آیه اخوت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه اُخُوَّت''' دهمین [[آیه]] [[سوره حجرات]] که [[خداوند]] در آن از رابطۀ برادری (اخوت) میان [[ایمان|مؤمنان]] و وظیفه [[مسلمان|مسلمانان]] در قبال هم سخن گفته است. بنابر این آیه، مؤمنان برادر یکدیگرند و در صورت وقوعِ درگیری بین آنان، دیگر مسلمانان وظیفه دارند آنان را آشتی دهند.  

مفسران منظور از اخوت در این آیه را برادری استعاری و اعتباری دانسته‌اند که فقط آثار اجتماعی در بر دارد و در [[نکاح]] و [[ارث]] اثری ندارد. [[رسول خدا (ص)]] پس از [[نزول قرآن|نزول]] این [[آیه]] میان [[صحابه]] [[عقد اخوت]] برقرار ساخت و [[علی بن ابی طالب]] را برادر خویش خواند.

این [[آیه]] به یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های اجتماعی مسلمانان اشاره کرده و مؤمنان را برادر یکدیگر معرفی می‌نماید و نزاع و درگیری میان آنان را درگیری میان برادران می‌نامد. از این رو به آنان دستور می‌دهد که در میان دو برادر خود، صلح و آشتی برقرار کنند (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَینَ أَخَوَیکمْ). همان اندازه که برای ایجاد صلح در میان دو برادر نسَبی تلاش و کوشش می‌کنید باید در میان مؤمنان متخاصم نیز برای برقراری صلح به طور جدی و قاطع وارد عمل شوید. اخوت و برادری مسلمانان تنها در لفظ و در شعار نیست، بلکه در عمل و تعهدهای متقابل نیز همه خواهر و برادرند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۷۲.</ref>

[[امام صادق (ع)]] می‌فرماید:

:::«مؤمن برادر مؤمن و چشم او و راهنمای او است، به او خیانت نمی‌کند، و ستم بر او روا نمی‌دارد و او را فریب نمی‌دهد، و اگر وعده‌ای به او داد، خُلف وعده نمی‌کند.»<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۷۵ش، ج۴، حدیث ۳، ص۴۹۱.</ref>

[[آلوسی]] نویسنده [[تفسیر]] [[روح المعانی]]، نسبت اخوت به مؤمنین را مجاز و از باب استعاره یا تشبیه بلیغ دانسته و می‌گوید: شرکت دو نفر در داشتن ایمان، شبیه است به شرکت آن دو، در اصل تولد؛ زیرا همان‌گونه که تولد منشأ بقای در این دنیا است، ایمان نیز سبب بقای در بهشت خواهد بود.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref>

[[علامه طباطبایی]] اطلاق اخوت را حقیقت و از سنخ نسبت‌های اعتباری می‌داند و معتقد است: مقصود از اخوت در این [[آیه]] اخوت دینی و اعتباری است که تنها آثار اجتماعی دارد و در [[نکاح]] و [[ارث]] ، اثری ندارد.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۴۷۲.</ref>

و از آنجا که در بسیاری از اوقات، روابط در این گونه مسائل جانشین ضوابط می‌شود، بار دیگر هشدار داده و در پایان آیه می‌افزاید: [[تقوا]] ی الهی پیشه کنید تا مشمول رحمت او شوید (وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکمْ تُرْحَمُونَ)<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۶۹.</ref>

[[ابن عباس]] می‌گوید: وقتی [[آیه]] اخوت نازل شد، [[پیامبر(ص)]] میان مسلمانان پیوند برادری برقرار ساخت؛ بین [[ابوبکر]] و [[عمر]]، بین [[عثمان]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] و بین دیگر اصحاب، طبق منزلت‌شان عقد اخوت برقرار کرد، آن‌گاه [[علی بن ابی طالب(ع)]] را به عنوان برادر خود برگزید و خطاب به او گفت: تو برادر من هستی و من برادر تو هستم.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۱۰۸؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین،‌ دار المعرفة، ج۳، ص۱۴.</ref>