مراتب نفس: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی مدرسان اخلاق، مراتب پرشماری همچون نفس اماره، مطمئنه، دسّايى، سفهى، رهينه‌اى، هوايى، حسرتى،<ref>انصاریان، شرح دعای کمیل، ۱۳۸۲ش، ص۳۵۲.</ref> قدسیه، کلیه، راضیه و مرضیه<ref>ذهنی تهرانی، فصول‌الحکمة، ۱۳۶۹ش، ج۳، ص۱۳۷۸.</ref> برای نفس ذکر می‌کنند. اما اکثر دانشمندان، مراتب نفس را محدود به همان سه مرتبه می‌داند<ref>مطهری، آشنایی با علوم انسانی۲، ج۱، ص۱۰۱.</ref> آنها نفس مطمئنه را به گونه‌ای تعریف می‌کند که شامل نفس راضیه و مرضیه نیز بشود.<ref>نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، ۱۴۱۳ق‌، ج۱، ص۴۱؛ مصباح یزدی، سجاده‌های سلوک، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص ۱۳۵؛ طباطبایی، ترجمۀ تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۴۷۸.</ref> با این حال، بسیاری بر تفاوت نفس مسوله با نفس أماره تأکید دارند و نفس مُلهَمه را نیز به این مراتب می‌افزایند.<ref>جوادی آملی، «نفس مسوله و راههای رهایی از آن»، ص۶؛ فیض کاشانی، راه روشن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۰۵؛ مظاهرى، كاوشى نو در اخلاق اسلامى، ۱۳۷۵ش، ص۱۴۶.</ref> مراتبی که در ادامه می‌آید، بیشترین توجه را در آثار مفسران و پژوهشگران اخلاق برانگیخته است: