Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اشتباه نشود|عملیات استشهادی}} | {{اشتباه نشود|عملیات استشهادی}} | ||
'''عملیات اِنتحاری''' نوعی [[ترور]] است که عامل آن با کشتن خود، موجب کشتهشدن دیگران نیز میشود. این عمل | '''عملیات اِنتحاری''' نوعی [[ترور]] است که عامل آن با کشتن خود، موجب کشتهشدن دیگران نیز میشود. این عمل غالباً با انگیزه دینی و سیاسی انجام میشود. [[شیعه|شیعیان]] در کشورهای مختلف از جمله [[ایران]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]، [[عراق]]، [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[یمن]] و [[نیجریه]] بیشتر هدف حملههای انتحاری قرار گرفتهاند. گروههای تکفیری و تندرو در [[اهل سنت و جماعت]] با مُرْتَدخواندن برخی مذاهب اسلامی بهویژه شیعیان، حملات گستردهای را علیه آنان انجام میدهند. از [[القاعده]]، [[داعش]]، [[طالبان]]، جبهه فتح الشام، بوکوحرام (الولایة الاسلامیه غرب افریقا)، [[تحریک طالبان پاکستانی]]، لشکر جهنگوی، جیش محمد و جندالله بهعنوان عوامل حملات انتحاری علیه شیعیان نامبرده شده است. | ||
در [[اسلام]] و [[فقه]] | در [[اسلام]] و [[فقه]] شیعه، انتحار ([[خودکشی]])، [[حرام]] و از [[گناهان کبیره]] است. این عمل در انگیزه و هدف با [[عملیات استشهادی]] متفاوت است؛ عملیات استشهادی، نوعی [[جهاد دفاعی]] علیه کافران است که در شرایط خاصی و با اجازه [[حاکم شرع]] مجاز است؛ در حالیکه عملیات انتحاری بیشتر افراد بیگناه را هدف قرار میدهد. | ||
از افغانستان، [[سومالی]]، عراق و [[اوگاندا]] بهعنوان کشورهای با بیشترین میزان حملههای انتحاری در بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۱م نامبرده شده است. گفته شده که پیشینه حمله انتحاری به دهههای ۶۰ و ۷۰ قرن نخست میلادی باز میگردد. بهگفته ناظران، عملیات انتحاری در دو دهه نخست قرن بیست و یکم، تشدید گردید و تهاجم قوای [[ایالات متحده آمریکا]] به افغانستان و [[عراق]] در تشدید حملههای انتحاری مؤثر دانسته شده است. | از افغانستان، [[سومالی]]، عراق و [[اوگاندا]] بهعنوان کشورهای با بیشترین میزان حملههای انتحاری در بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۱م نامبرده شده است. گفته شده که پیشینه حمله انتحاری به دهههای ۶۰ و ۷۰ قرن نخست میلادی باز میگردد. بهگفته ناظران، عملیات انتحاری در دو دهه نخست قرن بیست و یکم، تشدید گردید و تهاجم قوای [[ایالات متحده آمریکا]] به افغانستان و [[عراق]] در تشدید حملههای انتحاری مؤثر دانسته شده است. | ||
خط ۹: | خط ۹: | ||
بمبگذاری انتحاری نسبت به سایر اشکال بمبگذاری و اقدامات تروریستی با توجه به دشواری جلوگیری از انجام آن، تعهدات عمیق مذهبیِ عاملِ انتحاری، تلفات زیاد، انعکاس رسانهای و فشار روانی؛ دارای اهمیت دانسته شده و از ابزارهای تأثیرگذار در کشتار شیعیان تلقی شده است. | بمبگذاری انتحاری نسبت به سایر اشکال بمبگذاری و اقدامات تروریستی با توجه به دشواری جلوگیری از انجام آن، تعهدات عمیق مذهبیِ عاملِ انتحاری، تلفات زیاد، انعکاس رسانهای و فشار روانی؛ دارای اهمیت دانسته شده و از ابزارهای تأثیرگذار در کشتار شیعیان تلقی شده است. | ||
بهگفته ناظران، بمبگذار انتحاری در اغلب موارد از سوی گروههای بنیادگرای دینی استخدام و [[شهادت|شهید]] محسوب میشود که پس از اتمام مأموریت از پاداش [[بهشت]] جاودان بهرهمند خواهد شد. بر این اساس بمبگذار انتحاری از تعهد بالای مذهبی برخوردار است و خرسند است که با انفجار خود و دیگران بهزعم خودش در [[جهاد]] سهم گرفته است.<ref>ر.ک. مبینی کشه و امیدی، «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۶-۲۵۸.</ref> | |||
به گفته کارشناسان جلوگیری از حمله انتحاری دشوار است و حتی زمانی که مأموران امنیتی عامل انتحاری را شناسایی کنند، مقابله با وی سخت است؛ زیرا فرد انتحار کننده به مثابه سلاحی عمل میکند که با انفجار خود به مأموران مبارزه با تروریسم ضربه میزند. از این رو گفته شده که نیروهای امنیتی نیز در مواجه با تروریستهای انتحاری، تحت فشار بیشتری قرار دارند، بهخصوص که مواد انفجاری هر لحظه جابجا میشود و هدف جدید میتواند انتخاب شود.<ref>ر.ک. مبینی کشه و امیدی، «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۶-۲۵۸.</ref> از سوی دیگر هم گفته شده که موفقیت عملیات انتحاری ناشی از آن است که بیشترین تلفات و خسارات را با کمترین هزینه میتواند تحمیل کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۴.</ref> تصمیم رونالد ریگان مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از [[لبنان]] در مدت چهار ماه پس از حمله انتحاری مارینز {{یاد|انفجار مقر تفنگداران آمریکا در بیروت در ۲۳ اکتبر سال ۱۹۸۳ در بیروت }}که در اثر آن ۲۴۹ نفر که اغلب آمریکایی بودند کشته شدند،<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، «بازخوانی انفجار مقر نیروهای آمریکایی در لبنان در ۳۴ سال پیش»، وبگاه خبرگزاری.</ref> نمونهای از موفقیت حمله انتحاری در کسب نتیجه ارزیابی شده است.<ref>HOMELAND SECURITY AFFAIRS, "Causes & Explanations of Suicide Terrorism: A Systematic Review", Homeland security website. </ref> | به گفته کارشناسان جلوگیری از حمله انتحاری دشوار است و حتی زمانی که مأموران امنیتی عامل انتحاری را شناسایی کنند، مقابله با وی سخت است؛ زیرا فرد انتحار کننده به مثابه سلاحی عمل میکند که با انفجار خود به مأموران مبارزه با تروریسم ضربه میزند. از این رو گفته شده که نیروهای امنیتی نیز در مواجه با تروریستهای انتحاری، تحت فشار بیشتری قرار دارند، بهخصوص که مواد انفجاری هر لحظه جابجا میشود و هدف جدید میتواند انتخاب شود.<ref>ر.ک. مبینی کشه و امیدی، «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۶-۲۵۸.</ref> از سوی دیگر هم گفته شده که موفقیت عملیات انتحاری ناشی از آن است که بیشترین تلفات و خسارات را با کمترین هزینه میتواند تحمیل کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۴.</ref> تصمیم رونالد ریگان مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از [[لبنان]] در مدت چهار ماه پس از حمله انتحاری مارینز {{یاد|انفجار مقر تفنگداران آمریکا در بیروت در ۲۳ اکتبر سال ۱۹۸۳ در بیروت }}که در اثر آن ۲۴۹ نفر که اغلب آمریکایی بودند کشته شدند،<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، «بازخوانی انفجار مقر نیروهای آمریکایی در لبنان در ۳۴ سال پیش»، وبگاه خبرگزاری.</ref> نمونهای از موفقیت حمله انتحاری در کسب نتیجه ارزیابی شده است.<ref>HOMELAND SECURITY AFFAIRS, "Causes & Explanations of Suicide Terrorism: A Systematic Review", Homeland security website. </ref> | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==عملیات انتحاری در فقه شیعه== | ==عملیات انتحاری در فقه شیعه== | ||
انتحار از نظر | انتحار از نظر اسلام، قبیح و از [[گناهان کبیره]] شمرده شده اقدام به آن [[حرام]] و مرتکبان آن اهل [[جهنم]] معرفی شدهاند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۲</ref> از سوی دیگر گفته شده که «حق حیات» پیش از آن که فقط حق بشری باشد، حق حق الهی است که به انسان اعطا شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بینالملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> از منظر جهانبینی اسلامی گفته شده که انسان در قبال حق حیات داری حق و تکلیف است یعنی از جانبی حق زنده ماندن دارد و از جانب دیگر مکلف است از زندگی خود دفاع و پاسداری کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> بنابراین از نظر اسلامی حفاظت از حیات بر انسان واجب دانسته شده و عدم توجه به سلامتی و مراقبت از حق حیات حرام شمرده شده است. از این رو در حرمت سلب هیچ تردیدی نیست.