴۹، ۱۳۹۴ش.</ref> گروهی دیگر از آنها، به رهبری معنوی «[[سیدقطب]]»، طرفدار اجرای کامل و بدون تعطیلی تمام احکام اسلام بودند که گروه نظامی مخفیانه ای را تشکیل داده بودند که به گروه « محافظه کاران » یا «تنظیمیون » معروفند. <ref>مصلحی وادقانی، اخوان المسلمین، صص ۴۵- ۴۸، ۱۳۹۴ش.</ref><br>

==رابطه متقابل با علمای شیعه==

* [[آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی]] ( م ۱۲۹۸ش): ایشان در سال ۱۳۲۷ش در ایام [[حج]] با حسن البنا دیدار و گفتگو کردند، به گفته سعید رمضان - داماد حسن البنا و عضو کادر رهبری اخوان المسلمین - پس از کشته شدن حسن البنا، به جهت ارتباط صمیمی و نزدیک آیت الله کاشانی با اخوانی ها، از ایشان خواسته شد که رهبری جمعیت اخوان المسلمین را بر عهده بگیرد ولی نپذیرفتند. <ref>رائد، تاریخ و فرهنگ معاصر، شماره های ۶ و ۷ ، ص ۳۳۱ و ۳۳۲.</ref>

* [[سید مجتبی نواب صفوی]]: سید قطب از رهبران معنوی اخوان المسلمین و رئیس کنفرانس اسلامی قدس، از سید مجتبی نواب صفوی درخواست کرد در « المُؤتَمر الاسلامی للقدس » که در کشور [[اردن]] برگزار می شد، شرکت کند که ایشان هم پذیرفتند و شرکت کردند. <ref>خوش نیت، سیدمجتبی نواب صفوی، اندیشه ها، مبارزات، شهادت، ۱۳۶۰ش، ص ۱۴۰.</ref>

* نهضت ترجمه کتب علمای اخوانی به زبان فارسی توسط علمای شیعه: الف) ترجمه کتاب های سیدقطب - «فی ظلال القرآن» و « المستقبل لهذا الدین» - توسط [[سید علی خامنه ای|آیت الله سید علی حسینی خامنه ای]]. ب)  ترجمه کتاب « الانسان بین المادّیة و الاسلام» نوشته محمد قطب - برادر سیدقطب - توسط سید هادی خسرو شاهی. <ref>باوی، «مصاحبه با سید هادی خسرو شاهی»، مرکز بررسی های اسلامی،قم.</ref>

* [[مرتضی مطهری]]: ایشان علی رغم ارتباط نزدیک با علمای طراز اول اخوان المسلمین مصر، بعد از بی توجهی برخی از آنها به «اِلاهیات»، در کتاب « علل گرایش به مادیگری»، به انتقاد از علمای اخوان پرداخته است. <ref>مطهری، علل گرایش به مادیگری، ۱۳۷۳ش، ص ۱۹۱.</ref>

[[پرونده: کتاب اخوان المسلمین.jpg|250px|بندانگشتی| کتاب اخوان المسلمین اثر صادق مصلحی.]]

* اخوان المسلمین؛ چه می‌گویند و چه می‌خواهند؟، مجموعه مقالات و یادداشت‌های [[سید هادی خسروشاهی]] درباره تاریخ ، رهبران و اندیشه‌های اخوان المسلمین است که نخستین بار در سال ۱۳۹۲ش توسط بوستان کتاب در [[قم]] چاپ شد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4730529/روایت-خسروشاهی-از-اخوانی-ها-به-چاپ-دوم-رسید «روایت خسروشاهی از اخوانی‌ها به چاپ دوم رسید»]، خبرگزاری مهر.</ref>

* الاخوان المسلمون بین السعود و الرئاسة و تآکل الشرعیة؛ دکتر محمد حبیب، ناشر: نشر سما،قاهره، ۲۰۱۳م.

* الاخوان و سید قطب؛ دکتر سعود المولی، ناشر: دار المشرق، چاپ اول، قاهره، ۲۰۱۷م.

* جمعیت اخوان المسلمین مصر؛ گروهی از کارشناسان مؤسسه مطالعاتی اندیشه سازان نور، ناشر: مؤسسه مطالعاتی اندیشه سازان نور، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۵ش.

* اخوان المسلمین؛ صادق مصلحی وادقانی، ناشر: مؤسسه دار الإعلام لمدرسة اهل البیت (ع)، چاپ اول، قم، ۱۳۹۴ش.

* [http://okhowah.com/fa/12455 مجله الکترونیکی اخوت، «سیر شکل گیری اخوان المسلمین از تشکیل تا ترور حسن البنا»،]. تاریخ بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۰.