ایمان نیاکان پیامبر: تفاوت میان نسخه‌ها

یکتاپرست یا مشرک بودن پدران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] جزو موضوعات اختلافی بین فرقه‌های مختلف اسلامی است.<ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۶۲.</ref> در این زمینه چندین کتاب و مقاله نوشته شده یا در کتاب‌های مفصل بخش‌هایی به این بحث اختصاص یافته است.<ref> مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۸۸.</ref>

[[شیخ صدوق]] (درگذشت: ۳۸۰ق) می‌گوید اعتقاد ما آن است که پدران پیامبر از [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم]] تا [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبدالله]] همه مسلمان (به معنای عام یا همان تسلیم در برابر خدا) بوده‌اند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۰.</ref> به گفته [[شیخ مفید]] (درگذشت: ۴۱۳ق)، همه اهل حق بر این عقیده اجماع دارند که پدران پیامبر تا آدم همه موحد و بر ایمان به خدا بوده‌اند.<ref> شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، ص۱۳۹.</ref>  

[[فضل بن حسن طبرسی]] در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] در ذیل [[آیه ۲۱۹ سوره شعراء]]، ساجدبودن را در عبارت «تقلبک فی الساجدین»، صفت پدران پیامبر می‌داند<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۳۵۶.</ref> [[خواجه نصیرالدین طوسی |نصیر الدین طوسی]] و [[علامه حلی]] در [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]] و [[کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (کتاب)|شرح آن]] معتقدند پدران [[پیامبران]] باید از هر گونه پَستی به‌دور باشند.<ref>علامه حلی، کشف المراد، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۴۷۲.</ref>

برخی از علمای اهل‌سنت برخی بر مؤمن بودن اجداد پیامبر تأکید دارند. [[آلوسی بغدادی]] در روح المعانی، این باور را پذیرفته<ref>آلوسی، روح المعانی، دار الکتب العلمیة، ج۱۰، ص۱۳۵.</ref> و همچنین اختصاص این عقیده به [[شیعه]] را نفی کرده و می‌گوید [[فخر رازی]] که این باور را مختص به شیعیان دانسته تحقیق کافی نکرده است.<ref>آلوسی، روح المعانی، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص۱۸۴.</ref> [[علاءالدین قوشچی]]، متکلم معروف [[اشاعره|اشعری]]، در شرح بر [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]] گفته است که پدران پیامبران نباید آلوده به شرک باشند.<ref>قوشچی، شرح تجرید العقائد، منشورات رضی، ص۳۵۹.</ref> [[جلال‌الدین سیوطی]] نیز که موافق ایمان اجداد پیامبران است در این راستا کتاب‌هایی تألیف کرده‌است.<ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۶۶.</ref>

===مستندات قرآنی ===

موافقان نظریه موحد بودن پدران پیامبران به دو آیه از قرآن و چندین حدیث استناد کرده‌اند.

عالمان [[شیعه]] به چندین حدیث نیز استدلال کرده‌اند از جمله حدیثی در [[الکافی (کتاب)|الکافی]] که می‌گوید [[جهنم]] بر پشت و شکم و دامنی که پیامبر را به دنیا آورده و کفالت کرده [[حرام]] است.<ref>کلینی، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، ج۱، ص۴۴۶، ح۲۱.</ref> و نیز حدیثی در [[الامالی (شیخ طوسی)|امالی شیخ طوسی]] که پیامبر فرموده است نطفه من از صلب آدم تا جدم دائم در پشت و رحم‌هایی پاک قرار گرفت و هرگز ناپاکی [[جاهلیت]] مرا آلوده نکرد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۰۰، ح۱۰۹۵.</ref> در کتاب‌های اهل‌سنت نیز روایاتی درباره اثبات این مدعا نقل شده است.<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۱۵ق، ج۱۱، ص۳۶۲؛ الحلبی، السیرة الحلبیة، دار الکتب العلمیه، ج۱، ص۴۴؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، مکتبة القدسی، ج۷، ص۸۶.</ref>

فخر رازی موحد بودن همه پدران پیامبر را نمی‌پذیرد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، ج۱۳، ص۳۱-۳۵.</ref>  [[محمد رشیدرضا]] نیز معتقد است اعتقاد به پاکی پدران انبیاء خلاف ظاهر قرآن و [[حدیث|احادیث]] صحیح است.<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۱-۴۵۴</ref> چنان‌که [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] عالم مشهور [[سلفیه|سلفی]] در کتاب مجموع الفتاوی، پدر پیامبر اسلام را [[کفر|کافر]] می‌داند.<ref> ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، تحقیق: عبدالرحمان بن محمد، ج۱، ص۱۴۴.</ref>

[[رشید رضا]] با تکیه بر احادیثی که مضمون آن کافر و جهنمی بودن پدر پیامبر است<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۱.</ref> می‌گوید که ممکن است پدران پیامبران مشرک باشند و با همین دلیل به کسانی که تلاش می‌کنند نشان دهند [[آزر]] پدر ابراهیم نبوده است پاسخ می‌دهد.<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۱.</ref> او همچنین روایتی را نقل کرده و بر اساس آن [[آمنه بنت وهب|مادر پیامبر]] را نیز مشرک دانسته است.<ref> رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۲.</ref>

مخالفان ایمان اجداد پیامبر معتقدند از آنجا که [[آزر]] پدر ابراهیم بت‌پرست بوده است پس همه پدران پیامبر اسلام موحد نبوده‌اند.<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۴۹</ref> در نقطه مقابل شیعیان پاسخ داده‌اند که آزر پدر ابراهیم نیست، بلکه سرپرست یا عموی اوست و ابراهیم در سن پیری برای پدر خود دعا و طلب مغفرت کرده است ولی به جای تعبیر «اب» از تعبیر «والد» استفاده کرده است. به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|طباطبائی]] مفسر نویسنده [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] همین نشان می‌دهد که پدر ابراهیم شخصی غیر از آزر بوده است.<ref> طباطبائی، المیزان، اسماعیلیان، ج۷، ص ۱۶۱- ۱۶۵، و ج۱۵، ص۲۸۷، و ج۱۴، ص۵۹-۶۰.</ref>