تسخیر سفارت آمریکا در تهران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|توضیح تصویر = تصویر ورود دانشجویان به داخل سفارت آمریکا در تهران | |توضیح تصویر = تصویر ورود دانشجویان به داخل سفارت آمریکا در تهران | ||
|نام‌های دیگر = تسخیر لانه جاسوسی • روز مبارزه با استکبار • انقلاب دوم | |نام‌های دیگر = تسخیر لانه جاسوسی • روز مبارزه با استکبار • انقلاب دوم | ||
|شرح ماجرا | |شرح ماجرا = ورود [[محمدرضاشاه پهلوی]] به [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] یکی از دلائل مهم تسخیر سفارت آمریکا در [[تهران]] توسط دانشجویان پیرو خط امام | ||
|طرفین | |طرفین = دانشجویان پیرو خط امام و سفارت آمریکا در [[تهران]] | ||
|زمان | |زمان = [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]] | ||
|دوره | |دوره = [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] | ||
|مکان | |مکان = سفارت آمریکا در تهران معروف به لانه جاسوسی آمریکا | ||
|علت | |علت = اقامت شاه در [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] | ||
|اهداف | |اهداف = بازگرداندن شاه به ایران • بازدارندگی آمریکا از انجام کودتا | ||
|عاملان | |عاملان = دانشجویان پیرو خط امام | ||
|نتایج | |نتایج = قطع روابط دیپلماتیک آمریکا و [[ایران]] • قطع صدور نفت ایران به آمریکا | ||
|پیامدها | |پیامدها = | ||
|تلفات | |تلفات = نداشت | ||
|واکنش‌ها | |واکنش‌ها = استعفای دسته‌جمعی [[دولت موقت ایران]] • نامیده شدن این روز به انقلاب دوم توسط [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] • مسدود کردن حساب ارزی ایران در همه بانک‌های آمریکایی | ||
|مرتبط | |مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''تسخیر سفارت آمریکا در تهران''' معروف به '''تسخیر لانه جاسوسی'''، به ماجرای تصرف سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان مشهور به پیرو خط امام در [[۱۳ آبان]] سال ۱۳۵۸ شمسی اشاره دارد. [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و فراتر از انقلاب اول نامید. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن ذکر کرده است. | '''تسخیر سفارت آمریکا در تهران''' معروف به '''تسخیر لانه جاسوسی'''، به ماجرای تصرف سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان مشهور به پیرو خط امام در [[۱۳ آبان]] سال ۱۳۵۸ شمسی اشاره دارد. [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و فراتر از انقلاب اول نامید. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن ذکر کرده است. | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||
حادثه تسخیر سفارت آمریکا در تهران معروف به تسخیر لانه جاسوسی،<ref>هاشم‌پور یزدان‌پرست، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا؛ علل و زمینه‌ها»، ص۴۱۳.</ref> یکی از منحصربه‌فردترین حرکت‌ها در تاریخ انقلاب‌های جهان<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۱.</ref> و به باور برخی نقطه‌عطفی در تاریخ [[انقلاب اسلامی ایران]] دانسته شده است.<ref>روحانی مقدم، [http://shabestan.ir/detail/News/1228806 «بازخوانی ۶ روایت کمتر شنیده شده از تسخیر لانه جاسوسی»]، سایت خبرگزاری شبستان.</ref> از دیدگاه میچل ایناتیف پژوهشگر سیاسی، از آغاز انقلاب ایران و تسخیر سفارت آمریکا در تهران، [[اسلام]] به‌عنوان یکی از منابع مهم رویارویی با قدرت آمریکا، همواره آمریکا را مورد حمله قرار داده است.<ref>هانتینگتون، «امپراتوری آمریکا تنها یک افسانه است»، ص۷.</ref> | حادثه تسخیر سفارت آمریکا در تهران معروف به تسخیر لانه جاسوسی، <ref>هاشم‌پور یزدان‌پرست، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا؛ علل و زمینه‌ها»، ص۴۱۳.</ref> یکی از منحصربه‌فردترین حرکت‌ها در تاریخ انقلاب‌های جهان<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۱.</ref> و به باور برخی نقطه‌عطفی در تاریخ [[انقلاب اسلامی ایران]] دانسته شده است.<ref>روحانی مقدم، [http://shabestan.ir/detail/News/1228806 «بازخوانی ۶ روایت کمتر شنیده شده از تسخیر لانه جاسوسی»]، سایت خبرگزاری شبستان.</ref> از دیدگاه میچل ایناتیف پژوهشگر سیاسی، از آغاز انقلاب ایران و تسخیر سفارت آمریکا در تهران، [[اسلام]] به‌عنوان یکی از منابع مهم رویارویی با قدرت آمریکا، همواره آمریکا را مورد حمله قرار داده است.<ref>هانتینگتون، «امپراتوری آمریکا تنها یک افسانه است»، ص۷.</ref> | ||
[[سید روح‌الله موسوی خمینی|سید روح‌الله خمینی]]، بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و انقلابی فراتر از انقلاب اول نامید.<ref> [https://irdc.ir/fa/news/7267 «چرا حضرت امام خمینی(ره) قاطعانه از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا حمایت کردند؟»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن دانست و لذا از این روز در تقویم به روز مبارزه با استکبار نیز یاد می‌گردد<ref>[https://khl.ink/f/34815 «بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان»]، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.</ref> و مردم هرساله در این روز به راهپیمایی و سردادن شعار می‌پردازند.<ref>[https://tn.ai/2798616 «حضور معنادار مردم ایران در راهپیمایی ۱۳ آبان/ خط و نشان راهپیمایان برای "آمریکا و اغتشاشگران" + فیلم»]، سایت خبرگزاری تسنیم.</ref> [[سید احمد خمینی]] فرزند بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین دستاوردهای داخلی و خارجی تسخیر سفارت را شکست ابهت دیرینه قدرت افسانه‌ای [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] ذکر کرد. <ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۶.</ref> | [[سید روح‌الله موسوی خمینی|سید روح‌الله خمینی]]، بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و انقلابی فراتر از انقلاب اول نامید.<ref> [https://irdc.ir/fa/news/7267 «چرا حضرت امام خمینی(ره) قاطعانه از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا حمایت کردند؟»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن دانست و لذا از این روز در تقویم به روز مبارزه با استکبار نیز یاد می‌گردد<ref>[https://khl.ink/f/34815 «بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان»]، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.</ref> و مردم هرساله در این روز به راهپیمایی و سردادن شعار می‌پردازند.<ref>[https://tn.ai/2798616 «حضور معنادار مردم ایران در راهپیمایی ۱۳ آبان/ خط و نشان راهپیمایان برای "آمریکا و اغتشاشگران" + فیلم»]، سایت خبرگزاری تسنیم.</ref> [[سید احمد خمینی]] فرزند بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین دستاوردهای داخلی و خارجی تسخیر سفارت را شکست ابهت دیرینه قدرت افسانه‌ای [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] ذکر کرد. <ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۶.</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== زمینه شکل‌گیری == | == زمینه شکل‌گیری == | ||
پذیرش سفر شاه به آمریکا در ۳۰ مهر ۱۳۵۸ش یکی از دلائل مهم تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان ذکر شده است.<ref>امین‌آبادی، «اسناد لانه جاسوسی فتنه‌گران را رسوا می‌کند: بی‌پرده با تاریخ/ شهریور و مهر ۱۳۵۸»، ص۶۳؛ «به مناسبت بزرگداشت سالروز اشغال لانه جاسوسی (تحلیلی کوتاه بر وقایع سیزدهم آبان ماه)»، در مجله تربیت، ص۲۰؛ جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> امام خمینی در ۹ و ۱۲ آبان در اعتراض به پناه دادن آمریکا به شاه از دانشجویان، دانش‌آموزان و طلاب علوم دینی خواسته بود که با قدرت به مبارزه با [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] ادامه دهند.<ref>« همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱؛ هاشم‌پور یزدان‌پرست، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا؛ علل و زمینه‌ها»، ص۴۱۶؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۵-۱۲۷.