<ref>ر.ک. محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بینالملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> فقهپژوهان شیعه حرمت سلب حق حیات را مستند به هر چهار منبع [[آیه|آیات]]، [[حدیث|روایات]]، [[عقل]] و [[اجماع]] کردهاند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بینالملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> | ||
در عملیات انتحاری علاوه بر [[خودکشی]] بحث دیگرکشی و توسل به خشونت، ایجاد رعب و وحشت در جامعه و اعمال فشار سیاسی نیز دخیل دانسته شده و گفته شده که ماهیت غافلگیرانه و ظالمانه دارد و اهداف نامشروع را دنبال میکند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق | در عملیات انتحاری علاوه بر [[خودکشی]] بحث دیگرکشی و توسل به خشونت، ایجاد رعب و وحشت در جامعه و اعمال فشار سیاسی نیز دخیل دانسته شده و گفته شده که ماهیت غافلگیرانه و ظالمانه دارد و اهداف نامشروع را دنبال میکند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بینالملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۳.</ref> از دید برخی فقهپژوهان شیعه با توجه به ماهیتی که عملیات انتحاری دارد و با توجه به اینکه تأکید اسلام از جمله مکتب [[شیعه|تشیع]] بر صلح و سعادت انسان است و حق حیات را از حقوق اساسی انسان برمیشمارد نمیتواند مشوق عملیات انتحاری باشد بلکه آنرا به صورت مطلق حرام میداند و در امر مشترک بین مذاهب اسلامی دانسته شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۳.</ref> {{ببینید|خودکشی}} | ||
===فرق عملیات انتحاری با عملیات استشهادی=== | ===فرق عملیات انتحاری با عملیات استشهادی=== | ||
{{اصلی|عملیات استشهادی}} | {{اصلی|عملیات استشهادی}} | ||
عملیات استشهادی به اقدامی اطلاق شده است که شخصی با [[قصد قربت]] و با علم به [[شهادت]] و با هدف ضربه زدن به دشمن و با فرض اینکه راه دیگری وجود ندارد به آن دست میزند و در این راه کشته میشود. عملیات استشهادی از نظر [[مجتهد|فقیهان]] [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، مشروط به شرایط ذیل، مجاز شمرده شده است<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق | عملیات استشهادی به اقدامی اطلاق شده است که شخصی با [[قصد قربت]] و با علم به [[شهادت]] و با هدف ضربه زدن به دشمن و با فرض اینکه راه دیگری وجود ندارد به آن دست میزند و در این راه کشته میشود. عملیات استشهادی از نظر [[مجتهد|فقیهان]] [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، مشروط به شرایط ذیل، مجاز شمرده شده است<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بینالملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref>: | ||
*جنبه دفاعی دارد.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق | *جنبه دفاعی دارد.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بینالملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> | ||
*نیاز به مجوز حاکم شرع دارد.<ref>محمدعلی، «مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت»، وبگاه حوزه.</ref> | *نیاز به مجوز حاکم شرع دارد.<ref>محمدعلی، «مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت»، وبگاه حوزه.</ref> | ||
