حدیث ثقلین: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته عالمان شیعه همچون [[شیخ مفید]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۹-۱۸۰</ref> و [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]]،<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۳۰۹.</ref> حدیث ثقلین در موارد متعددی از پیامبر(ص) نقل شده است.<ref>نگاه کنید به: سبحانی، سیمای عقاید شیعه،‌ ۱۳۸۶ش، ص۲۳۲؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن،‌۱۳۸۶ش،‌ ج۹، ص۶۲ و ۷۷؛ شرف‌الدین، المراجعات، ۱۴۲۶ق، ص۷۰.</ref> به باور [[ناصر مکارم شیرازی]]، اینگونه نیست که پیامبر یک بار آن را فرموده و راویان متعدد با عبارات مختلف آن را نقل کرده باشند؛ بلکه روایات کاملاً متعدد و متفاوت است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن،‌۱۳۸۶ش،‌ ج۹، ص۶۲.</ref> از نظر [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]] در [[احقاق الحق و ازهاق الباطل (کتاب)|احقاق الحق]] حدیث ثقلین در چهار موضع از پیامبر(ص) نقل شده است: [[روز عرفه]] بر روی شتر، در [[مسجد خیف|مسجد خَیف]]، [[خطبه غدیر]] در [[حجة الوداع]] و در خطبه‌ای بالای منبر در روز رحلت.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۳۰۹.</ref> [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] پنج موضع را برای این حدیث نام برده است: روز عرفه، [[غدیر خم |غدیر خم]]، هنگام بازگشت از [[طائف]]، در [[مدینه]] بر بالای منبر و در حجره‌اش هنگام بیماری.<ref>شرف‌الدین، المراجعات، ۱۴۲۶ق، ص۷۰.</ref>

[[ابن‌حجر هیتمی]]، از عالمان اهل‌سنت نیز برآن است زمان‌ها و مکان‌های مختلفی برای حدیث ثقلین نقل شده که عبارتند از: حجة الوداع، مدینه هنگام بیماری پیامبر(ص)، غدیر خم و در خطبه‌ای پس از بازگشت از طائف. به اعتقاد او، هیچ منافاتی میان این سندها و زمان‌ها و مکان‌های مختلف وجود ندارد؛ زیرا احتمال دارد که پیامبر به جهت اهتمام به شأن و جایگاه قرآن و عترت، در جاهای مختلفی این حدیث را گفته باشد.<ref> ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲،‌ ص۴۴۰.</ref>

*در غدیر خم هنگام بازگشت از حجة الوداع<ref>نگاه کنید به:‌ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج ۱، ص۲۳۴، ح۴۵ و ص۲۳۸، ح۵۵؛  ابن‌ابی‌عاصم، کتاب السنه، ۱۴۱۳ق، ص۶۳۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۱۸؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۸۶؛ سمهودی، جواهر العقدين فی فضل الشرفين، ۱۴۰۵ق، ج۲،‌ بخش اول،‌ ص۸۶.</ref>  

*در روز عرفه در حجة الوداع بر روی شتر.<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۱۹، ج۵،‌ ص۴۷۸؛ ابن‌اثیر، جامع الاصول فی احادیث الرسول(ص)، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۷۷؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۸۹؛  سمهودی، جواهر العقدين، ۱۴۰۵ق، ج۲،‌ بخش اول،‌ ص۷۷؛ ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲،‌ ص۶۵۳ و ۶۵۴.</ref>

*در آخرین [[خطبه|خطبه‌ای]] که در روز رحلت برای مردم خواند.<ref> کلینی، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، ج۲،‌ص۴۱۵؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۵، ح۹.</ref>

*در [[سرزمین منا]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۳؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱،‌ ص۱۷۲ و ج۲، ص۴۴۷؛</ref> یا در مسجد خیف، در آخرین روز از [[ایام تشریق]] در حجة الوداع.<ref> قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳ و ۱۷۳.</ref>

*در خطبه‌ای در [[جمعه (روز)|روز جمعه]] بعد از [[نماز]].<ref>عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۴، ح۳.</ref>

*در خطبه‌ای بعد از آخرین [[نماز جماعت]] با مردم.<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص ۳۴۰</ref>

*در بستر بیماری، آنگاه که [[صحابه|اصحاب]] بر بالین پیامبر گرد آمده بودند.<ref>ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲،‌ ص۴۴۰؛ شرف‌الدین، المراجعات، ۱۴۲۶ق، ص۷۰.</ref>