تسخیر سفارت آمریکا در تهران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Gholampour (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات واقعه |عنوان = تسخیر سفارت آمریکا در تهران |تصویر = تصویر ورود دانشجویان به داخل سفارت آمریکا در تهران.jpg |اندازه تصویر= |توضیح تصویر = تصویر ورود دانشجویان به داخل سفارت آمریکا در تهران |نام‌های دیگر = تسخیر لانه جاسوسی • روز مب...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
|مرتبط = | |مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''تسخیر سفارت آمریکا در تهران''' معروف به '''تسخیر لانه جاسوسی'''، حادثه‌ای است که در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]] توسط دانشجویان مشهور به پیرو خط امام انجام شد و نقطه‌عطفی در تاریخ [[انقلاب اسلامی ایران]] دانسته | '''تسخیر سفارت آمریکا در تهران''' معروف به '''تسخیر لانه جاسوسی'''، حادثه‌ای است که در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]] توسط دانشجویان مشهور به پیرو خط امام انجام شد و نقطه‌عطفی در تاریخ [[انقلاب اسلامی ایران]] دانسته شد. [[سید روح‌الله موسوی خمینی|سید روح‌الله خمینی]] بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و انقلابی فراتر از انقلاب اول نامید. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن ذکر کرده است. | ||
پذیرش سفر [[محمدرضاشاه پهلوی|شاه]] به آمریکا در ۳۰ مهر ۱۳۵۸ش، یکی از دلائل مهمی بود که دانشجویان در [[۱۳ آبان|سیزدهم آبان]] با برنامه‌ریزی قبلی، وارد سفارت آمریکا در [[تهران]] شوند و پس از چند ساعت درگیری با نیروهای آمریکایی، بدون خون‌ریزی آنجا را به تصرف خود درآورند. پس از تسخیر سفارت، امام خمینی، آمریکا را شیطان بزرگ و سفارت آمریکا را لانه جاسوسی نامید. دولت موقت به‌صورت دسته‌جمعی استعفا کردند و [[شورای انقلاب اسلامی ایران|شورای انقلاب]] مسئولیت اداره کشور را برعهده گرفت. آمریکا نیز ذخائر ارزی ایران در همه بانک‌های خود در سراسر دنیا را مسدود کرد و روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع نمود. | پذیرش سفر [[محمدرضاشاه پهلوی|شاه]] به آمریکا در ۳۰ مهر ۱۳۵۸ش، یکی از دلائل مهمی بود که دانشجویان در [[۱۳ آبان|سیزدهم آبان]] با برنامه‌ریزی قبلی، وارد سفارت آمریکا در [[تهران]] شوند و پس از چند ساعت درگیری با نیروهای آمریکایی، بدون خون‌ریزی آنجا را به تصرف خود درآورند. پس از تسخیر سفارت، امام خمینی، آمریکا را شیطان بزرگ و سفارت آمریکا را لانه جاسوسی نامید. دولت موقت به‌صورت دسته‌جمعی استعفا کردند و [[شورای انقلاب اسلامی ایران|شورای انقلاب]] مسئولیت اداره کشور را برعهده گرفت. آمریکا نیز ذخائر ارزی ایران در همه بانک‌های خود در سراسر دنیا را مسدود کرد و روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع نمود. | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
[[سید روح‌الله موسوی خمینی|سید روح‌الله خمینی]]، بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و انقلابی فراتر از انقلاب اول نامید.<ref> [https://irdc.ir/fa/news/7267 «چرا حضرت امام خمینی(ره) قاطعانه از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا حمایت کردند؟»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن دانست و لذا از این روز در تقویم به روز مبارزه با استکبار نیز یاد می‌گردد<ref>[https://khl.ink/f/34815 «بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان»]، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.</ref> و مردم هرساله در این روز به راهپیمایی و سردادن شعار می‌پردازند.<ref>[https://tn.ai/2798616 «حضور معنادار مردم ایران در راهپیمایی ۱۳ آبان/ خط و نشان راهپیمایان برای "آمریکا و اغتشاشگران" + فیلم»]، سایت خبرگزاری تسنیم.</ref> [[سید احمد خمینی]] فرزند بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین دستاوردهای داخلی و خارجی تسخیر سفارت را شکست ابهت دیرینه قدرت افسانه‌ای [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] ذکر کرد. <ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۶.</ref> | [[سید روح‌الله موسوی خمینی|سید روح‌الله خمینی]]، بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا را، انقلاب دوم و انقلابی فراتر از انقلاب اول نامید.<ref> [https://irdc.ir/fa/news/7267 «چرا حضرت امام خمینی(ره) قاطعانه از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا حمایت کردند؟»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، دلیل این نام‌گذاری توسط امام خمینی را خنثی‌سازی توطئه دشمن دانست و لذا از این روز در تقویم به روز مبارزه با استکبار نیز یاد می‌گردد<ref>[https://khl.ink/f/34815 «بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان»]، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.</ref> و مردم هرساله در این روز به راهپیمایی و سردادن شعار می‌پردازند.<ref>[https://tn.ai/2798616 «حضور معنادار مردم ایران در راهپیمایی ۱۳ آبان/ خط و نشان راهپیمایان برای "آمریکا و اغتشاشگران" + فیلم»]، سایت خبرگزاری تسنیم.</ref> [[سید احمد خمینی]] فرزند بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین دستاوردهای داخلی و خارجی تسخیر سفارت را شکست ابهت دیرینه قدرت افسانه‌ای [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] ذکر کرد. <ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۶.</ref> | ||
عده‌ای معتقدند این واقعه به دلیل نقش مهم در قطع ریشه‌های امپریالیسم (Imperialism){{یاد| امپریالیسم، واژه‌ای است که گاهی به معنای نفوذ اقتصادی و ناشایست کشورها بر کشور دیگر و گاهی به معنای استعمار نو ذکر می‌گردد. در معنای دوم کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا تلاش می‌کنند تا بر دنیا سلطه پیدا کنند.(فرخی، میثم، «کاوشی نظری پیرامون پدیده جهانی‌شدن و امپریالیسم فرهنگی- رسانه‌ای: یکسان‌سازی و همگونی فرهنگی»، در نشریه مطالعات رسانه‌ای، شماره ۲۹، تابستان ۱۳۹۴ش، ص۱۴.)}} در ایران، جایگاه عظیمی در تاریخ [[انقلاب اسلامی ایران]] پیدا کرده است.<ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۲.</ref> جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا، در کتاب خاطرات خود ذکر کرده است که هرگز این تاریخ (تسخیر سفارت) را فراموش نخواهد کرد.<ref>مسعودی، «بحران در کاخ سفید»، ص۱۸۶.</ref> | عده‌ای معتقدند این واقعه به دلیل نقش مهم در قطع ریشه‌های امپریالیسم (Imperialism){{یاد| امپریالیسم، واژه‌ای است که گاهی به معنای نفوذ اقتصادی و ناشایست کشورها بر کشور دیگر و گاهی به معنای استعمار نو ذکر می‌گردد. در معنای دوم کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا تلاش می‌کنند تا بر دنیا سلطه پیدا کنند.(فرخی، میثم، «کاوشی نظری پیرامون پدیده جهانی‌شدن و امپریالیسم فرهنگی- رسانه‌ای: یکسان‌سازی و همگونی فرهنگی»، در نشریه مطالعات رسانه‌ای، شماره ۲۹، تابستان ۱۳۹۴ش، ص۱۴.)}} در ایران، جایگاه عظیمی در تاریخ [[انقلاب اسلامی ایران]] پیدا کرده است.<ref> شاه‌علی، «انقلاب دوم بررسی واقعه تسخیر لانه جاسوسی»، ص۷۲.</ref> جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا، در کتاب خاطرات خود ذکر کرده است که هرگز این تاریخ (تسخیر سفارت) را فراموش نخواهد کرد.<ref>مسعودی، «بحران در کاخ سفید»، ص۱۸۶.</ref> فرانسیس آنتونی بُویِل پژوهشگر و استاد علوم سیاسی دانشگاه ایلینُوی آمریکا، در کتاب سیاست جهانی و حقوق بین‌الملل، به دفاع از گروگان‌گیری دانشجویان پرداخته و طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، این اقدام را حق قانونی ایران در دفاع از خود می‌داند. وی این حرکت دانشجویان را پیشگیری از تجاوز و جلوگیری از اقدام آمریکا به یک کودتای دیگر ذکر می‌کند.<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> | ||
فرانسیس آنتونی بُویِل پژوهشگر و استاد علوم سیاسی دانشگاه ایلینُوی آمریکا، در کتاب سیاست جهانی و حقوق بین‌الملل، به دفاع از گروگان‌گیری دانشجویان پرداخته و طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، این اقدام را حق قانونی ایران در دفاع از خود می‌داند. وی این حرکت دانشجویان را پیشگیری از تجاوز و جلوگیری از اقدام آمریکا به یک کودتای دیگر ذکر می‌کند.<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> | |||
{{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] درباره تسخیر سفارت آمریکا در ۱۴ آبان [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|سال ۱۳۵۸ش]]:</small>{{سخ}} '''«امروز روزی نیست که ما بنشینیم و نگاه کنیم... امروز خیانت‌های زیرزمینی است... در همین سفارتخانه‌ها که هست دارد درست می‌شود، که مهمش و عمده‌اش مالِ شیطان بزرگ است که امریکا باشد. و نمی‌شود بنشینید و آن‌ها توطئه‌شان را بکنند... آن‌ها خیال نکنند که ما هم همین‌طور نشسته‌ایم گوش می‌کنیم که هر غلطی این‌ها می‌خواهند بکنند. نخیر، این‌طور نیست. مسأله باز انقلاب است. یک انقلابِ زیادتر از انقلاب اول خواهد شد.»'''<ref>نگاه کنید به: خمینی، صحیفه امام خمینی، ۱۳۸۹ش، ج۱۰، ص۴۹۳.</ref> | {{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] درباره تسخیر سفارت آمریکا در ۱۴ آبان [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|سال ۱۳۵۸ش]]:</small>{{سخ}} '''«امروز روزی نیست که ما بنشینیم و نگاه کنیم... امروز خیانت‌های زیرزمینی است... در همین سفارتخانه‌ها که هست دارد درست می‌شود، که مهمش و عمده‌اش مالِ شیطان بزرگ است که امریکا باشد. و نمی‌شود بنشینید و آن‌ها توطئه‌شان را بکنند... آن‌ها خیال نکنند که ما هم همین‌طور نشسته‌ایم گوش می‌کنیم که هر غلطی این‌ها می‌خواهند بکنند. نخیر، این‌طور نیست. مسأله باز انقلاب است. یک انقلابِ زیادتر از انقلاب اول خواهد شد.»'''<ref>نگاه کنید به: خمینی، صحیفه امام خمینی، ۱۳۸۹ش، ج۱۰، ص۴۹۳.</ref> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۵: | ||
دانشجویان چهار [[دانشگاه تهران]]، شهید بهشتی، صنعتی شریف و امیرکبیر، با تشکیل جلسه‌ای به برنامه‌ریزی برای تصرف سفارت پرداختند.<ref>شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۷.</ref> صبح روز ۱۳ آبان ۱۳۵۸ش گروهی از دانشجویان که در خیابان آیت‌الله طالقانی به‌سوی دانشگاه تهران در حرکت بودند، هنگامی که به جلوی دَر اصلی سفارت آمریکا رسیدند، عده‌ای با باز کردن زنجیر دَر ورودی و عده‌ای دیگر از بالای دیوار وارد سفارت شدند.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> | دانشجویان چهار [[دانشگاه تهران]]، شهید بهشتی، صنعتی شریف و امیرکبیر، با تشکیل جلسه‌ای به برنامه‌ریزی برای تصرف سفارت پرداختند.<ref>شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۷.</ref> صبح روز ۱۳ آبان ۱۳۵۸ش گروهی از دانشجویان که در خیابان آیت‌الله طالقانی به‌سوی دانشگاه تهران در حرکت بودند، هنگامی که به جلوی دَر اصلی سفارت آمریکا رسیدند، عده‌ای با باز کردن زنجیر دَر ورودی و عده‌ای دیگر از بالای دیوار وارد سفارت شدند.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> | ||
ورود دانشجویان به داخل سفارت با مقاومت سه ساعته تفنگ‌داران آمریکایی روبرو شده و آن‌ها اقدام به پرتاب گاز‌اشک‌آور کردند که در این درگیری به دو گروه آسیبی نرسید.<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۸.</ref> دانشجویان تا ساعت ۱۸ طی سه بیانیه‌ای که از طریق بلندگو برای مردمی که بیرون از سفارت جمع‌شده و با دادن شعار به تظاهرات مشغول بودند، اعلام کردند که ساختمان اصلی تا ساعت ۱۵ به تصرف کامل درآمد.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> | ورود دانشجویان به داخل سفارت با مقاومت سه ساعته تفنگ‌داران آمریکایی روبرو شده و آن‌ها اقدام به پرتاب گاز‌اشک‌آور کردند که در این درگیری به دو گروه آسیبی نرسید.<ref>شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۸.</ref> دانشجویان تا ساعت ۱۸ طی سه بیانیه‌ای که از طریق بلندگو برای مردمی که بیرون از سفارت جمع‌شده و با دادن شعار به تظاهرات مشغول بودند، اعلام کردند که ساختمان اصلی تا ساعت ۱۵ به تصرف کامل درآمد.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> پیش از رسیدن دانشجویان به داخل سفارت، قسمت زیادی از اسناد توسط آمریکائی‌ها در دستگاه خرد‌کن ریخته شد و برخی از میکروفیلم‌ها و حافظه‌های کامپیوتری نابود شد.<ref>حیدری، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا و سفر کمیسیون تحقیق سازمان ملل به ایران»، ص۳۵۲.</ref> | ||