</ref> به گفته حمید انصاری قائم‌مقام [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی]] | پذیرش سفر شاه به آمریکا در ۳۰ مهر ۱۳۵۸ش یکی از دلائل مهم تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان ذکر شده است.<ref>امین‌آبادی، «اسناد لانه جاسوسی فتنه‌گران را رسوا می‌کند: بی‌پرده با تاریخ/ شهریور و مهر ۱۳۵۸»، ص۶۳؛ «به مناسبت بزرگداشت سالروز اشغال لانه جاسوسی (تحلیلی کوتاه بر وقایع سیزدهم آبان ماه)»، در مجله تربیت، ص۲۰؛ جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> امام خمینی در ۹ و ۱۲ آبان در اعتراض به پناه دادن آمریکا به شاه از دانشجویان، دانش‌آموزان و طلاب علوم دینی خواسته بود که با قدرت به مبارزه با [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] ادامه دهند.<ref>« همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱؛ هاشم‌پور یزدان‌پرست، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا؛ علل و زمینه‌ها»، ص۴۱۶؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۵-۱۲۷.</ref> به گفته حمید انصاری قائم‌مقام [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی]]، پس از سخنرانی‌های امام خمینی، برداشت اعضای انجمن‌های اسلامی این بود که باید اقدامی انجام داد تا [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] و کشور از هرج‌ومرج و تجزیه‌طلبی رها شود.<ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۲.</ref> | ||
تبدیل سفارت آمریکا به مرکز جاسوسی،<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۳.</ref> تماس و حمایت از گروه‌های ضدانقلاب، برانداز و تروریست،<ref>صمدی‌فرد، «ماجرای لانه جاسوسی و نمونه‌های آشکار دشمنی استکبار»، ص۹۲؛ فوزی تویسرکانی، جمهوری اسلامی ایران و جنبش‌های اسلام‌گرا، ۱۴۰۰ش، ص۱۶۹؛ نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۰-۳۱.</ref> تلاش سفارتخانه برای جذب دولت‌مردان ایران،<ref>فوزی تویسرکانی، جمهوری اسلامی ایران و جنبش‌های اسلام‌گرا، ۱۴۰۰ش، ص۱۶۹؛ نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۲۹؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۴.</ref> تصویب قطعنامه در سنای آمریکا علیه اعدام‌های اول انقلاب ایران،<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۵؛ نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۱.</ref> حمایت از پیام امام خمینی در ۷ آبان ۱۳۵۸ش و اعتراضش به قراردادهای استعماری بین [[ایران]] و [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]<ref>«همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۵؛ شاه‌علی، « تاثیر واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بر جریان‌های سیاسی داخل کشور»، ص۱۴۶.</ref> و تلافی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش در ایران<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> از عوامل دیگر تصرف سفارت آمریکا در [[تهران]] ذکر شده است. | تبدیل سفارت آمریکا به مرکز جاسوسی، <ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۳.</ref> تماس و حمایت از گروه‌های ضدانقلاب، برانداز و تروریست، <ref>صمدی‌فرد، «ماجرای لانه جاسوسی و نمونه‌های آشکار دشمنی استکبار»، ص۹۲؛ فوزی تویسرکانی، جمهوری اسلامی ایران و جنبش‌های اسلام‌گرا، ۱۴۰۰ش، ص۱۶۹؛ نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۰-۳۱.</ref> تلاش سفارتخانه برای جذب دولت‌مردان ایران، <ref>فوزی تویسرکانی، جمهوری اسلامی ایران و جنبش‌های اسلام‌گرا، ۱۴۰۰ش، ص۱۶۹؛ نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۲۹؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۴.</ref> تصویب قطعنامه در سنای آمریکا علیه اعدام‌های اول انقلاب ایران، <ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۵؛ نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۱.</ref> حمایت از پیام امام خمینی در ۷ آبان ۱۳۵۸ش و اعتراضش به قراردادهای استعماری بین [[ایران]] و [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]<ref>«همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۵؛ شاه‌علی، « تاثیر واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بر جریان‌های سیاسی داخل کشور»، ص۱۴۶.</ref> و تلافی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش در ایران<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> از عوامل دیگر تصرف سفارت آمریکا در [[تهران]] ذکر شده است. | ||
=== تسخیر سفارت === | === تسخیر سفارت === | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
ورود دانشجویان به داخل سفارت با مقاومت سه ساعته تفنگ‌داران آمریکایی روبرو شده و آن‌ها اقدام به پرتاب گاز‌اشک‌آور کردند که در این درگیری به دو گروه آسیبی نرسید.<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۸.</ref> دانشجویان تا ساعت ۱۸ طی سه بیانیه‌ای که از طریق بلندگو برای مردمی که بیرون از سفارت جمع‌شده و با دادن شعار به تظاهرات مشغول بودند، اعلام کردند که ساختمان اصلی تا ساعت ۱۵ به تصرف کامل درآمد.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> پیش از رسیدن دانشجویان به داخل سفارت، قسمت زیادی از اسناد توسط آمریکائی‌ها در دستگاه خرد‌کن ریخته شد و برخی از میکروفیلم‌ها و حافظه‌های کامپیوتری نابود شد.<ref>حیدری، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا و سفر کمیسیون تحقیق سازمان ملل به ایران»، ص۳۵۲.</ref> | ورود دانشجویان به داخل سفارت با مقاومت سه ساعته تفنگ‌داران آمریکایی روبرو شده و آن‌ها اقدام به پرتاب گاز‌اشک‌آور کردند که در این درگیری به دو گروه آسیبی نرسید.<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۸.</ref> دانشجویان تا ساعت ۱۸ طی سه بیانیه‌ای که از طریق بلندگو برای مردمی که بیرون از سفارت جمع‌شده و با دادن شعار به تظاهرات مشغول بودند، اعلام کردند که ساختمان اصلی تا ساعت ۱۵ به تصرف کامل درآمد.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> پیش از رسیدن دانشجویان به داخل سفارت، قسمت زیادی از اسناد توسط آمریکائی‌ها در دستگاه خرد‌کن ریخته شد و برخی از میکروفیلم‌ها و حافظه‌های کامپیوتری نابود شد.<ref>حیدری، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا و سفر کمیسیون تحقیق سازمان ملل به ایران»، ص۳۵۲.</ref> | ||
از ساعت شانزده گروهی از ایرانیان که به‌عنوان ارباب‌رجوع یا کارمند در محل سفارت جمع‌شده بودند، آزاد شدند.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> در جریان تسخیر | از ساعت شانزده گروهی از ایرانیان که به‌عنوان ارباب‌رجوع یا کارمند در محل سفارت جمع‌شده بودند، آزاد شدند.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> در جریان تسخیر سفارت، ۷۲ آمریکایی گروگان گرفته شدند که به محل دیگری منتقل شدند. سه نفر از آمریکایی‌ها که برای مذاکره به وزارت امور خارجه رفته بودند نیز پس از گفت‌وگو در اختیار دانشجویان قرار گرفتند.<ref> شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۸؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۹.</ref> دانشجویانی که بعد از تصرف سفارت آمریکا خود را دانشجویان پیرو خط امام نامیده بودند، در پیامی پس از اشغال سفارت، از مواضع [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در مقابل [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] حمایت کرده و اعلام کردند که در اعتراض به رفتار آمریکا، سفارت جاسوسی او را به اشغال درآورده‌اند.<ref>شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۸؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۳۰.</ref> | ||
ساختمان سفارت نیز در روزهای تسخیر، محل نگهداری گروگان‌ها بود. پس از ماجرای تصرف، ابتدا در اختیار [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران]] و بعد از مدتی به بنیاد قرآن و عترت واگذار شد. هم‌اکنون در سال ۱۴۰۲ش، بسیج دانشجویی در محل سفارت سابق، مستقر است و مرکز فرهنگی دانشجویی ۱۳ آبان در آن تأسیس شده است.<ref>[https://irna.ir/xj3yZ3 «چرا آمريكا تخت‌جمشيد را براي سفارتخانه خود انتخاب كرد؟»]، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا).</ref> | ساختمان سفارت نیز در روزهای تسخیر، محل نگهداری گروگان‌ها بود. پس از ماجرای تصرف، ابتدا در اختیار [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران]] و بعد از مدتی به بنیاد قرآن و عترت واگذار شد. هم‌اکنون در سال ۱۴۰۲ش، بسیج دانشجویی در محل سفارت سابق، مستقر است و مرکز فرهنگی دانشجویی ۱۳ آبان در آن تأسیس شده است.<ref>[https://irna.ir/xj3yZ3 «چرا آمريكا تخت‌جمشيد را براي سفارتخانه خود انتخاب كرد؟»]، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا).</ref> | ||
براساس خاطرات محسن رفیق‌دوست( وزیر وقت سپاه) امام خمینی اشغال سفارت امریکا را امری موقت می‌دانست که با سر عقل آمدن امریکایی ها روابط ایران و امریکا برقرار می‌شد. وی در بخشی از خاطراتش می‌گوید: در زمان تعیین مکانی برای وزارت سپاه که سفارت آمریکا برای آن پیشنهاد شده بود | براساس خاطرات محسن رفیق‌دوست( وزیر وقت سپاه) امام خمینی اشغال سفارت امریکا را امری موقت می‌دانست که با سر عقل آمدن امریکایی ها روابط ایران و امریکا برقرار می‌شد. وی در بخشی از خاطراتش می‌گوید: در زمان تعیین مکانی برای وزارت سپاه که سفارت آمریکا برای آن پیشنهاد شده بود امام خمینی پس از شنیدن این پیشنهاد به من گفت: «مگر قرار است هزار سال با آمریکا رابطه نداشته باشیم؟ آنجا سفارت آمریکاست، بالاخره آن‌ها روزی سر عقل می‌آیند و روابط برقرار می‌شود.»<ref>https://www.asriran.com/fa/news/891927/محسن-رفیق-دوست-امام-ره-گفت-مگر-قرار-است-هزار-سال-با-آمریکا-رابطه-نداشته-باشیم</ref> | ||
{{جعبه نقل قول|<small>روایت ابراهیم اصغرزاده از دانشجویان خط امام درباره گفت‌و‌گوی تلفنی موسوی خوئینی‌ها با سید احمد خمینی و پرسیدن نظر امام خمینی درباره تصرف سفارت آمریکا در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|سال ۱۳۵۸ش]] به دست دانشجویان انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌ها:</small>{{سخ}} '''«احمدآقا رفت بین دو نماز از امام نظر گرفت و آمد گفت، امام فرمودند: بچه‌ها جای خوبی را گرفتند ول نکنند.»'''<ref>نگاه کنید به: بهشتی‌پور، حسین، «نقش امام خمینی در مدیریت بحران گروگان گیری در لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله مطالعات تاریخی، شماره ۳۰، پاییز ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | {{جعبه نقل قول|<small>روایت ابراهیم اصغرزاده از دانشجویان خط امام درباره گفت‌و‌گوی تلفنی موسوی خوئینی‌ها با سید احمد خمینی و پرسیدن نظر امام خمینی درباره تصرف سفارت آمریکا در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|سال ۱۳۵۸ش]] به دست دانشجویان انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌ها:</small>{{سخ}} '''«احمدآقا رفت بین دو نماز از امام نظر گرفت و آمد گفت، امام فرمودند: بچه‌ها جای خوبی را گرفتند ول نکنند.»'''<ref>نگاه کنید به: بهشتی‌پور، حسین، «نقش امام خمینی در مدیریت بحران گروگان گیری در لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله مطالعات تاریخی، شماره ۳۰، پاییز ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
