بصره: تفاوت میان نسخه‌ها
←جمعیت و مراکز فرهنگی و اقتصادی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
تسلط [[عثمانیان|عثمانی‌ها]] بر عراق در سال ۹۴۱ ه.ق، موجب شد که [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] که در آن زمان نیز بر دیگران فزونی داشتند، بیش از پیش تقویت شوند. ولی این امر بر موقعیت یا رونق بصره تأثیر چندانی ننهاد. | تسلط [[عثمانیان|عثمانی‌ها]] بر عراق در سال ۹۴۱ ه.ق، موجب شد که [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] که در آن زمان نیز بر دیگران فزونی داشتند، بیش از پیش تقویت شوند. ولی این امر بر موقعیت یا رونق بصره تأثیر چندانی ننهاد. | ||
در لشکرکشی‌های نادرشاه (حکومت:[[سال ۱۱۴۸ هجری قمری|۱۱۴۸]]-[[سال ۱۱۶۰ هجری قمری|۱۱۶۰]] ه.ق) به عراق در اواسط قرن دوازدهم، بصره تهدید و مدتی محاصره شد و به دنبال عقب نشینی وی، این شهر کوشش‌های معمول را در انزوای خود ادامه داد | در لشکرکشی‌های نادرشاه (حکومت:[[سال ۱۱۴۸ هجری قمری|۱۱۴۸]]-[[سال ۱۱۶۰ هجری قمری|۱۱۶۰]] ه.ق) به عراق در اواسط قرن دوازدهم، بصره تهدید و مدتی محاصره شد و به دنبال عقب نشینی وی، این شهر کوشش‌های معمول را در انزوای خود ادامه داد. محاصره و قرار گرفتن شهر و ناحیه بصره در [[سال ۱۱۸۹ هجری قمری|۱۱۸۹]]-[[سال ۱۱۹۴ هجری قمری|۱۱۹۴]] ه.ق در دست نیروهای ایرانی صدیق خان، برادر [[کریم خان زند]]، دوره‌ای مستقل از تاریخ بصره به شمار می‌آید که بازگشت تمام اوضاع و احوال معهود را به دنبال داشت. در [[سال ۱۲۱۳ هجری قمری|سال ۱۲۱۳ ه.ق]] ناوگان امام مسقط بصره را تهدید کرد، اما به نتیجه‌ای نرسید. . | ||
تکوین بصره به صورت نوین آن، به هنگام تسلط انگلیسیان بر عراق (از [[سال ۱۳۳۳ هجری قمری|۱۳۳۳]]/۱۹۱۴ ه.ق) و قیمومت آنان بر آنجا ([[سال ۱۲۹۹ هجری شمسی|۱۲۹۹]]-[[سال ۱۳۱۱ هجری شمسی|۱۳۱۱]] ه.ش/۱۹۲۰-۱۹۳۲ م) بود. با تأسیس دولت عراق، بصره مرکز «لوا»یی (=استانی) شامل قضا(=شهرستان)های ابوالخصیب و قرنه گردید. جمعیت شهر و حومه‌های معقل و عشار در [[سال ۱۳۳۴ هجری شمسی|۱۳۳۴ ه.ش]] به ۲۰۰۰۰۰ تن می‌رسید. بصره بر اثر بهبود امنیت و راه‌های ارتباطی، مهمترین بندر و انبار کالای خلیج فارس و دروازه با اهمیت عراق به حارج شد. کاوش‌های شرکت نفت عراق به کشف حوزه نفتی مهمی در نزدیکی زبیر در [[سال ۱۳۲۷ هجری شمسی|۱۳۲۷ش.]] ۱۹۴۸ و به دنبال آن کشفیات دیگری در این «لوا» (بویژه در الرمیله) انجامید. در [[سال ۱۳۳۰ هجری شمسی|۱۳۳۰ ه.ش]]/۱۹۵۱ م صادرات نفت از طریق خطوط لوله به فاو شروع شد. در [[سال ۱۳۳۱ هجری شمسی|۱۳۳۱ش]]/۱۹۵۲ ساختمان پالایشگاه کوچکی در مفتیه به پایان رسید. | |||
تکوین بصره به صورت | |||
===جمعیت و مراکز فرهنگی و اقتصادی === | ===جمعیت و مراکز فرهنگی و اقتصادی === | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۳: | ||
از مؤسسات آموزش عالی شهر میتوان از دانشگاه بصره نام برد که در ۱۹۶۴م تأسیس شده است. | از مؤسسات آموزش عالی شهر میتوان از دانشگاه بصره نام برد که در ۱۹۶۴م تأسیس شده است. | ||
در بخش قدیم بصره | در بخش قدیم بصره آثاری از سده‌های نخستین اسلامی بر جای مانده است که یکی از کهن‌ترین آنها [[مسجد جامع بصره]] است. این مسجد که آغاز بنای آن را [[سال ۴۵ هجری قمری|۴۵ق]] می‌دانند از مشهورترین بناهای کهن اسلامی است. همچنین آرامگاه شماری از رجال مذهبی صدر اسلام و بزرگانی از صحابه و تابعین چون حسن بصری در این شهر واقع شده است. از دیگر آثار تاریخی شهر بصره، مسجد جامع کواز و کتابخانه عباسه است. در این مسجد مقام امام علی (ع) قرار دارد. حضرت پس از پایان جنگ جمل دراین مسجد هم نماز خوانده و هم برای مردم خطبه ای ایراد کرده است. <ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۷، ص۲۲۴ به نقل از شرح نهج البلاغه ابن‌میثم بحرانی</ref> امروزه مسجد جامع قدیم بصره، تقریباً از بین رفته و تنها بقایای اندکی از آن، در گوشه شمال غربی مسجد، باقی مانده است. اما در محل شبستان آن که به مقام امام علی (ع) شناخته می‌شود، مسجد بزرگی با معماری به سبک جدید ساخته شده است. مناظره مشهور و تاریخی [[هشام بن حکم]] با [[عمرو بن عبید]] در باره [[امامت]] در این مسجد انجام گرفته است. <ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۸، ص ۲۴۸.</ref> | ||
==تاریخ بصره== | ==تاریخ بصره== | ||