نفس اماره: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نَفْسِ اَمَّاره'''، حالتی نفسانی است که انسان را به بدی و [[گناه]] می‌کشاند. این اصطلاح از [[آیه]] ۵۳ [[سوره یوسف]] گرفته شده است. منظور از هواهای نفسانی را همان نفس اماره می‌دانند. همچنین مراد از [[جهاد نفس|جهاد با نفس]] یا جهاد اکبر که در [[حدیث|روایات]] آمده است، مبارزه با نفس اماره دانسته شده است.

در حدیثی از [[پیامبر اسلام(ص)]]، از جنگ نظامی با عنوان جهاد اصغر یاد شده و مبارزه با نفس، جهاد اکبر نامیده شده است.<ref>نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، منظور از مبارزه با نفس در این [[حدیث]] را مبارزه با نفس اماره دانسته است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۴۱۱.</ref> همچنین [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] با استناد به حدیثی که می‌گوید بزرگ‌ترین دشمن تو نفس تو است،<ref>مجموعه ورام، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۵۹.</ref> «بزرگ‌ترین دشمن» انسان را نفس اماره شمرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۷، ص۳۶-۳۷.</ref>

از نظر [[خواجه نصیرالدین طوسی|خواجه‌ نصیرالدین طوسی]]، نفس أمّاره همان مرتبۀ بَهيمی (حیوانی) نفس انسان است. مسئولیت این مرتبه از نفس، تلاش برای رسیدن به شهوات و غرایز است تا از این طریق بدن را حفظ کند. نفس حیوانی تربیت‌پذیر نیست، بنابراین بایستی توسط قوۀ غضب کنترل شود تا زیاده‌خواهی‌های آن باعث تباهی خود نفس نشد.<ref>خواجه‌ نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، ۱۴۱۳ق‌، ج۱، ص۴۱.</ref>

|کند مرد را '''نفس اماره''' خوار | اگر هوشمندی، عزیزش مدار<ref>[http://ganjoor.net/saadi/boostan/bab6/sh4/ سعدی، مصلح‌الدین، بوستان، باب ششم در قناعت، بخش ۴، تاریخ بازدید: ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.]</ref>}}

{{پایان شعر}}

 

محمود شبستری، [[عرفان|عارف]] و شاعر قرن هشتم قمری، هم این‌گونه نفس اماره و [[نفس لوامه|لوامه]] را تعریف و با هم مقایسه کرده است:

{{شعر}}

{{ب|اگر نفس تو '''امّاره''' است، شیطان|چو '''لوّامه''' شود، گردد مسلمان}}

{{ب|چو باشد تند، '''امّاره''' است نامش|بود '''لوّامه'''، چون کردند رامَش<ref>[https://ganjoor.net/shabestari/kanzolhaghayegh/sh14/ شبستری، کنزالحقایق، وبگاه گنجور، تاریخ بازدید: ۲۷ آبان ۱۳۹۹ش.]</ref>}}