آمریکا نیز در ابتدا ۱۵۰ دانشجوی ایرانی را بازداشت کرده<ref>«همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱.</ref> و اخراج ۹۰۰۰ هزار ایرانی را در دستور کار قرار داد.<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> در اقدام بعدی ذخائر ارزی ایران در همه بانک‌های خود در سراسر دنیا را مسدود کرد<ref>امین‌آبادی، «اسناد لانه جاسوسی فتنه‌گران را رسوا می‌کند: بی‌پرده با تاریخ/ شهریور و مهر ۱۳۵۸»، ص۶۳؛ «به مناسبت بزرگداشت سالروز اشغال لانه جاسوسی (تحلیلی کوتاه بر وقایع سیزدهم آبان ماه)»، در مجله تربیت، ص۲۰.</ref> و روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع نمود.<ref>صمدی‌فرد، «ماجرای لانه جاسوسی و نمونه‌های آشکار دشمنی استکبار»، ص۹۲.</ref> همچنین این کشور، ایران را در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه، شورای امنیت سازمان ملل متحد و حتی سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی محکوم کرد.<ref>[https://irdc.ir/fa/news/79 «اقدامات سیاسی آمریكا بعد از تسخیر سفارت آمریكا»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | آمریکا نیز در ابتدا ۱۵۰ دانشجوی ایرانی را بازداشت کرده<ref>«همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱.</ref> و اخراج ۹۰۰۰ هزار ایرانی را در دستور کار قرار داد.<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> در اقدام بعدی ذخائر ارزی ایران در همه بانک‌های خود در سراسر دنیا را مسدود کرد<ref>امین‌آبادی، «اسناد لانه جاسوسی فتنه‌گران را رسوا می‌کند: بی‌پرده با تاریخ/ شهریور و مهر ۱۳۵۸»، ص۶۳؛ «به مناسبت بزرگداشت سالروز اشغال لانه جاسوسی (تحلیلی کوتاه بر وقایع سیزدهم آبان ماه)»، در مجله تربیت، ص۲۰.</ref> و روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع نمود.<ref>صمدی‌فرد، «ماجرای لانه جاسوسی و نمونه‌های آشکار دشمنی استکبار»، ص۹۲.</ref> همچنین این کشور، ایران را در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه، شورای امنیت سازمان ملل متحد و حتی سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی محکوم کرد.<ref>[https://irdc.ir/fa/news/79 «اقدامات سیاسی آمریكا بعد از تسخیر سفارت آمریكا»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | ||
پس از آن آمریکا، مقامات بسیاری مانند کورت والدهایم، دبیرکل وقت سازمان ملل که به [[تهران]] آمده بود<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> و پاپ ژان پل دوم رهبر کاتولیک‌های جهان را واسطه آزادی گروگان‌ها قرار داد که امام خمینی درخواست دیدار با دبیرکل سازمان ملل و همچنین تقاضای بی‌قید‌وشرط پاپ برای آزادی گروگان‌ها را نپذیرفت و خطاب به کارتر، خود و مردم ایران را مرد جنگ خواند.<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی؛ «همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳ آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱.</ref> ایالات متحده آمریکا در اردیبهشت ۱۳۵۹ش جهت آزادسازی گروگان‌های خود، به اقدام نظامی و پیاده کردن نیرو در صحرای طبس نیز متوسل شد که در این عملیات نیز شکست خورد.<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> | پس از آن آمریکا، مقامات بسیاری مانند کورت والدهایم، دبیرکل وقت سازمان ملل که به [[تهران]] آمده بود<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> و پاپ ژان پل دوم رهبر کاتولیک‌های جهان را واسطه آزادی گروگان‌ها قرار داد که امام خمینی درخواست دیدار با دبیرکل سازمان ملل و همچنین تقاضای بی‌قید‌وشرط پاپ برای آزادی گروگان‌ها را نپذیرفت و خطاب به کارتر، خود و مردم ایران را مرد جنگ خواند.<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی؛ «همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳ آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۱.</ref> ایالات متحده آمریکا در اردیبهشت ۱۳۵۹ش جهت آزادسازی گروگان‌های خود، به اقدام نظامی و پیاده کردن نیرو در صحرای طبس نیز متوسل شد که در این عملیات نیز شکست خورد.<ref>جمعی از محققین، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n136969/ «اشغال لانه جاسوسی امریکا زمینه‌ها و پیامدها»]، پرتال امام خمینی.</ref> | ||
