آیه امانات: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه امانات''' ([[سوره نساء]]: ۵۸) دربارهٔ لزوم حفظ و بازگرداندن [[امانت‌]] و رعایت [[عدالت (فقه)|عدالت]] در [[قضاوت]] است. [[تفسیر قرآن|مفسران]] امانت را در این آیه شامل امانت مادی و معنوی دانسته‌اند. طبق مفاد این آیه حفظ امانت را بر هر مسلمانی [[واجب]] دانسته‌اند و تفاوتی ندارد که صاحب امانت مسلمان باشد یا غیرمسلمان.

این آیه از دو بخش اصلی تشکیل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۷۸.</ref> در بخش اول، [[خدا|خداوند]] به بندگانش دستور می‌دهد که [[امانت‌|امانت‌ها]] را به صاحبانشان برگردانند. به اعتقاد [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، مفسّر شیعه، امانت در این آیه معنای وسیعی دارد و شامل امانت مادی و امانت معنوی از قبیل علوم و معارف می‌شود و انسان‌هایی که حامل این امانات هستند باید برای ادای امانت آنان را به اهلش برسانند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۷۸.</ref> در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] نیز گفته شده است، طبق صریح این آیه حفظ امانت بر هر [[اسلام|مسلمانی]] واجب است و تفاوتی ندارد که صاحب امانت [[اسلام|مسلمان]] باشد یا غیر مسلمان.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۰.</ref> در بخش دوم آیه، [[خدا|خداوند]] دستور می‌دهد که براساس عدالت، بین مردم [[قضاوت]] و حکومت کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۰.</ref>رابطه میان رد امانات و حکم کردن قاضی براساس عدل این گونه توجیه می‌شود که حکم عادلانه قاضی در امور مالی و غیره مصداق بازگرداندن امانت به اهلش محسوب می گردد.<ref>طباطبایی، المیزان، الناشر، منشورات مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ج۴، ص۳۸۵.</ref>

در [[حدیث|روایات]] مختلف، این آیه به معنای انتقال [[امامت]] توسط امام به امام بعدی اشاره است<ref>[http://alvahy.com/%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1/58 «احادیث آیه ۵۸ از سوره نساء»]، وبگاه تفسیر اهل بیت علیهم السلام.</ref> و در روایتی، [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] مخاطب این آیه را حاکمان جامعه می‌داند که باید امامت و رهبری جامعه را به عنوان یک امانت به امام بعد از خود بسپارند و حق ندارند این مقام را از امام بعدی دریغ کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۸۵.</ref>[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] این گونه روایات را از باب جری دانسته <ref>طباطبایی، المیزان، الناشر،منشورات مؤسسة الأعلمي للمطبوعات ج۴، ص ۳۸۵.</ref> و اصطلاحِ جَرْی‌ بدین‌ معناست‌ که‌ مفاهیم قرآن‌ از نظر انطباق‌ بر مصادیق‌، قلمرو بسیار وسیعی دارد و فقط به‌ موارد نزول‌ آیات‌ اختصاص‌ ندارد، بلکه‌ در هر موردی‌ که‌ با مورد نزول‌، (از نظر ملاک‌) یکسان‌ باشد، جاری‌ می‌شود.

*طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق.