حدیث ثقلین: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته عالمان شیعه همچون [[شیخ مفید]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۹-۱۸۰</ref> و [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]]،<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۳۰۹.</ref> حدیث ثقلین در موارد متعددی از پیامبر(ص) نقل شده است.<ref>نگاه کنید به سبحانی، سیمای عقاید شیعه،‌ ۱۳۸۶ش، ص۲۳۲؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن،‌۱۳۸۶ش،‌ ج۹، ص۶۲، ۷۷؛ شرف‌الدین، المراجعات، ۱۴۲۶ق، ص۷۰.</ref> به باور [[ناصر مکارم شیرازی]]، این‌گونه نیست که پیامبر یک بار آن را گفته و راویان متعدد با عبارات مختلف آن را نقل کرده باشند؛ بلکه روایاتُ کاملاً متعدد و متفاوت است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن،‌۱۳۸۶ش،‌ ج۹، ص۶۲.</ref> از نظر [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]] در [[احقاق الحق و ازهاق الباطل (کتاب)|اِحقاق‌الحق]]، حدیث ثقلین در چهار جا از پیامبر(ص) نقل شده است: [[روز عرفه]] بر روی شتر، در [[مسجد خیف|مسجد خَیف]]، [[خطبه غدیر]] در [[حجة الوداع|حَجَّةُالوداع]] و در خطبه‌ای بالای منبر در روز رحلت.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۳۰۹.</ref> [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] پنج جا را برای این حدیث نام برده است: روز عرفه، [[غدیر خم |غدیر خم]]، هنگام بازگشت از [[طائف]]، در [[مدینه]] بر بالای منبر و در حجره پیامبر هنگام بیماری.<ref>شرف‌الدین، المراجعات، ۱۴۲۶ق، ص۷۰.</ref>

[[ابن‌حجر هیتمی]]، از عالمان اهل‌سنت نیز می‌نویسد زمان‌ها و مکان‌های مختلفی برای حدیث ثقلین نقل شده که عبارت‌اند از: حَجَّة‌الوداع، مدینه هنگام بیماری پیامبر(ص)، غدیر خم و در خطبه‌ای پس از بازگشت از طائف. به اعتقاد او، هیچ منافاتی میان این سندها و زمان‌ها و مکان‌های مختلف وجود ندارد؛ زیرا احتمال دارد که پیامبر به‌جهت اهتمام به شأن و جایگاه قرآن و عترت، در جاهای مختلفی این حدیث را گفته باشد.<ref> ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲،‌ ص۴۴۰.</ref>

*در غدیر خم هنگام بازگشت از حجة الوداع؛<ref>نگاه کنید به صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج ۱، ص۲۳۴، ح۴۵، ص۲۳۸، حدیث ۵۵؛ ابن‌ابی‌عاصم، کتاب‌السنه، ۱۴۱۳ق، ص۶۳۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۱۸؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۸۶؛ سمهودی، جواهر العقدين فی فضل الشرفين، ۱۴۰۵ق، ج۲،‌ بخش اول،‌ ص۸۶.</ref>

*در روز عرفه در حَجَّةالوداع بر روی شتر؛<ref>ترمذی، سنن‌الترمذی، ۱۴۱۹، ج۵،‌ ص۴۷۸؛ ابن‌اثیر، جامع الاصول فی احادیث الرسول(ص)، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۷۷؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۸۹؛  سمهودی، جواهرالعقدين، ۱۴۰۵ق، ج۲،‌ بخش اول،‌ ص۷۷؛ ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲،‌ ص۶۵۳، ۶۵۴.</ref>

*در آخرین [[خطبه|خطبه‌ای]] که در روز رحلت برای مردم خواند؛<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲،‌ص۴۱۵؛ عیاشی، کتاب‌التفسیر، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۵، حدیث ۹.</ref>

*در [[سرزمین منا]]<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۳؛ قمی، تفسیرالقمی، ۱۴۰۴ق، ج۱،‌ ص۱۷۲، ج۲، ص۴۴۷.</ref> یا در مسجد خیف، در آخرین روز از [[ایام تشریق]] در حجةالوداع؛<ref> قمی، تفسیرالقمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳، ۱۷۳.</ref>

*در خطبه‌ای در [[جمعه (روز)|روز جمعه]] بعد از [[نماز]]؛<ref>عیاشی، کتاب‌التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۴، حدیث ۳.</ref>

*در خطبه‌ای بعد از آخرین [[نماز جماعت]] با مردم؛<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۴۰</ref>

*در بستر بیماری، آنگاه که [[صحابه|اصحاب]] بر بالین پیامبر گرد آمده بودند؛<ref>ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲،‌ ص۴۴۰؛ شرف‌الدین، المراجعات، ۱۴۲۶ق، ص۷۰.</ref>

*در حال [[احتضار]].<ref>ابن‌حیون، دعائم‌الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۷،  ۲۸.</ref>