پرش به محتوا

حسین خلیلی تهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۰۹۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:


==ولادت و تحصیلات==
==ولادت و تحصیلات==
میرزا حسین، در سال ۱۲۳۰ق در [[قم]] <ref>صدرالاسلام خویی، ۱۴۲۷، ج۱، ص ۶۳۷.</ref> یا [[نجف]] متولد شد.<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۳</ref> ابتدا نزد پدرش [[خلیل طهرانی|حاج میرزا خلیل]]، و برادرش [[حاج ملا علی تهرانی]]، درس خواند و پس از اتمام مرحله سطح، در درس [[محمد حسن نجفی]] (صاحب جواهر، متوفی ۱۲۶۶) و بعد از وفات او در درس شیخ انصاری (متوفی ۱۲۸۱) حاضر می‌شد و از آنان و برخی دیگر از علما، از جمله مولی [[زین العابدین گلپایگانی]]، [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، ج ۱، ص ۲۷۹ـ ۲۸۰؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۶ـ۲۲۷؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۱۸۳، ج ۱۹، ص ۶۰</ref> سپس در نجف به تدریس [[فقه]] پرداخت. احاطه او بر فروع فقهی و همچنین تسلطش در تدریس، ستایش شده و گفته شده که از آرای بلند و قدرت بیان فوق‌العاده برخوردار بوده است.<ref>آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۶؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۳ ـ۵۷۴.</ref>
میرزا حسین، در سال ۱۲۳۰ق در [[قم]] <ref>صدرالاسلام خویی، مرآه الشرق، ۱۴۲۷، ج۱، ص ۶۳۷.</ref> یا [[نجف]] متولد شد.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۳</ref>  


اساتید و مشایخ او بدین قرار است:
* پدرش [[خلیل طهرانی|حاج میرزا خلیل]]؛
* برادرش [[حاج ملا علی تهرانی]]؛
* شیخ [[محمد حسن نجفی]] (صاحب جواهر، متوفای ۱۲۶۶)؛
* [[شیخ مرتضی انصاری]] (متوفای ۱۲۸۱)؛
* مولی [[زین العابدین گلپایگانی]]؛
*  سيد اسد اللّه بيدآبادى‏؛
* ملا محمد تقى گلپايگانى‏؛<ref>حبيب‏ آبادى، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۸۹۵.</ref>
میرزا خلیل از این اساتید خود [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۷۹ـ ۲۸۰؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۶ـ۲۲۷؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۱۸۳، ج ۱۹، ص ۶۰</ref> سپس در نجف به تدریس [[فقه]] پرداخت.
احاطه او بر فروع فقهی و همچنین تسلطش در تدریس، ستایش شده و گفته شده که از آرای بلند و قدرت بیان فوق‌العاده برخوردار بوده است.<ref>آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۶؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۳ ـ۵۷۴.</ref>
میرزا خلیل بعد از مدتی تدریس، کرسی تدریس را رها کرد و به تهجد پرداخت. او اکثر اوقات در مسجد کوفه و سهله به عبادت می پرداخت. وس عادت به زیارت اربعین کربلای معلی با پای پیاده داشت.<ref>حبيب‏ آبادى، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۸۹۴-۸۹۷.</ref>
== مرجعیت ==
== مرجعیت ==
میرزا حسین خلیلی تهرانی، پس از وفات [[شیخ محمدحسین کاظمی]] (۱۳۰۸) و رحلت [[میرزای شیرازی]] (۱۳۱۲)، از [[مراجع تقلید]] زمان خود به شمار می‌آمد و مقلدانی در [[ایران]]، [[هند]]، [[عراق]] و دیگر بلاد [[اسلام]] داشت.<ref>حرزالدین، ج ۱، ص ۲۷۷؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۴.</ref>
میرزا حسین خلیلی تهرانی، پس از وفات [[شیخ محمدحسین کاظمی]] (۱۳۰۸) و رحلت [[میرزای شیرازی]] (۱۳۱۲)، از [[مراجع تقلید]] زمان خود به شمار می‌آمد و مقلدانی در [[ایران]]، [[هند]]، [[عراق]] و دیگر بلاد [[اسلام]] داشت.<ref>حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۷۷؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۴.</ref>


==شاگردان==
==شاگردان==
خط ۴۶: خط ۵۸:
* [[سید میرزاآقا دولت آبادی]]
* [[سید میرزاآقا دولت آبادی]]
* [[سید محمد لواسانی]]
* [[سید محمد لواسانی]]
* [[مرتضی آشتیانی]]<ref>برای اسامی دیگر شاگردان او رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۴؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۲، ص ۹۹، ۴۱۴، ج ۶، ص ۱۷۰، ج ۱۰، ص ۴۵؛ حسن امین، ج۱، ص ۵۲، ج ۶، ص ۱۸۲، ۵۷۴.</ref>
* [[مرتضی آشتیانی]]<ref>برای اسامی دیگر شاگردان او رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۴؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۲، ص ۹۹، ۴۱۴، ج ۶، ص ۱۷۰، ج ۱۰، ص ۴۵؛ امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ۱۴۰۸ـ۱۴۱۶ق، ج۱، ص ۵۲، ج ۶، ص ۱۸۲، ۵۷۴.</ref>


[[آقابزرگ تهرانی]]،<ref> ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۴</ref> [[علی اکبر همدانی]]<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۱۷، ص ۲۳۲</ref>، [[محمد طالقانی]]<ref>حسینی، ج ۱، ص ۵۳۶</ref> و [[محمد حسین کاشف الغطاء]]<ref>حرزالدین، ج ۱، ص ۲۸۱؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۱۸۳.</ref>، از او [[اجازه روایت]] گرفته‌اند.
نیز سيّد فخر الدّين قمى‏،<ref>جواهر كلام، تربت پاكان قم‏، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص ۱۲۵۴.</ref>[[آقابزرگ تهرانی]]،<ref> ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۴</ref> [[علی اکبر همدانی]]<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۱۷، ص ۲۳۲</ref>، [[محمد طالقانی]]<ref>حسینی، ج ۱، ص ۵۳۶</ref> و [[محمد حسین کاشف الغطاء]]<ref>حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۸۱؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۱۸۳.</ref>، از او [[اجازه روایت]] گرفته‌اند.


==توجه به امور سیاسی و اجتماعی==
==توجه به امور سیاسی و اجتماعی==


===اعتراض به سیاست‌های امین السلطان===
===اعتراض به سیاست‌های امین السلطان===
خلیلی تهرانی نسبت به امور سیاسی و اجتماعی ایران حساس بود. وی در ۱۳۲۱ق، به دنبال اوضاع نابسامان اقتصادی و اجتماعی ایران و نارضایتی مردم از کارهای امین السلطان (صدراعظم وقت)، همراه با [[آخوند ملامحمدکاظم خراسانی]] (متوفی ۱۳۲۹) به علمای ایران نامه نوشت و ناخشنودی خود را از سیاست‌های نادرست امین السلطان نشان داد و حتی گفته‌اند که او را تکفیر کرد. این اقدامات بسیار مؤثر افتاد و موجب عزل امین السلطان شد.<ref>رجوع کنید به کسروی، ص ۳۱ـ۳۲.</ref>
خلیلی تهرانی نسبت به امور سیاسی و اجتماعی ایران حساس بود. وی در ۱۳۲۱ق، به دنبال اوضاع نابسامان اقتصادی و اجتماعی ایران و نارضایتی مردم از کارهای امین السلطان (صدراعظم وقت)، همراه با [[آخوند ملامحمدکاظم خراسانی]] (متوفی ۱۳۲۹) به علمای ایران نامه نوشت و ناخشنودی خود را از سیاست‌های نادرست امین السلطان نشان داد و حتی گفته‌اند که او را تکفیر کرد. این اقدامات بسیار مؤثر افتاد و موجب عزل امین السلطان شد.<ref>رجوع کنید به کسروی، تاریخ مشورطه ایران، ص ۳۱ـ۳۲.</ref>


===همراهی با نهضت مشروطه===
===همراهی با نهضت مشروطه===
با آغاز نهضت مشروطه، تهرانی همراه با آخوند خراسانی و [[شیخ عبداللّه مازندرانی]] (متوفی ۱۳۳۰) از آن حمایت کرد. این سه روحانی که بعد از وفات میرزای شیرازی مرجعیت شیعیان را به عهده داشتند و با عنوان [[مراجع ثلاث]] نجف شناخته می‌شدند، با نامه‌ها، پیام‌ها و ارشادهای خود، سهم مهمی در پیروزی نهضت مشروطه داشتند. هدف آنان از این حمایت که از عمده‌ترین عوامل پیروزی انقلاب مشروطه دانسته شده، حفظ مذهب اسلام و از میان برداشتن حکومت استبداد و کوتاه کردن دست متجاوزان خارجی بیان شده است.<ref>رجوع کنید به حائری، ص ۱۲۳ـ۱۲۴، ۱۳۳ـ۱۳۴.</ref>
با آغاز نهضت مشروطه، تهرانی همراه با آخوند خراسانی و [[شیخ عبداللّه مازندرانی]] (متوفی ۱۳۳۰) از آن حمایت کرد. این سه روحانی که بعد از وفات میرزای شیرازی مرجعیت شیعیان را به عهده داشتند و با عنوان [[مراجع ثلاث]] نجف شناخته می‌شدند، با نامه‌ها، پیام‌ها و ارشادهای خود، سهم مهمی در پیروزی نهضت مشروطه داشتند. هدف آنان از این حمایت که از عمده‌ترین عوامل پیروزی انقلاب مشروطه دانسته شده، حفظ مذهب اسلام و از میان برداشتن حکومت استبداد و کوتاه کردن دست متجاوزان خارجی بیان شده است.<ref>رجوع کنید به حائری، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، ۱۳۶۴ش،‌ ص ۱۲۳ـ۱۲۴، ۱۳۳ـ۱۳۴.</ref>


===تنفیذ قانون اساسی مشروطه===
===تنفیذ قانون اساسی مشروطه===
خط ۶۲: خط ۷۴:


===مبارزه با حکومت استبدادی===
===مبارزه با حکومت استبدادی===
پس از به توپ بسته شدن مجلس اول در ۱۳۲۶ق، تهرانی و دیگر علمای ایرانی مقیم [[عراق]]، بر شدت مبارزه خود با حکومت استبدادی و پشتیبانی از مشروطه‌خواهان افزودند. تهرانی و خراسانی و مازندرانی طرد کردن [[محمدعلی شاه]] را از اوجب واجبات، دادن مالیات به گماشتگان او را از اعظم محرّمات و کوشش در راه استقرار مشروطه را به منزله [[جهاد]] در رکاب [[امام زمان(عج)]] دانستند.<ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی، بخش ۲، ج ۵، ص ۳۵۳؛ حائری، ص ۱۱۰</ref> در زمان [[استبداد صغیر]]، یکی از مدارسی که تهرانی در نجف بنا نهاده بود، محل گردهمایی ایرانیان شد.<ref>آل محبوبه، ج ۱، ص ۱۳۵؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۵</ref> گفته‌اند که پس از بروز پاره‌ای انحرافات در نهضت مشروطه، تهرانی از حمایت آن اظهار پشیمانی می‌کرد.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، ج ۱، ص ۲۷۷ـ۲۷۹.</ref>
پس از به توپ بسته شدن مجلس اول در ۱۳۲۶ق، تهرانی و دیگر علمای ایرانی مقیم [[عراق]]، بر شدت مبارزه خود با حکومت استبدادی و پشتیبانی از مشروطه‌خواهان افزودند. تهرانی و خراسانی و مازندرانی طرد کردن [[محمدعلی شاه]] را از اوجب واجبات، دادن مالیات به گماشتگان او را از اعظم محرّمات و کوشش در راه استقرار مشروطه را به منزله [[جهاد]] در رکاب [[امام زمان(عج)]] دانستند.<ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی، بخش ۲، ج ۵، ص ۳۵۳؛ حائری، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، ۱۳۶۴ش،‌ ص ۱۱۰</ref> در زمان [[استبداد صغیر]]، یکی از مدارسی که تهرانی در نجف بنا نهاده بود، محل گردهمایی ایرانیان شد.<ref>آل محبوبه، ج ۱، ص ۱۳۵؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۵</ref> گفته‌اند که پس از بروز پاره‌ای انحرافات در نهضت مشروطه، تهرانی از حمایت آن اظهار پشیمانی می‌کرد.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۷۷ـ۲۷۹.</ref>


==ویژگی‌های اخلاقی و عبادی==
==ویژگی‌های اخلاقی و عبادی==
تهرانی فردی متقی بود و مداومت و مراقبت به قرائت [[دعا|ادعیه]] و [[زیارات]] داشت. بسیاری از اوقات خود را در [[مسجد کوفه]] و [[مسجد سهله]] به [[عبادت]] می‌گذراند و پیاده به زیارت [[کربلا]] می‌رفت. خوش‌اخلاق و خوش‌سخن و بسیار رئوف بود.
تهرانی فردی متقی بود و مداومت و مراقبت به قرائت [[دعا|ادعیه]] و [[زیارات]] داشت. بسیاری از اوقات خود را در [[مسجد کوفه]] و [[مسجد سهله]] به [[عبادت]] می‌گذراند و پیاده به زیارت [[کربلا]] می‌رفت. خوش‌اخلاق و خوش‌سخن و بسیار رئوف بود.


او یک [[زائرسرا]] و دو [[مدرسه خلیلی|مدرسه علمیه]] و قنات در [[نجف]]، برای عموم [[وقف]] کرد.<ref>رجوع کنید به آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۶ـ ۲۲۸؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۵ ـ ۵۷۷.</ref>
او یک [[زائرسرا]] و دو [[مدرسه خلیلی|مدرسه علمیه]] و قنات در [[نجف]]، برای عموم [[وقف]] کرد.<ref>رجوع کنید به آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۶ـ ۲۲۸؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۵ ـ ۵۷۷.</ref>


==درگذشت==
==درگذشت==
تهرانی در [[شوال]] ۱۳۲۶ق در [[مسجد سهله]] درگذشت و پیکرش تا [[نجف]] [[تشییع]] و در آنجا، کنار مدرسه‌ای که بنا نهاده بود [[دفن]] شد. در [[ایران]] و [[هند]] و [[عراق]]، برای او مراسم سوگواری برگزار شد و بازار تهران چند روز تعطیل شد. شعرای بسیاری در رثای وی شعر سروده‌اند.<ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی ، بخش ۲، ج ۴، ص ۲۳۸ـ۲۳۹؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۸ـ۲۲۹؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۴ق، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۶</ref> پس از وفات تهرانی، شایع شد که وی با زهر مسموم شده است و حتی او را «ذبیح اعظم» و «شهید اکبر» خواندند.<ref>ناظم الاسلام کرمانی، بخش ۲، ج ۴، ص ۲۴۶؛ حبیب آبادی، ج ۳، ص ۸۹۸.</ref>
تهرانی در [[شوال]] ۱۳۲۶ق در [[مسجد سهله]] درگذشت و پیکرش را در شریعه فرات غسل دادند و تا [[نجف]] [[تشییع]] و در کنار مسجد خودش در مقبره ای که خود مهیا کرده بود، [[دفن]] شد.<ref>حبيب‏ آبادى، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۸۹۷.</ref>  در [[ایران]] و [[هند]] و [[عراق]]، برای او مراسم سوگواری برگزار شد و بازار تهران چند روز تعطیل شد. شعرای بسیاری در رثای وی شعر سروده‌اند.<ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی ، بخش ۲، ج ۴، ص ۲۳۸ـ۲۳۹؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۸ـ۲۲۹؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۶</ref> پس از وفات تهرانی، شایع شد که وی با زهر مسموم شده است و حتی او را «ذبیح اعظم» و «شهید اکبر» خواندند.<ref>ناظم الاسلام کرمانی، بخش ۲، ج ۴، ص ۲۴۶؛ حبيب‏ آبادى، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۸۹۴-۸۹۷.</ref></ref>


==آثار و تالیفات==
==آثار و تالیفات==
تهرانی در [[فقه]] و [[اصول فقه]] و [[رجال]]، آثار بسیاری بر جای گذاشت. گفته شده که تمامی آنها به خط خود او نزد شاگردش، [[محمدتقی گرگانی]]، بوده است. <ref>آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۵.</ref>
تهرانی در [[فقه]] و [[اصول فقه]] و [[رجال]]، آثار بسیاری بر جای گذاشت. گفته شده که تمامی آنها به خط خود او نزد شاگردش، [[محمدتقی گرگانی]]، بوده است. <ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۲، ص ۵۷۵.</ref>
*[[ذریعة الوداد]]، شرحی است بر کتاب نجاة العباد [[محمدحسن نجفی]] و ظاهراً ناتمام مانده است.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، ج ۱، ص ۲۸۰؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۷</ref> این کتاب نخستین بار در [[بمبئی]] و سپس در ۱۳۱۲ق در ایران چاپ سنگی شد و بارها در [[ایران]] به چاپ رسید.<ref>رجوع کنید به مشار، ستون ۳۹۳؛ عوّاد، ج ۱، ص ۳۴۳؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۱۰، ص ۳۳.</ref>
*[[ذریعة الوداد]]، شرحی است بر کتاب نجاة العباد [[محمدحسن نجفی]] و ظاهراً ناتمام مانده است.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۸۰؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۷</ref> این کتاب نخستین بار در [[بمبئی]] و سپس در ۱۳۱۲ق در ایران چاپ سنگی شد و بارها در [[ایران]] به چاپ رسید.<ref>رجوع کنید به مشار، ستون ۳۹۳؛ عوّاد، معجم المؤلفین العراقیین، ۱۹۶۹ق، ج ۱، ص ۳۴۳؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۱۰، ص ۳۳.</ref>
*حاشیه بر بعضی رسائل عملیه
*حاشیه بر بعضی رسائل عملیه
*کتاب غصب
*کتاب غصب
*کتاب اجاره
*کتاب اجاره
*رسالاتی در باب بیع و خیارات<ref>رجوع کنید به حرزالدین ، ج ۱، ص ۲۸۰؛ آل محبوبه ، ج ۲، ص ۲۲۷؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۱۹، ص ۵۹، ج ۲۲، ص ۲۷۳.</ref>
*رسالاتی در باب بیع و خیارات<ref>رجوع کنید به حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۸۰؛ آل محبوبه ، ج ۲، ص ۲۲۷؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۱۹، ص ۵۹، ج ۲۲، ص ۲۷۳.</ref>


برخی فتواهای تهرانی، همراه با فتواهای بعضی علمای دیگر، در کتاب مجمع الرسائل در ۱۳۳۱ق در تهران چاپ شده است.<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۲۰، ص ۳۰</ref> همچنین تقریراتی از دروس او را شاگردانش نوشته‌اند.<ref>رجوع کنید به محسن امین، ج ۸، ص ۱۵۱؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۴، ص ۳۷۲</ref> وی بر کتاب‌های بسیاری تقریظ نوشته است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۱۵، ص ۳۲۰، ج ۱۸، ص ۸۹، ج ۱۹، ص ۶۸.</ref>
برخی فتواهای تهرانی، همراه با فتواهای بعضی علمای دیگر، در کتاب مجمع الرسائل در ۱۳۳۱ق در تهران چاپ شده است.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۲۰، ص ۳۰</ref> همچنین تقریراتی از دروس او را شاگردانش نوشته‌اند.<ref>رجوع کنید به امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج ۸، ص ۱۵۱؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۴، ص ۳۷۲</ref> وی بر کتاب‌های بسیاری تقریظ نوشته است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۱۵، ص ۳۲۰، ج ۱۸، ص ۸۹، ج ۱۹، ص ۶۸.</ref>


==فرزندان==
==فرزندان==
تهرانی شش پسر داشت که همگی در علوم دینی تحصیل کردند.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، ج ۱، ص ۲۸۲؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۸</ref> معروف‌ترین آنها، محمد، در نجف متولد شد و سطوح عالی [[فقه]] و [[اصول]] را نزد آخوند خراسانی و پدرش فراگرفت و از علمای نجف [[اجازه اجتهاد]] دریافت کرد.<ref>خاقانی، ج ۱۰، ص ۴۵۳؛ آل محبوبه ، ج ۲، ص۲۴۵.</ref> محمد از کودکی شعر می‌سرود، بیشتر اشعار او در مدح و رثای [[اهل بیت(ع)]] است. وی در برخی اشعارش [[مسلمانان]] را به بیداری فراخوانده است.<ref>رجوع کنید به خاقانی، ج ۱۰، ص ۴۵۴ـ۴۶۰، ۴۶۱ـ۴۶۲</ref> وی بسیار به [[عبادت]]، [[ذکر]] و [[اعتکاف]] در [[حرم امام علی(ع)]] می‌پرداخت.<ref>خاقانی، ج ۱۰، ص ۴۵۳</ref> او در ۱۳۵۵ق در [[نجف]] وفات یافت و در مقبره پدرش [[دفن]] شد. کتاب فی الطهاره، کتاب فی الخمس، [[قاموس غریب القرآن]] و چند رساله فقهی، از آثار اوست.<ref>خاقانی، ج ۱۰، ص ۴۵۴؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج ۵، ص ۲۴۵، ج ۱۵، ص ۱۸۷، ج ۱۸، ص ۲۹۵، ج ۲۳، ص ۱۸.</ref>
تهرانی شش پسر داشت که همگی در علوم دینی تحصیل کردند:<ref>رجوع کنید به حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ۱۴۰۵ق، ج ۱، ص ۲۸۲؛ آل محبوبه، ج ۲، ص ۲۲۸</ref>
 
* محمد؛ در نجف متولد شد و سطوح عالی [[فقه]] و [[اصول]] را نزد آخوند خراسانی و پدرش فراگرفت و از علمای نجف [[اجازه اجتهاد]] دریافت کرد.<ref>خاقانی، شعراءالغری، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، ج ۱۰، ص ۴۵۳؛ آل محبوبه ، ج ۲، ص۲۴۵.</ref> محمد از کودکی شعر می‌سرود، بیشتر اشعار او در مدح و رثای [[اهل بیت(ع)]] است. وی در برخی اشعارش [[مسلمانان]] را به بیداری فراخوانده است.<ref>رجوع کنید به خاقانی، شعراءالغری، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، ج۱۰، ص ۴۵۴ـ۴۶۰، ۴۶۱ـ۴۶۲</ref> وی بسیار به [[عبادت]]، [[ذکر]] و [[اعتکاف]] در [[حرم امام علی(ع)]] می‌پرداخت.<ref>خاقانی، شعراءالغری، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، ج۱۰، ص ۴۵۳</ref> او در ۱۳۵۵ق در [[نجف]] وفات یافت و در مقبره پدرش [[دفن]] شد. کتاب فی الطهاره، کتاب فی الخمس، [[قاموس غریب القرآن]] و چند رساله فقهی، از آثار اوست.<ref>خاقانی، شعراءالغری، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، ج۱۰، ص ۴۵۴؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۳، ج ۵، ص ۲۴۵، ج ۱۵، ص ۱۸۷، ج ۱۸، ص ۲۹۵، ج ۲۳، ص ۱۸.</ref>
* شیخ مهدی آیت الله زاده؛
* شیخ محمود؛
* شیخ محمدعلی که دایرة المعارف اسلامی را ترجمه کرده است.<ref>حبيب‏ آبادى، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۸۹۹.</ref>
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
خط ۹۰: خط ۱۰۵:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
* آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
* محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴ق.
* آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴ق.
* جعفربن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها بیروت ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
* آل محبوبه، جعفربن باقر، ماضی النجف و حاضرها بیروت ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
* حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت ۱۴۰۸ـ۱۴۱۶ق/ ۱۹۸۷ـ۱۹۹۶م.
* امین، حسن،‌ مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت ۱۴۰۸ـ۱۴۱۶ق/ ۱۹۸۷ـ۱۹۹۶م.
* محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق.
* عبدالهادی حائری، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران، ۱۳۶۴ش.
* حائری،عبدالهادی،  تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران، ۱۳۶۴ش.
* محمدعلی حبیب آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج ۳، اصفهان، ۱۳۵۱ش.
* حبیب آبادی، محمدعلی،  مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج ۳، اصفهان، ۱۳۵۱ش.
* محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم،۱۴۰۵ق.
* حبيب‏ آبادى، محمدعلى‏، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، اصفهان،‌ نفائس مخطوطات اصفهان‏، ۱۳۶۴ش.
* علی خاقانی، شعراءالغری، نجف، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم، ۱۴۰۸ق.
* حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم،۱۴۰۵ق.
* کورکیس عوّاد، معجم المؤلفین العراقیین، بغداد ۱۹۶۹ق.
* خاقانی، علی،  شعراءالغری، نجف، ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم، ۱۴۰۸ق.
* فضل اللّه نوری، مجموعه‌ای از رسائل، اعلامیه ها، مکتوبات و روزنامه شیخ شهید فضل اللّه نوری، گردآورنده محمد ترکمان، تهران، ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ش.
* عوّاد، کورکیس، معجم المؤلفین العراقیین، بغداد ۱۹۶۹ق.
* صدرالاسلام خویی، محمد امین، مرآه الشرق، قم، مرعشی، ۱۴۲۷ق.
* نوری، شیخ فضل اللّه، مجموعه‌ای از رسائل، اعلامیه ها، مکتوبات و روزنامه شیخ شهید فضل اللّه نوری، گردآورنده محمد ترکمان، تهران، ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ش.
* احمد کسروی، تاریخ مشروطة ایران، تهران، ۱۳۶۳ش.
* خویی، صدرالاسلام، محمد امین، مرآه الشرق، قم، مرعشی، ۱۴۲۷ق.
* خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، تهران، ۱۳۴۴ش.
* کسروی، احمد، تاریخ مشروطه ایران، تهران، ۱۳۶۳ش.
* محمدبن علی ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، چاپ علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران، ۱۳۷۶ـ۱۳۷۷ش.
* مشار، خانبابا، فهرست کتابهای چاپی عربی، تهران، ۱۳۴۴ش.
* محمدحسن نجفی قوچانی، سیاحت شرق، یا، زندگینامه آقانجفی قوچانی، چاپ رمضانعلی شاکری، تهران، ۱۳۶۲ش.
* ناظم الاسلام کرمانی، محمدبن علی، تاریخ بیداری ایرانیان، چاپ علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران، ۱۳۷۶ـ۱۳۷۷ش.
* نجفی قوچانی، محمدحسن، سیاحت شرق، یا، زندگینامه آقانجفی قوچانی، چاپ رمضانعلی شاکری، تهران، ۱۳۶۲ش.
* جواهر كلام، عبد الحسين‏، تربت پاكان قم‏، قم، انصاریان، چ۱، ۱۴۲۴ق.
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۱۱۵: خط ۱۳۲:
{{علما و روحانیون تاثیر گذار در مشروطه}}
{{علما و روحانیون تاثیر گذار در مشروطه}}
[[en:Mirza Husayn Khalili Tihrani]]
[[en:Mirza Husayn Khalili Tihrani]]
[[Category:مدفونان در نجف]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۳ (قمری)]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]]
[[Category:شاگردان شیخ انصاری]]
[[Category:روحانیان مشروطه‌خواه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:شاگردان صاحب جواهر]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)]]
[[Category:مدفونان در نجف]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۳ (قمری)]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]]
[[Category:شاگردان شیخ انصاری]]
[[Category:روحانیان مشروطه‌خواه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:شاگردان صاحب جواهر]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)]]
[[Category:مدفونان در نجف]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۳ (قمری)]]
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]]
[[Category:شاگردان شیخ انصاری]]
[[Category:روحانیان مشروطه‌خواه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:شاگردان صاحب جواهر]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)]]


[[رده:مدفونان در نجف]]
[[رده:مدفونان در نجف]]
کاربر ناشناس