پس از ۴۴۴ روز، مسئولان دولت وقت با اجازه امام خمینی و پس از تصمیم مجلس شورای اسلامی با میانجیگری دولت [[الجزایر]] با مقامات آمریکا دیدار و قرارداد الجزایر را منعقد و گروگان‌ها را آزاد کردند. طرف ایرانی پنج مورد را درخواست کرد که با مرگ شاه در پنجم مرداد ۱۳۵۹ش، شرط استرداد شاه منتفی شد. آزاد گذاشتن تمام سرمایه‌های ایران، لغو تمامی ادعاهای آمریکا علیه [[ایران]]، تضمین عدم دخالت سیاسی و نظامی آمریکا در ایران و بازپس‌دادن اموال ملی سرقت‌شده توسط شاه، چهار شرط دیگر ایران برای آزادسازی گروگان‌ها بود.<ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۶.</ref> | پس از ۴۴۴ روز، مسئولان دولت وقت با اجازه امام خمینی و پس از تصمیم مجلس شورای اسلامی با میانجیگری دولت [[الجزایر]] با مقامات آمریکا دیدار و قرارداد الجزایر را منعقد و گروگان‌ها را آزاد کردند. طرف ایرانی پنج مورد را درخواست کرد که با مرگ شاه در پنجم مرداد ۱۳۵۹ش، شرط استرداد شاه منتفی شد. آزاد گذاشتن تمام سرمایه‌های ایران، لغو تمامی ادعاهای آمریکا علیه [[ایران]]، تضمین عدم دخالت سیاسی و نظامی آمریکا در ایران و بازپس‌دادن اموال ملی سرقت‌شده توسط شاه، چهار شرط دیگر ایران برای آزادسازی گروگان‌ها بود.<ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۶.</ref> | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۱: | ||
* روحانی مقدم، زینب، [http://shabestan.ir/detail/News/1228806 «بازخوانی ۶ روایت کمتر شنیده شده از تسخیر لانه جاسوسی»]، سایت خبرگزاری شبستان، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آبان ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ش. | * روحانی مقدم، زینب، [http://shabestan.ir/detail/News/1228806 «بازخوانی ۶ روایت کمتر شنیده شده از تسخیر لانه جاسوسی»]، سایت خبرگزاری شبستان، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آبان ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ش. | ||
* شاه‌علی، احمدرضا، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، در مجله زمانه، شماره ۳۸، آبان ۱۳۸۴ش. | * شاه‌علی، احمدرضا، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، در مجله زمانه، شماره ۳۸، آبان ۱۳۸۴ش. | ||
* شاه‌علی، احمدرضا، « تاثیر واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بر جریان‌های سیاسی داخل کشور»، در مجله پژوهش‌های سیاسی جهان | * شاه‌علی، احمدرضا، « تاثیر واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا بر جریان‌های سیاسی داخل کشور»، در مجله پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، شماره۴، پايیز ۱۳۹۱ش. | ||
* شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، در مجله حصون، شماره ۲۱، پاییز ۱۳۸۸ش. | * شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، در مجله حصون، شماره ۲۱، پاییز ۱۳۸۸ش. | ||
* شیرودی، مرتضی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، در مجله پیام، شماره ۸۵، پاییز ۱۳۸۶ش. | * شیرودی، مرتضی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، در مجله پیام، شماره ۸۵، پاییز ۱۳۸۶ش. | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۳: | ||
* هانتینگتون، ساموئل، «امپراتوری آمریکا تنها یک افسانه است»، ترجمه مجتبی امیری وحید، در مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره ۲۱۱ و ۲۱۲، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۴ش. | * هانتینگتون، ساموئل، «امپراتوری آمریکا تنها یک افسانه است»، ترجمه مجتبی امیری وحید، در مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره ۲۱۱ و ۲۱۲، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۴ش. | ||
* «همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳ آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، شماره۱۰۷، آبان ۱۳۶۹ش. | * «همگام با پیروزی بزرگتر؛ ۱۳ آبان-تسخیر لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله پاسدار اسلام، شماره۱۰۷، آبان ۱۳۶۹ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||