امام هادی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

{{ جعبه اطلاعات امام شیعه

| زادروز = [[۱۵ ذی‌الحجه]]، [[سال ۲۱۲ هجری قمری|سال ۲۱۲ق]].

| فرزندان = [[امام حسن عسکری(ع)|حسن]] • [[محمد بن علی الهادی(ع)|محمد]] • حسین • [[جعفر بن علی الهادی|جعفر]]

'''علی بن محمد''' مشهور به '''امام هادی''' یا '''امام علی النقی''' ([[سال ۲۱۲ هجری قمری|۲۱۲]]-[[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]]) دهمین [[امام]] [[شیعیان]] و فرزند [[امام جواد(ع)]] است. او از [[سال ۲۲۰ هجری قمری|۲۲۰]] تا [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]] به مدت ۳۴ سال، [[امامت]] را به عهده داشت. امام هادی با چند تن از [[خلفای عباسی]] از جمله [[متوکل]] همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در [[سامرا]] تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند.  

از امام هادی(ع) [[حدیث|احادیثی]] در امور اعتقادی، [[تفسیر]]، [[فقه]] و [[اخلاق]] روایت کرده‌اند. در بخشی از این روایات، به مباحث [[کلام|کلامی]] همچون [[تشبیه و تنزیه (کلامی و عرفانی)|تشبیه و تنزیه]] و [[جبر و اختیار]] پرداخته شده است. [[زیارت جامعه کبیره]] و [[زیارت غدیریه]] نیز از او نقل شده است.

امام هادی(ع) به واسطه جمعی از وکیلان که [[سازمان وکالت]] خوانده می‌شد، با [[شیعیان]] ارتباط داشت. [[عبدالعظیم حسنی]]، [[عثمان بن سعید]]، [[ایوب بن نوح]] و [[حسن بن راشد]] از اصحاب او بودند.

مزار امام هادی در سامرا از زیارتگاه‌های شیعیان در عراق است. این زیارتگاه به دلیل دفن او و فرزندش [[امام حسن عسکری(ع)]]، [[حرم عسکریین]] خوانده می‌شود. حرم عسکریین در سال‌های [[سال ۱۳۸۴ هجری شمسی|۱۳۸۴]] و [[سال ۱۳۸۶ هجری شمسی|۱۳۸۶ش]] طی حملات تروریستی [[تخریب حرم عسکریین|تخریب]] شد. [[ستاد عتبات عالیات]] ایران از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ش آن را بازسازی کرده است.

بنابر نظر [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] و [[شیخ طوسی]]، امام هادی در [[۱۵ ذی‌الحجه]] سال [[سال ۲۱۲ هجری قمری|۲۱۲ق]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۱۰۴.</ref> در [[صریا]] (منطقه‌ای در نزدیکی [[مدینه]]) متولد شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ ابن شهرآشوب، ۱۳۷۹ق، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۴۰۱.</ref> تولد او را در دوم یا پنجم [[رجب]] همان سال،<ref>کفعمی، مصباح، ص۵۱۲‌؛ محدث قمی، ج۳، ص۱۸۳۵؛ مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۸.</ref> رجب ۲۱۴ق و [[جمادی‌الآخر|جمادی‌الثانی]] سال ۲۱۵ق نیز ثبت کرده‌اند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷.</ref> به گزارش [[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]] تاریخ‌نگار قرن چهارم، در سالی که امام جواد همراه با همسرش، [[ام فضل دختر مأمون|اُم‌ُّالفَضل]] حج به جای آورد، امام هادی را در حالی‌که کوچک بود به مدینه آوردند<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۸.</ref> و او تا سال ۲۳۳ق یا ۲۴۳ق در مدینه زندگی می‌کرد. در این سال، [[متوکل عباسی|متوکل]] امام هادی را به سامرا احضار کرد و در منطقه‌ای تحت کنترل خود به نام عسکر اقامت داد و تا پایان عمر در منطقه عسکر ماند.<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، منشورات المكتبة الحيدرية، ج۱،  ص ۲۴۱.</ref>

امام دهم در زمان حکومت [[معتز عباسی]] مسموم شده و به شهادت رسید.<ref>طبری شیعی، دلائل الامامه، ص۲۱۲؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۴۰.</ref> ابن شهر آشوب بر این باور است که وی در اواخر حکومت معتمد مسموم و شهید شده است و از ابن بابویه نقل کرده که معتمد به او سم داده است.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۴۰۱. </ref>[[شیخ مفید]] گفته است او در [[ماه رجب]] [[سال ۲۵۴ هجری قمری|سال ۲۵۴ق]] پس از ۲۰ سال و ۹ ماه اقامت در [[سامرا]]، در ۴۱ سالگی از دنیا رفت.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۱و۳۱۲؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ۴۹۷-۴۹۸؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۱۰۴.</ref> برخی منابع، [[شهادت]] وی را در [[۳ رجب]]<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۶۱ش، ص۱۳۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۴۰۱.</ref> و برخی دیگر [[۲۵ جمادی‌الثانی|۲۵]] یا [[۲۶ جمادی‌الثانی]] ذکر کرده‌اند.<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۷.</ref>  

امام حسن عسکری در تشییع جنازه پدر شرکت کرد جنازه را در جاده‌ای که برابر خانه [[موسی بن بغا]] بود قرار دادند. قبل از آنکه خلیفه عباسی در تشییع شرکت کند امام عسکری بر جنازه پدر [[نماز]] خواند. سپس آن را در یکی از خانه‌هایی که حضرت در آن زندانی بود، به خاک سپردند. گفته شده ازدحام جمعیت و گرمی هوا به قدری بود که پس از تشییع جنازه به امام عسکری فشار می‌آورد.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ص۲۴۳.</ref>

امام هادی(ع) در خانه‌ای که در [[سامرا]] ساکن بود، [[دفن]] شد.<ref>طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۱۰۴.</ref> محل [[دفن]] امام هادی(ع) و فرزندش [[امام حسن عسکری(ع)]] در سامرا به [[حرم عسکریین]] شناخته می‌شود. پس از دفن امام هادی(ع) در خانه‌اش، [[امام عسکری(ع)]] برای مقبره پدرشان خادمی را تعیین کرد. در سال ۳۳۳ قمری، [[ناصرالدوله حمدانی]] قبه‌ای برای حرم بنا کرد و مهمان‌سرایی برای زائران آن ساخت. در دوران [[آل بویه]]، [[معزّالدوله]] و [[عضدوالدوله]] ساختمان‌ها و تأسیساتی برای [[حرم]] می‌سازند و گنبد و ضریح را بازسازی می‌کنند. در سال ۱۳۳۵ش [[ضریح|ضریحی]] از طلا و نقره، بر آن نصب شد.<ref>منتظر القائم، تاریخ امامت، ص۲۵۳ (به نقل از: عتبات عالیات عراق، اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش).</ref>

در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ش قسمت‌هایی از حرم عسکریین در انفجارهای تروریستی تخریب شد.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/hamnews/1384/841206/news/kharj.htm «حمله به حرم امامین عسکریین»]، وبگاه همشهری.</ref> <ref>[http://ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=15206 «حمله دوم به حرم امامین عسکریین»]، وبگاه ابتکار.</ref> [[ستاد بازسازی عتبات عالیات]] از سال ۱۳۸۹ش بازسازی آن را آغاز و در سال ۱۳۹۴ش به پایان برده است. [[ضریح]] حرم نیز به همت [[سید علی سیستانی|آیت الله سیستانی]] ساخته شده است.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/352489 «مراحل بازسازی حرم امامین عسکریین»]، وبگاه تابناک.</ref>

#[[حیاة الامام علی الهادی]] اثر [[باقرشریف قرشی]]

#شکوه سامرا: مجموعه مقالات درباره امام هادی و امام عسگری علیهما السلام، جمعی از نویسندگان به اهتمام محمدحسن حیدری، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول، ١٣٩٠ش. ٥٠٨ صفحه‌ شامل سه بخش و نه فصل <ref>[https://bookroom.ir/book/36391 شکوه سامرا: مجموعه مقالات درباره امام هادی و امام عسگری علیهما السلام] پاتوق کتاب فردا.</ref>

* [[زیارت غدیریه]]

* [[زیارت جامعه کبیره]]

* ابن حجر هیثمی، احمد بن محمد، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض و الضلال و الزندقة، قاهره، مکتبةالقاهره، بی‌تا

* ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب علیهم‌السلام، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.

* ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۲۱ق.

* جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه (ع)، قم، موسسه امام خمینی (ره)، ۱۳۸۲ش.

* مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تصحیح: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.

* نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ترجمه محمد جواد مشکور، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱ش.

* نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، آل البیت، ۱۴۰۸ق.

*[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4033772/%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%87-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB زیارت جامعه کبیره یک دوره کامل امام‌شناسی است]، ایکنا.

*کشی، محمد بن عمر، ‌اختیار معرفه الرجال یا رجال کشی (با تعلیقات میرداماد استرآبادی)، قم، موسسه آل البیت (ع)، چاپ اول، ۱۳۶۳ش و مشهد، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش.

{{پایان}}