آیه وضو: تفاوت میان نسخه‌ها

==اهمیت و جایگاه==

==دلالت آیه بر وجوب وضو برای نماز==

==شستن صورت و دست‌ها==

طبق فتوای فقیهان شیعه و سنی، بنا بر آیه، صورت اولین عضوی است که در وضو، واجب است شسته شود؛ چون ابتدا آمده است: «فَاغْسِلُوا وُجوهَکُم.»<ref>محقق اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۱۶.</ref> واژه «وُجُوه» جمع «وَجه» و به معنای چهره و صورت است.<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه «وجه».</ref> همچنین بنا به اجماع فقهای مسلمان، با توجه به آنچه در آیه آمده «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ؛ صورت و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید.»، شستن دست‌ها در وضو واجب است.<ref>محقق اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۱۶؛ مغنیة، الفقه علی المذاهب الخمسة، ۱۴۲۱ق، ص۳۶.</ref> البته در اینکه چه مقداری از دست واجب است شسته شود و جهت شست‌وشوی دست‌ها به چه صورت است، میان فقهای امامیه و [[اهل سنت]] اختلاف‌نظر وجود دارد:<ref>فاضل جواد، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۴۲-۴۳.</ref>

*از نظر بیشتر فقهای اهل سنت شستن آرنج در وضو واجب است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۰۳؛ جمعی از نویسندگان، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ۱۴۲۷ق، ج۳۷، ص۳۰.</ref> برخی فقیهان اهل سنت گفته‌اند از آیه چنین برداشت می‌شود که جهت شستن دست‌ها باید از نوک انگشتان به سمت آرنج باشد.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۰۴؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۳.</ref> به‌گفته [[فخر رازی]] از نظر بیشتر فقهای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، شستن دست‌ها از آرنج به سمت نوک انگشتان، خللی در صحت وضو وارد نمی‌کند؛ ولی بهتر آن است که از نوک انگشتان به سمت آرنج شسته شود.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۰۴.</ref>

==مسح==

===مسح سر===

[[امامیه]] و شافعیه معتقدند مسحِ قسمتی از سر، به‌اندازه‌ای که به آن مسح گفته شود، کافی است.<ref>فاضل مقداد، کنزل العرفان فی فقه القرآن، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۰؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۲.</ref> از نظر آن‌ها حرف «باء» در «بِرُءُوسِكُمْ» به معنای «بعضی» است و منظور از آن کشیدن مسح روی قسمتی از سر است، نه همه آن.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۳۰ق، ج۵، ص۹۶؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۰۴؛ فاضل جواد، مسالک الافهام إلی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۴۴.</ref> البته امامیه با استناد به برخی [[حدیث|روایات]]<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۶۲.</ref> و [[اجماع]]<ref>محقق اردبیلی، زبدة البیان فی احکام القرآن، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۱۷.</ref> بر این باورند که آن جزء سر، باید جلوی سر باشد<ref>فاضل جواد، مسالک الافهام إلی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۴۴.</ref> و شافعیه بر این نظرند که در آیه تعیین نکرده است که کدام قسمتی از سر باشد و لذا هرجای سر را مسح بکشند جایز است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۳۰۴-۴۰۵.</ref> همچنین از نظر شافعیه، شستن یا پاشیدن آب بر روی سر به جای مسح نیز جایز است؛ ولی امامیه آن را جایز نمی‌دانند.<ref>مغنیة، الفقه علی المذاهب الخمسة، ۱۴۲۱ق، ص۳۶؛ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۶۲.</ref>