*نباید منجر به کشتار افراد بیگناه سود. | *نباید منجر به کشتار افراد بیگناه سود. | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
*مصلحت اسلام و مسلمانان چنین اقدامی را ایجاب کند. | *مصلحت اسلام و مسلمانان چنین اقدامی را ایجاب کند. | ||
*هدف جلوگیری از تجاوز و تهاجم دشمنان اسلام باشد.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> | *هدف جلوگیری از تجاوز و تهاجم دشمنان اسلام باشد.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> | ||
ملاک عملیات استشهادی جهاد و دفاع و هدف از آن دفاع از [[اسلام|دین]]، مال و ناموس مسلمانان معرفی شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> اما در عملیات انتحاری از یک طرف اغلب افراد بیگناه و مسلمانان هدف قرار میگیرند<ref>نگاه کنید به محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۸.</ref> جریانهای سلفی- تکفیری چون معتقد به [[جهاد ابتدایی]] هستند و غیر از خود حتی دیگر مسلمانان را قبول ندارند برای ایجاد دولت اسلامی مورد نظر خود و بهزعم خودشان برای کشتن دشمنان خدا دست به عملیات انتحاری میزنند.<ref>بدخشان، شیرزاد و داوند، «تأثیر | ملاک عملیات استشهادی جهاد و دفاع و هدف از آن دفاع از [[اسلام|دین]]، مال و ناموس مسلمانان معرفی شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> اما در عملیات انتحاری از یک طرف اغلب افراد بیگناه و مسلمانان هدف قرار میگیرند<ref>نگاه کنید به محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۸.</ref> جریانهای سلفی- تکفیری چون معتقد به [[جهاد ابتدایی]] هستند و غیر از خود حتی دیگر مسلمانان را قبول ندارند برای ایجاد دولت اسلامی مورد نظر خود و بهزعم خودشان برای کشتن دشمنان خدا دست به عملیات انتحاری میزنند.<ref>بدخشان، شیرزاد و داوند، «تأثیر عملیات انتحاری جریان سلفی- تکفیری بر پدیده اسلامهراسی»، ۱۳۹۹ش، ص۱۵۰.</ref> | ||
==عملیات انتحاری علیه شیعیان== | ==عملیات انتحاری علیه شیعیان== | ||
خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
*خشونت؛ از نظر داعش عملیات هرچه خشونتبارتر و فجیعتر باشد، جنگجویان بیشتری جذب میکند. | *خشونت؛ از نظر داعش عملیات هرچه خشونتبارتر و فجیعتر باشد، جنگجویان بیشتری جذب میکند. | ||
*شیعهستیزی؛ از نظر داعش [[شیعه|شیعیان]] مسلمانان واقعی نیستند و اگر به اسلام واقعی برنگردند، همگی باید کشته شوند.<ref>نجف زاده و جمالی، «نشانهشناسی عملیات انتحاری درگروههای تکفیری اسلامی (مطالعه موردی:داعش در عراق)»، ۱۳۹۸ش، ص۱۳۲.</ref> | *شیعهستیزی؛ از نظر داعش [[شیعه|شیعیان]] مسلمانان واقعی نیستند و اگر به اسلام واقعی برنگردند، همگی باید کشته شوند.<ref>نجف زاده و جمالی، «نشانهشناسی عملیات انتحاری درگروههای تکفیری اسلامی (مطالعه موردی:داعش در عراق)»، ۱۳۹۸ش، ص۱۳۲.</ref> | ||
ناظران دریافتهاند که تروریستهای انتحاری بیشتر از خودروها و کمربندهای انفجاری استفاده میکنند. علاوه بر آن استفاده از سلاح گرم، سلاح سرد و هواپیما ربایی نیز جزء شیوههای مورد استفاده حمله کنندگان انتحاری بوده است.<ref>دخشان، شیرزاد و داوند، «تأثیر | ناظران دریافتهاند که تروریستهای انتحاری بیشتر از خودروها و کمربندهای انفجاری استفاده میکنند. علاوه بر آن استفاده از سلاح گرم، سلاح سرد و هواپیما ربایی نیز جزء شیوههای مورد استفاده حمله کنندگان انتحاری بوده است.<ref>دخشان، شیرزاد و داوند، «تأثیر عملیات انتحاری جریان سلفی- تکفیری بر پدیده اسلامهراسی»، ۱۳۹۹ش، ص۱۵۹.</ref> | ||
==کشورهای با بیشترین حملههای انتحاری== | ==کشورهای با بیشترین حملههای انتحاری== | ||
خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*باشگاه خبرنگاران جوان، [https://www.yjc.ir/fa/news/8079190/معرفی-اولین-گروهی-که-در-ایران-عملیات-انتحاری-انجام-داد-فیلم «معرفی اولین گروهی که در ایران عملیات انتحاری انجام داد + فیلم»]، وبگاه باشگاه، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ش. | *باشگاه خبرنگاران جوان، [https://www.yjc.ir/fa/news/8079190/معرفی-اولین-گروهی-که-در-ایران-عملیات-انتحاری-انجام-داد-فیلم «معرفی اولین گروهی که در ایران عملیات انتحاری انجام داد + فیلم»]، وبگاه باشگاه، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ش. | ||
*بدخشان، مجتبی، شیرزاد، حمیدرضا و داوند، محمد «تأثیر | *بدخشان، مجتبی، شیرزاد، حمیدرضا و داوند، محمد «تأثیر عملیات انتحاری جریان سلفی- تکفیری بر پدیده اسلامهراسی»، مندرج در فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی شماره۵۳، تابستان ۱۳۹۹ش. | ||
*بیبیسی فارسی، [https://www.bbc.com/persian/afghanistan-60492658 «سراجالدین حقانی فرستادن ۱۰۵۰ مهاجم انتحاری از سوی 'شبکه حقانی' را در دو دهه گذشته تایید کرد.»]، وبگاه بیبیسی، تاریخ درج مطلب: ۴ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ش. | *بیبیسی فارسی، [https://www.bbc.com/persian/afghanistan-60492658 «سراجالدین حقانی فرستادن ۱۰۵۰ مهاجم انتحاری از سوی 'شبکه حقانی' را در دو دهه گذشته تایید کرد.»]، وبگاه بیبیسی، تاریخ درج مطلب: ۴ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ش. | ||
*خبرگزاری جمهوری اسلامی، [https://www.irna.ir/news/82706181/بازخوانی-انفجار-مقر-نیروهای-آمریکایی-در-لبنان-در-۳۴-سال-پیش «بازخوانی انفجار مقر نیروهای آمریکایی در لبنان در ۳۴ سال پیش»]، وبگاه خبرگزاری، تاریخ درج مطلب: ۲ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ش. | *خبرگزاری جمهوری اسلامی، [https://www.irna.ir/news/82706181/بازخوانی-انفجار-مقر-نیروهای-آمریکایی-در-لبنان-در-۳۴-سال-پیش «بازخوانی انفجار مقر نیروهای آمریکایی در لبنان در ۳۴ سال پیش»]، وبگاه خبرگزاری، تاریخ درج مطلب: ۲ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ش. | ||
*مبینی کشه، امیدی، [https://irlip.um.ac.ir/article_29974_be350e8fefcfb32a82b7a81269d9f5a8.pdf «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»]، مندرج در پژوهشنامۀ ایرانی سیاست | *مبینی کشه، امیدی، [https://irlip.um.ac.ir/article_29974_be350e8fefcfb32a82b7a81269d9f5a8.pdf «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»]، مندرج در پژوهشنامۀ ایرانی سیاست بینالملل، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش. | ||
*محمدعلی، امیر ملا، [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5415/5420/50692/مشروعیت-عملیات-استشهادی-از-دیدگاه-فقهای-معاصر-شیعه-و-اهل-سنت«مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت»]، وبگاه حوزه، تاریخ درج مطلب: بیتا، تاریخ بازدید: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ش. | *محمدعلی، امیر ملا، [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5415/5420/50692/مشروعیت-عملیات-استشهادی-از-دیدگاه-فقهای-معاصر-شیعه-و-اهل-سنت«مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت»]، وبگاه حوزه، تاریخ درج مطلب: بیتا، تاریخ بازدید: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ش. | ||
*محمدی الموتی، محسن، محمود جلالی و مهدی شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، مندرج در دو فصلنامه انسان پژوهشی دینی، بهار و تابستان۱۳۹۶ش. | *محمدی الموتی، محسن، محمود جلالی و مهدی شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، مندرج در دو فصلنامه انسان پژوهشی دینی، بهار و تابستان۱۳۹۶ش. |