پرش به محتوا

آیه بیعت رضوان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۲۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مرداد]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Shamsoddin  }}
{{جعبه اطلاعات آیه   
{{جعبه اطلاعات آیه   
| عنوان          =آیه بیعت رضوان   
| عنوان          =آیه بیعت رضوان   
خط ۱۸: خط ۱۷:
{{درباره ۲|آیه بیعت رضوان|اطلاع از واقعه‌ای با همین عنوان، مدخل |بیعت رضوان| }}
{{درباره ۲|آیه بیعت رضوان|اطلاع از واقعه‌ای با همین عنوان، مدخل |بیعت رضوان| }}


'''آیه بیعت رضوان'''  یا '''آیه رضوان''' ([[سوره فتح]]: ۱۸) رضایت [[خدا]] از [[ایمان|مؤمنان]] شرکت‌کننده در [[بیعت رضوان|بیعت رِضوان]] را اعلان می‌کند. به گفته [[علی بن ابراهیم قمی]]، نویسنده [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]]، [[آیه ۱۰ سوره فتح]]، پس از این آيه نازل شده و خدا در آن شرط رضایت از مؤمنان را اطاعت از دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پيامبر(ص)]] و پرهیز از [[پیمان‌شکنی]] قرار داده است.
'''آیه بیعت رضوان'''  یا '''آیه رضوان''' ([[سوره فتح]]: ۱۸) رضایت [[خدا]] از [[ایمان|مؤمنان]] شرکت‌کننده در [[بیعت رضوان|بیعت رِضوان]] را اعلان می‌کند. علمای اهل‌سنت از این آیه برای اثبات [[عدالت صحابه|نظریه عدالت صحابه]] استفاده می‌کنند اما مفسران شیعه معتقدند رضایت خدا در این آیه مشروط به استقامت و پایبندی به پیمان صحابه است و فقط صحابه‌ای را شامل می‌شود که بر عهد خود وفادار ماندند. از نظر مفسران شیعه، [[آیه ۱۰ سوره فتح]]، پس از این آيه نازل شده است و خدا در آن شرط رضایت از مؤمنان را اطاعت از دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پيامبر(ص)]] و پرهیز از [[پیمان‌شکنی]] قرار داده است.


به گفته[[ناصر مکارم شیرازی| آیت‌الله مکارم شیرازی]]، مفسر شیعه، خدا به مؤمنان فداکاری که در بیعت رضوان با پیامبر(ص) بیعت کردند، چهار پاداش بزرگ داد: خشنودی خدا، سکینه و آرامش، فتح نزدیک و غنائم فراوان مادی.
به گفته[[ناصر مکارم شیرازی| آیت‌الله مکارم شیرازی]]، مفسر شیعه، خدا به مؤمنان فداکاری که در بیعت رضوان با پیامبر(ص) بیعت کردند، چهار پاداش بزرگ داد: خشنودی خدا، سکینه و آرامش، فتح نزدیک و غنائم فراوان مادی.
خط ۴۸: خط ۴۷:
برخی از عالمان اهل‌سنت، این آیه را دلیلی بر عدالت همه صحابه می‌دانند.<ref> خطیب بغدادی، الکفایه، المکتبة العلمیه، ج۱، ص۶۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] خشنود بودن خداوند از صحابه را دلیل بر عدالت همه آنان دانسته‌ و گفته‌اند کسی که خدا از او راضی شد، هرگز بر او غضب نمی‌کند.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴.</ref> به‌گفته عالمان [[شیعه]] این آیه بر عدالت همه [[صحابه]] دلالت ندارد؛ چرا که در این آیه فقط صحابه‌ای منظور است که در [[بیعت رضوان]] حضور داشتند و بر عهد و پیمان خود استوار ماندند، نه همه صحابه.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۹، ص۳۲۹.</ref>  همچنین عدالت همه صحابه با آیه «وَمِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ الْأَعْرَ‌ابِ مُنَافِقُونَ ۖ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ۖ مَرَ‌دُوا عَلَى النِّفَاقِ» <ref>سوره توبه، آیه ۱۰۱.</ref> سازگار نیست؛ زیرا آیه مذکور برخی از صحابه را [[منافق]] معرفی می‌کند.<ref>سوره توبه، آیه۱۰۱.</ref>
برخی از عالمان اهل‌سنت، این آیه را دلیلی بر عدالت همه صحابه می‌دانند.<ref> خطیب بغدادی، الکفایه، المکتبة العلمیه، ج۱، ص۶۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] خشنود بودن خداوند از صحابه را دلیل بر عدالت همه آنان دانسته‌ و گفته‌اند کسی که خدا از او راضی شد، هرگز بر او غضب نمی‌کند.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴.</ref> به‌گفته عالمان [[شیعه]] این آیه بر عدالت همه [[صحابه]] دلالت ندارد؛ چرا که در این آیه فقط صحابه‌ای منظور است که در [[بیعت رضوان]] حضور داشتند و بر عهد و پیمان خود استوار ماندند، نه همه صحابه.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۹، ص۳۲۹.</ref>  همچنین عدالت همه صحابه با آیه «وَمِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ الْأَعْرَ‌ابِ مُنَافِقُونَ ۖ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ۖ مَرَ‌دُوا عَلَى النِّفَاقِ» <ref>سوره توبه، آیه ۱۰۱.</ref> سازگار نیست؛ زیرا آیه مذکور برخی از صحابه را [[منافق]] معرفی می‌کند.<ref>سوره توبه، آیه۱۰۱.</ref>


شیعیان معتقدند رضایت الهی در آیه ناشی از جانفشانی و بیعت در آن روز است که دوام آن مشروط به استقامت آنها در پیروی از پیامبر(ص) بوده است. به گفته [[علی بن ابراهیم قمی]]، نویسنده [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]]، [[آیه ۱۰ سوره فتح]]، پس از این آيه نازل شده است و خداوند در آن آیه شرط رضایت از مؤمنان را اطاعت از دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پيامبر(ص)]] و پرهیز از [[پیمان‌شکنی]] قرار داده است.
مفسران شیعه رضایت الهی در آیه را مشروط به استقامت در پیروی از پیامبر(ص) می‌دانند.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۱۵؛ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۸، ص۲۹۲.</ref> به گفته [[علی بن ابراهیم قمی]]، نویسنده [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]]، [[آیه ۱۰ سوره فتح]]،{{یاد|إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ ۚ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّمَا يَنْكُثُ عَلَىٰ نَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَوْفَىٰ بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا؛ در حقيقت، كسانى كه با تو بيعت مى‌كنند، جز اين نيست كه با خدا بيعت مى‌كنند؛ دست خدا بالاى دستهاى آنان است. پس هر كه پيمان‌شكنى كند، تنها به زيان خود پيمان مى‌شكند، و هر كه بر آنچه با خدا عهد بسته وفادار بماند، به زودى خدا پاداشى بزرگ به او مى‌بخشد. (سوره فتح، آيه۱۰.)}} پس از این آيه نازل شده است و خداوند در آن آیه شرط رضایت از مؤمنان را اطاعت از دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پيامبر(ص)]] و پرهیز از [[پیمان‌شکنی]] قرار داده است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref>
== نکات تفسیری==
== نکات تفسیری==
* علم خدا به نیت بندگان: به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، عبارت «مَا فِی قُلُوبِهِم» در آیه، حسن نیت و راستی صحابه در بیعت را نشان می‌دهد چراکه ملاک مقبولیت عمل، اخلاص و نیت است و لازمه رضایت خدا از عمل بندگان، علم به آن است.<ref> طباطبایی، المیزان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref>  
* علم خدا به نیت بندگان: به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، عبارت «مَا فِی قُلُوبِهِم» در آیه، حسن نیت و راستی صحابه در بیعت را نشان می‌دهد چراکه ملاک مقبولیت عمل، اخلاص و نیت است و لازمه رضایت خدا از عمل بندگان، علم به آن است.<ref> طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref>  
*بیعت با پیامبر بیعت با خدا: به نوشته [[محمد ثقفی تهرانی]] (درگذشت ۱۳۶۴ش)، مفسر شیعه، در بيعت رضوان [[اسلام|مسلمانان]] پیمان بستند تا از فرمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله| پيامبر(ص)]] تخلف نکنند و آيه رضوان نازل شد که بيعت با پيامبر بيعت با [[خدا|خداوند]] است.<ref>ثقفی تهرانی، روان جاويد، ۱۳۹۸ق‏، ج‏۵، ص۲۴.</ref>
*بیعت با پیامبر بیعت با خدا: به نوشته [[محمد ثقفی تهرانی]] (درگذشت ۱۳۶۴ش)، مفسر شیعه، در بيعت رضوان [[اسلام|مسلمانان]] پیمان بستند تا از فرمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله| پيامبر(ص)]] تخلف نکنند و آيه رضوان نازل شد که بيعت با پيامبر بيعت با [[خدا|خداوند]] است.<ref>ثقفی تهرانی، روان جاويد، ۱۳۹۸ق‏، ج‏۵، ص۲۴.</ref>


خط ۶۲: خط ۶۱:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
 
== یادداشت‌ها==
{{یادداشت}}
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود، علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
*ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود، علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
*ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۹۹۲م/۱۴۱۲ق.
*ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۹۹۲م/۱۴۱۲ق.
*ابن‌هشام، عبدالملک بن هشام، السيرة النبوية، دارالمعرفه، بی‌تا.
*ثقفی تهرانی، محمد، روان جاويد در تفسير قرآن مجيد، تهران، انتشارات برهان، چاپ دوم، ۱۳۹۸ق‏.
*ثقفی تهرانی، محمد، روان جاويد در تفسير قرآن مجيد، تهران، انتشارات برهان، چاپ دوم، ۱۳۹۸ق‏.
*خطیب بغدادی، احمد بن علی، الکفایه فی علم الروایة، تحقیق ابوعبدالله السورقی و ابراهیم حمدی المدنی، مدینه، المکتبة العلمیه، بی‌تا.
*خطیب بغدادی، احمد بن علی، الکفایه فی علم الروایة، تحقیق ابوعبدالله السورقی و ابراهیم حمدی المدنی، مدینه، المکتبة العلمیه، بی‌تا.
*طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، اسماعیلیان، بی‌تا.
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، مقدمه آقابزرگ تهرانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، مقدمه آقابزرگ تهرانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
*قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، دارالسرور.
*قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح طیب موسوی جزائری، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی و دوم، ۱۳۷۴ش.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی و دوم، ۱۳۷۴ش.
* ابن‌هشام، عبدالملک بن هشام، السيرة النبوية، دارالمعرفه، بی‌تا.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{آیات مشهور قرآن}}
{{آیات مشهور قرآن}}