امام هادی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

| سرشناسی  = '''دهمین امام شیعیان اثنی‌عشری'''

'''علی بن محمد''' مشهور به '''امام هادی''' یا '''امام علی النقی''' ([[سال ۲۱۲ هجری قمری|۲۱۲]]-[[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]]) دهمین امام [[شیعه|شیعیان]] و فرزند [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] است. او از [[سال ۲۲۰ هجری قمری|۲۲۰]] تا [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]] به مدت ۳۴ سال، [[امامت]] را به عهده داشت. امام هادی با چند تن از [[فهرست خلفای بنی‌عباس|خلفای عباسی]] از جمله [[متوکل عباسی|متوکل]] همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در [[سامرا]] تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند.

بنابر نظر [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] و [[شیخ طوسی]]، امام هادی در [[۱۵ ذی‌الحجه]] سال [[سال ۲۱۲ هجری قمری|۲۱۲ق]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۱۰۴.</ref> در [[صریا|صَریا]] (منطقه‌ای در نزدیکی [[مدینه]]) متولد شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ ابن شهرآشوب، ۱۳۷۹ق، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۴۰۱.</ref> تولد او را در دوم یا پنجم [[رجب]] همان سال،<ref>کفعمی، مصباح، ص۵۱۲‌؛ محدث قمی، ج۳، ص۱۸۳۵؛ مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۸.</ref> رجب ۲۱۴ق و [[جمادی‌الآخر|جمادی‌الثانی]] سال ۲۱۵ق نیز ثبت کرده‌اند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷.</ref> به گزارش [[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]] تاریخ‌نگار قرن چهارم، در سالی که امام جواد همراه با همسرش، [[ام فضل دختر مأمون|اُم‌ُّالفَضل]] حج به جای آورد، امام هادی را در حالی‌که کوچک بود به مدینه آوردند<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۸.</ref> و او تا سال ۲۳۳ق یا ۲۴۳ق در مدینه زندگی می‌کرد. در این سال، [[متوکل عباسی|متوکل]] امام هادی را به سامرا احضار کرد و در منطقه‌ای تحت کنترل خود به نام عسکر اقامت داد و تا پایان عمر در منطقه عسکر ماند.<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، منشورات المكتبة الحيدرية، ج۱،  ص ۲۴۱.</ref>

از زندگی امام هادی، امام جواد و امام عسکری در مقایسه با دیگر ائمه شیعه، اطلاعات چندانی وجود ندارد. برخی از پژوهشگران عمر کوتاه این [[امامان شیعه|امامان]]، محصور بودن آنان و غیرشیعی بودن نویسندگان کتب تاریخ در آن روزگار را از علل آن دانسته‌اند.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=19933 علل محدود بودن اطلاعات تاریخی درباره امام هادی(ع)]، وبگاه تحلیلی نخبگان.</ref> در روایاتی که در بحارالانوار نقل شده است نقش [[انگشتر]] امام هادی(ع)، «الله ربّی و هو عصمتی من خلقه؛ خداوند پروردگار من است و حامی‌ام از شر آفریدگانش»<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۱۱۷.</ref> و «حفظ العهود من اخلاق المعبود؛ پایبندی به پیمان‌ها از خُلق خداوند است» ثبت شده است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۱۱۷.</ref>[[ حسن بن فضل طبرسی| طبرسی]] در [[مکارم الاخلاق (کتاب)|مکارم الاخلاق]] نقش «اللهُ المَلِک، یگانه پادشاه الله است» را نیز برای انگشتری امام هادی(ع) نقل کرده است.<ref>طبرسی، مكارم الاخلاق، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ص۹۱.</ref>

علمای شیعه از چهار پسر به نام‌های [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|حسن]]، [[محمد بن علی الهادی(ع)|محمد]]، حسین و [[جعفر پسر امام هادی(ع)|جعفر]] برای امام هادی یاد کرده‌اند.<ref>خصیبی، الهدایة الکبرای، ۱۹۹۱م، ص۳۱۳؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۱-۳۱۲؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۴۰۲.</ref> دختری نیز به او نسبت داده‌اند که [[شیخ مفید]]، نامش را [[عایشه دختر امام هادی|عایشه]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۲.</ref> و [[ابن‌شهرآشوب]]، او را عِلِّیّه (یا عَلیِّه) خوانده است.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۴۰۲.</ref> در برخی از منابع دختر برای او به نام دَلالة نام برده شده است.<ref> [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الإمامة الطبری]]، محمد بن جرير، ط مؤسسة البعثة، ج۱، ص۴۱۲.</ref> نویسندگان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنّت]] نیز فرزندان امام دهم شیعیان را چهار پسر و یک دختر دانسته‌اند.<ref>ابن‌حجر، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۷.</ref>

به گزارش [[شیخ مفید]] (درگذشت: ۴۱۳ق) امام هادی در ماه رجب [[سال ۲۵۴ هجری قمری|سال ۲۵۴ق]] پس از ۲۰ سال و ۹ ماه اقامت در [[سامرا]]، در ۴۱ سالگی از دنیا رفت.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۱و۳۱۲؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ۴۹۷-۴۹۸؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۱۰۴.</ref>همچنین در [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل‌الامامه]] و [[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْف‌ُالغُمَّه]] (درگذشت ۶۹۲ق) آمده است که امام دهم در زمان حکومت [[معتز عباسی|مُعْتَز عباسی]] (۲۵۲-۲۵۵ق) مسموم شد و به همین علت شهادت رسید.<ref>طبری شیعی، دلائل الامامه، ص۲۱۲؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۴۰.</ref> [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشت: ۵۸۸ق) بر این باور است که وی در اواخر حکومت [[معتمد عباسی|مُعْتَمد]] (حکومت: ۲۵۶-۲۷۸ق) شهید شده است و از ابن‌بابویه نقل کرده که معتمد به او سم داده است.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۴۰۱. </ref>