آیه جلد: تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات آیه|نام=آیه جلد، آیه زنا|تصویر=[[File:آیه ۲سوره نور.jpg|thu-2.png از این سایت]]|واقع در سوره=[[سوره نور|نور]]|شماره آیه=۲|جزء=۱۸|مکان نزول=[[مدینه]]|موضوع=[[فقه|فقهی]]|درباره=[[حد زنا]]|آیات مرتبط=[[آیه جزای فحشا]]}}

'''آیه جَلْد''' یا '''آیه زِنا''' دومین آیه از [[سوره نور]] است که در آن مجازات فرد [[زنا|زناکار]] بیان شده است.

در این آیه مجازات زناکار، صد ضربه شلاق تعیین و از دلسوزی در [[اقامه حدود|اقامه حد]] بر زناکاران نهی شده است. طبق این آیه مجازات زناکار باید در حضور گروهی از [[ایمان|مؤمنان]] انجام گیرد.

 

این مجازات برای زناکارانی است که [[احصان|مُحْصِن]] (کسی که به رابطه جنسی حلال دسترسی دارد) و [[برده]] نباشند. به عقیده برخی از مفسران، این آیه، [[آیه جزای فحشا|آیه ۱۵ سوره نساء]] در مورد زنان زناکار را [[ناسخ و منسوخ|نسخ]] کرده است.

به آیه ۲ سوره نور آیه جَلد یا آیه زنا گفته می‌شود.<ref>خراسانی، «آیات نام‌دار»، ج۱، ص ۳۸۰.</ref>  

 

به‌گفته برخی از مفسران این آیه به سه مطلب اشاره دارد:

# تعیین صد ضربه شلاق به عنوان مجازات فرد زناکار.

# نهی از اعمال احساسات و محبت بی‌جا در حق فرد زناکار که با اشاره به مسأله ایمان به خدا و معاد بر آن تأکید شده است.

# دستور به حضور عده‌ای از مؤمنان در صحنه مجازات فرد زناکار به دلیل عبرت گرفتن آن‌ها.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۳۵۹-۳۶۰.</ref>

== نکات آیه ==

[[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] از [[:رده:مفسران شیعه|مفسران شیعه]] در توضیح این آیه به چند نکته اشاره می‌کند:

۱. این آیه در مورد زن و مرد [[احصان|غیر مُحْصِنِ]] حُر(آزاد) بوده و اگر فرد زناکار، [[کنیز]] یا [[غلام|عبد]] باشد به قرینه آیه (فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ؛ پس چون به ازدواج [شما] درآمدند، اگر مرتكب فحشا شدند، پس بر آنان نيمى از عذاب [=مجازات‌] زنان آزاد است.)<ref>سوره نساء، آیه ۲۵.</ref> نصف این مقدار تازیانه می‌خورد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۱۹.</ref>

۲. در این آیه عبارت زن زناکار (الزّانیة) قبل از مرد زناکار (الزّانی) آمده است. طبرسی چند دلیل برای این تقدم نقل کرده است:

* شهوت در زن‌ها بیش‌تر بوده و غلبه شهوت ایشان بیش‌تر است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۱۹.</ref>

* زِنا به‌دلیل حاملگی برای زَنان آسیب‌زننده‌تر است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۱۹.</ref>

۳. خطاب این آیه به [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] و کسانی است که از جانب آن‌ها قرار داده شده‌اند؛ زیرا کسی غیر از امام و والیان او حق [[اقامه حدود]] ندارد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۱۹.</ref>

همچنین به نقل [[سید محمدحسین طباطبائی|سید محمدحسین طباطبایی]]، نویسنده تفسیر المیزان، به عقیده بیشتر مفسران [[آیه جزای فحشا|آیه ۱۵ سوره نساء]]{{یاد|وَ اللاَّتی یأْتینَ الْفاحِشَةَ مِنْ نِسائِکمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَیهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْکمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِکوهُنَّ فِی الْبُیوتِ حَتَّی یتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ یجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبیلا؛ و از زنانِ شما، کسانی که مرتکب زنا می‌شوند، چهار تن از میان خود [مسلمانان] بر آنان گواه گیرید؛ پس اگر شهادت دادند، آنان [زنان] را در خانه‌ها نگاه دارید تا مرگشان فرا رسد یا خدا راهی برای آنان قرار دهد.(سوره نساء، آیه ۱۵)}} نیز  در مورد زنا است.<ref>طباطبایی، المیزان،۱۳۹۰ق، ج۴، ص۲۳۴.</ref> به عقیده او قسمت پایانی آیه بیانگر این است که این آیه [[ناسخ و منسوخ|نسخ]] خواهد شد و آیه جلد ناسخ آن است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۲۳۵.</ref>

آنگونه که در [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|کتاب شرائع الإسلام]] آمده است، مجازات صد ضربه شلاق در این آیه برای فرد زناکاری ثابت است که [[احصان|مُحصِن]] (کسی که به رابطه جنسی حلال دسترسی دارد) نباشد. اما اگر دارای این وصف بود، مجازاتش [[سنگسار|رجم]] (سنگسار) است.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ج۴، ص۱۳۷.</ref>

[[علامه حلی]] در [[تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة (کتاب)|کتاب تَحریر الاَحْکام]] بر این باور است که مرد زناکار را باید عُریان شلاق زد؛ اما از سر و صورت و فَرْجش در مقابل تازیانه محافظت می‌شود و با استناد به این قسمت از آیه جلد (وَلَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ؛ در [کار] دین خدا نسبت به آن‌دو دلسوزی نکنید) حکم به شدید بودن ضربه‌های شلاق داده است.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۱۹.</ref>

بنابر نظر [[شیخ طوسی|شیخِ طوسی]] با توجه به این قسمت از آیه جلد (وَ لْيَشْهَدْ عَذٰابَهُمٰا طٰائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ؛ پس باید گروهی از مؤمنان در مجازات آنها حضور یابند) وقتی والی می‌خواهد بر زناکار حد جاری کند باید مردم را آگاه کند که حضور یابند و در حضور مردم حد را جاری کند؛ تا مردم از ارتکاب چنین عملی بازداشته شوند.<ref>شیخ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۰۱.</ref> شایسته است کسانی که در صحنه مجازات حاضر می‌شوند از مردمان نیکوکار باشند.<ref>شیخ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۷۰۱.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|امین الاسلام طبرسی]] در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر مجمع البیان]] از قول مفسران تعداد یک نفر ،دو نفر و سه نفر و بیشتر را مصداق طائفه (طٰائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ= گروهی از مؤمنان )دانسته است. <ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۲۰.</ref>

* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، به تحقیق گروهی از محققین، بیروت، موسسه الأعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.

* محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحرام و الحلال، به تحقیق عبدالحسین محمد علی بقال، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.