حرم حضرت رقیه: تفاوت میان نسخه‌ها

| وبگاه =  

}}

== جایگاه==

== انتساب ==

در انتساب حرم حضرت رقیه به [[رقیه دختر امام حسین(ع)]] یا [[رقیه دختر امام علی(ع)]] اختلاف نظر وجود دارد.

گفته شده نخستین سندی که درباره مزار کنونی منسوب به رقیه در دست است، مربوط به قرن دهم و [[محمد بن ابی طالب حسینی حائری|محمّد بن ابی طالب حائری کَرَکی]] (زنده در ۹۵۵ق) در کتاب «تسلیة المجالس» است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۳۸۹.</ref> او گفته است در بخش شرقی [[مسجد جامع اموی]] دمشق، خرابه‌ای را دیده که در گذشته، مسجد بوده و بر سنگْ‌نوشته درِ آن، نام‌های پیامبر(ص)، خاندانش و [[امامان شیعه|امامان دوازده گانه شیعه]] نوشته شده بود. همچنین بر سر در آن نوشته شده بود که این، قبر خانم مَلَکه، دختر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن امیرالمؤمنین(ع)]] است.<ref>حائری، تسلیة المجالس، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۳.</ref>

[[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]] درباره این حرم تنها نوشته است قبری که به رقیه دختر امام حسین منسوب است در محله العماره دمشق، زیارتگاه است و میرزا علی اصغرخان [اتابک، امین السلطان]، وزیر اعظم ایران، به سال ۱۳۲۳ق، آن را بازسازی کرده و در بالای در آن تاریخ بازسازی را حَک کرده‌اند.<ref>امین، أعیان الشیعة، ‌۱۴۲۱ق، ج۷ ص۳۴.</ref>

===ماجرای آب گرفتگی و نبش قبر===

در برخی منابع دو قرن اخیر، به ماجرای [[نبش قبر]] و آشکار شدن بدن رقیه(س) اشاره شده که نشان می‌دهد که قبر متعلق به دختر خردسالی است. گفته شده دست کم سه نفر این ماجرا را نقل کرده‌اند.<ref> خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۱.</ref>

[[شیخ محمدهاشم خراسانی]] (درگذشت ۱۳۵۲ق) در کتاب منتخب التواریخ، این مزار را متعلّق به رقیه بنت الحسین(ع) دانسته و داستان آسیب دیدن قبر را با تفصیل و همراه با کراماتی ذکر کرده است. وی آورده است سید ابراهیم دمشقی سه دختر داشت که در سال ۱۲۸۰ق سه شب به ترتیب از بزرگ به کوچک، رقیه را در خواب دیدند که به آنها گفت: «به پدرت بگو قبر مرا آب گرفته، بیاید و آن را تعمیر کند». سید ابراهیم به خواب دخترانش ترتیب اثر نداد تا اینکه شب چهارم خود رقیه(س) را در خواب دید. پس از آن با حضور علمای [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، اقدام به نبش قبر کردند. سید ابراهیم جنازه را که صحیح و سالم بود، روی زانوی خود نگهداشت تا آن را تعمیر کردند.<ref>خراسانی، منتخب التواریخ، ۱۳۸۸ش، ص۳۸۸.</ref>

==تاریخچه بنا و بازسازی آن ==

اطلاعاتی درباره بنای نخستین زیارتگاه و روند بازسازی آن تا پیش از قرن نهم قمری در دست نیست.<ref>خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۶.</ref> به نوشته ابن طولون دمشقی، نویسنده کتاب [[الائمة الاثنا عشر‌(کتاب)|الشذرات الذهبیة]]، در نیمه دوم قرن نهم، امیر بردبک ظاهری که در سال ۸۷۱ق منصب نیابت دمشق را از سوی پادشاه مملوکی بر عهده گرفت، ساختمان مزار را بازسازی کرد. یکی از کتیبه‌های سنگی که در مزار وجود داشته نشان می‌دهد که میرزا بابا مستوفی گیلانی، در سال ۱۱۲۵ق بنای حرم را بازسازی کرد. سپس در اواخر دوره عثمانی، [[میرزا علی‌اصغرخان اتابک]]، صدر اعظم دربار قاجار، مزار را در سال ۱۳۲۳ق بازسازی کرد.<ref>خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۶.</ref>

===توسعه حرم===

==معماری ==

نوع معماری که در توسعه اخیر حرم حضرت رقیه از آن استفاده شده، [[معماری اسلامی]] - ایرانی است<ref>قائدان، اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۷ش، ص۵۹؛ خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ۱۳۹۳ش، ص۲۵۰.</ref> و گفته شده مصالح و تزئینات آن متمایز با سایر آثار معماری و دینی دمشق است.<ref>خامه‌یار، آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، ۱۳۹۳ش، ص۲۵۰</ref>

پس از ماجرای خواب دختران سید ابراهیم دمشقی، سلطان عبدالمجید از سلاطین عثمانی، تولیت [[حرم حضرت زینب|زینبیه]]، مرقد رقیه، مرقد ام‌کلثوم و [[سکینه]] را به سید ابراهیم واگذار نمود. پس از سید ابراهیم دمشقی فرزند و نوه‌اش متولی این اماکن بوده‌اند.<ref> خراسانی، منتخب التواریخ، ۱۳۸۸ش، ص۳۸۸؛ [http://www.mashreghnews.ir/fa/news/366805 «آیا تروریست‌ها به حرم حضرت رقیه حمله کرده‌اند»]، سایت مشرق‌نیوز.</ref>

اکنون احمد الاشقر تولیت حرم حضرت رقیه را بر عهده دارد.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/3122209 دیدار تولیت حرم حضرت رقیه با تولیت آستان قدس رضوی]</ref>

==حمله‌های تروریستی به حرم==

== پانویس ==