پیش از رسیدن دانشجویان به داخل سفارت، قسمت زیادی از اسناد توسط آمریکائی‌ها در دستگاه خرد‌کن ریخته شد و برخی از میکروفیلم‌ها و حافظه‌های کامپیوتری نابود شد.<ref>حیدری، «تسخیر لانه جاسوسی امریکا و سفر کمیسیون تحقیق سازمان ملل به ایران»، ص۳۵۲.</ref> | |||
از ساعت شانزده گروهی از ایرانیان که به‌عنوان ارباب‌رجوع یا کارمند در محل سفارت جمع‌شده بودند، آزاد شدند.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> در جریان تسخیر سفارت، ۷۲ آمریکایی گروگان گرفته شدند که به محل دیگری منتقل شدند. سه نفر از آمریکایی‌ها که برای مذاکره به وزارت امور خارجه رفته بودند نیز پس از گفت‌وگو در اختیار دانشجویان قرار گرفتند.<ref> شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۸؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۹.</ref> | از ساعت شانزده گروهی از ایرانیان که به‌عنوان ارباب‌رجوع یا کارمند در محل سفارت جمع‌شده بودند، آزاد شدند.<ref>نوازنی، «بهای شرارت زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تهران»، ص۳۳.</ref> در جریان تسخیر سفارت، ۷۲ آمریکایی گروگان گرفته شدند که به محل دیگری منتقل شدند. سه نفر از آمریکایی‌ها که برای مذاکره به وزارت امور خارجه رفته بودند نیز پس از گفت‌وگو در اختیار دانشجویان قرار گرفتند.<ref> شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۸؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۲۹.</ref> دانشجویانی که بعد از تصرف سفارت آمریکا خود را دانشجویان پیرو خط امام نامیده بودند، در پیامی پس از اشغال سفارت، از مواضع قاطعانه [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در مقابل [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] حمایت کرده و اعلام کردند که در اعتراض به رفتار آمریکا، سفارت جاسوسی او را به اشغال درآورده‌اند.<ref>شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۸؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۳۰.</ref> | ||
دانشجویانی که بعد از تصرف سفارت آمریکا خود را دانشجویان پیرو خط امام نامیده بودند، در پیامی پس از اشغال سفارت، از مواضع قاطعانه [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در مقابل [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] حمایت کرده و اعلام کردند که در اعتراض به رفتار آمریکا، سفارت جاسوسی او را به اشغال درآورده‌اند.<ref>شیرودی، مرتضی، «تحلیل جامعه‌شناختی از جنبش دانشجویی ایران»، ص۱۵۸؛ شیرودی، «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا: علل، روند و پیامدها»، ص۱۳۰.</ref> | |||
{{جعبه نقل قول|<small>روایت ابراهیم اصغرزاده از دانشجویان خط امام درباره گفت‌و‌گوی تلفنی موسوی خوئینی‌ها با سید احمد خمینی و پرسیدن نظر امام خمینی درباره تصرف سفارت آمریکا در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|سال ۱۳۵۸ش]] به دست دانشجویان انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌ها:</small>{{سخ}} '''«احمدآقا رفت بین دو نماز از امام نظر گرفت و آمد گفت، امام فرمودند: بچه‌ها جای خوبی را گرفتند ول نکنند.»'''<ref>نگاه کنید به: بهشتی‌پور، حسین، «نقش امام خمینی در مدیریت بحران گروگان گیری در لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله مطالعات تاریخی، شماره ۳۰، پاییز ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | {{جعبه نقل قول|<small>روایت ابراهیم اصغرزاده از دانشجویان خط امام درباره گفت‌و‌گوی تلفنی موسوی خوئینی‌ها با سید احمد خمینی و پرسیدن نظر امام خمینی درباره تصرف سفارت آمریکا در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|سال ۱۳۵۸ش]] به دست دانشجویان انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌ها:</small>{{سخ}} '''«احمدآقا رفت بین دو نماز از امام نظر گرفت و آمد گفت، امام فرمودند: بچه‌ها جای خوبی را گرفتند ول نکنند.»'''<ref>نگاه کنید به: بهشتی‌پور، حسین، «نقش امام خمینی در مدیریت بحران گروگان گیری در لانه جاسوسی آمریکا»، در مجله مطالعات تاریخی، شماره ۳۰، پاییز ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | ||