آیه وضو: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه وضو''' ششمین آیه [[سوره مائده]] و از [[آیات الاحکام|آیات‌الاحکامِ]] قرآن است که فقیهان مسلمان با توجه به آن، چگونگی [[وضو]] را بیان و حکم وجوب وضو برای [[نماز]] را اثبات می‌کنند. در این آیه به [[مسلمان|مسلمانان]] دستور داده شده که هرگاه می‌خواهند نماز بخوانند، ابتدا صورت و بعد دست‌هایشان را تا آرنج بشویند و پس از آن، ابتدا سر و سپس پاها را مسح کنند.

برای نمونه، فقهای شیعه با استناد به آیه و [[سنت|سنت پیامبر(ص)]] و [[سنت|امامان معصوم(ع)]] بر این نظرند که شستن دست‌ها در وضو باید از آرنج به‌سمت نوک انگشتان باشد؛ ولی بیشتر فقهای اهل‌سنت با استناد به آیه و سنت پیامبر و [[صحابه]]، می‌گویند شستن دست‌ها باید از نوک انگشتان به‌سوی آرنج باشد.

==متن و ترجمه آیه==

==شستن صورت و دست‌ها==

*فقهای امامیه اجماع دارند بر اینکه واجب است در وضو آرنج نیز شسته شود و همچنین واجب است که جهتِ شستن دست‌ها از آرنج به سمت نوک انگشتان باشد؛<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۴۵۰-۴۵۱؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲، ص۳۳۳.</ref> چرا که اولاً بنا به نظر برخی، کلمه «إلی» در «اِلی المرافق» به‌معنای «مع»، یعنی همراهی است و بدین معناست که در وضو، شستن آرنج نیز لازم است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۷۸؛ همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۲۱.</ref> ثانیاً چه در وضو و چه در غیر وضو، شستن دست به‌طور طبیعی از بالا به پایین است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۲۲۱.</ref> ثالثاً از [[سنت|سنت پیامبر(ص)]] و [[سنت|امامان معصوم(ع)]]، وجوب شستن دست‌ها از آرنج به سمت نوک انگشتان و همچنین شستن خود آرنج فهمیده می‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸۷ و ۳۹۳؛ فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۰؛ خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۸۱.</ref>

==مسح==

==اختلاف قرائت‌ها در آیه==

دو قرائت مختلف از آیه وضو وجود دارد:

#در قرائت‌های نافع، ابن‌عامر و [[قرائت حفص از عاصم|قرائت حَفْص از عاصم]]، واژه «أَرْجُلَكُمْ» به صورت «منصوب» (با فتحه) آمده است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۰۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۲۲۲.</ref> برای همین، برخی از فقیهان اهل‌سنت گفته‌اند «أَرْجُلَكُمْ» به کلمه «وُجُوهَكُمْ» عطف می‌شود که منصوب است. از این سخن هم نتیجه گرفته‌اند همان‌گونه که شستن صورت در وضو واجب است، شستن پاها نیز واجب است و مسحشان کفایت نمی‌کند؛<ref>جمعی از نویسندگان، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ۱۴۲۷ق، ج۴۳، ص۳۵۲.</ref> اما عالمان شیعه می‌گویند «أَرْجُلَكُمْ» اینجا نیز به کلمه «بِرُءُوسِكُمْ» عطف شده است. اگرچه اعراب ظاهری «بِرُءُوسِكُمْ»، «مجرور» است، چون مفعول است، طبق قواعد زبان عربی در جایگاه نصب و به‌منزله منصوب است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۲۲۲؛ صفایی بوشهری، بدایة النحو، ۱۳۹۶ش، ص۸۱ و ص۹۴-۹۵.</ref>