Automoderated users، confirmed، movedable، templateeditor
۲٬۳۸۲
ویرایش
خط ثلث: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، [[سید مرتضی نجومی]] و [[احمد نجفی زنجانی]] از روحانیان شیعه هستند که توانایی نوشتن به خط ثلث را داشتند. | [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، [[سید مرتضی نجومی]] و [[احمد نجفی زنجانی]] از روحانیان شیعه هستند که توانایی نوشتن به خط ثلث را داشتند. | ||
غالباً پیدایش خط ثلث را به ابن | غالباً پیدایش خط ثلث را به ابن مُقله شیرازی وزیر عباسیان، نسبت می‌دهند. پس از ابن مقله، ابن‌بَواب، یاقوت مُستعصمی، عبدالله صیرفی و بایسنقر میرزا سهم مهمی در تکامل این خط داشته‌اند. با رفتن شیوه ثلث‌نویسی ایرانی به قلمرو عثمانی، طی قرون نهم تا چهاردهم قمری، جمع کثیری از ثلث‌نویسان پدید آمدند که سبب تبدیل کشور [[ترکیه]] به کانون ثلث در عصر حاضر شده است. | ||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
سفادی بر این باور است که خط ثلث، ابتدا در دوران خلفای اموی تحت قاعده درآمد و توسعه کامل آن در قرن سوم، رخ داد.<ref>سفادی، خوشنویسی اسلامی، ۱۳۸۱ش، ص۵۶</ref> | سفادی بر این باور است که خط ثلث، ابتدا در دوران خلفای اموی تحت قاعده درآمد و توسعه کامل آن در قرن سوم، رخ داد.<ref>سفادی، خوشنویسی اسلامی، ۱۳۸۱ش، ص۵۶</ref> | ||
دربارهٔ اینکه نخستین بار چه کسی خط ثلث را وضع کرد، اختلاف نظر وجود دارد: | دربارهٔ اینکه نخستین بار چه کسی خط ثلث را وضع کرد، اختلاف نظر وجود دارد: | ||
سراج شیرازی، ابن | سراج شیرازی، ابن بَواب، خوشنویس معروف اوایل قرن پنجم یا یاقوت مُستعصمی خوشنویس معروف اواخر قرن هفتم را واضع خط ثلث دانسته است.<ref>سراج شیرازی، تحفةالمحبین، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۵ و ص۱۳۳.</ref> | ||
اما بعدها نویسندگان کتاب‌های آداب الخط و رسم المشق، | اما بعدها نویسندگان کتاب‌های آداب الخط و رسم المشق، ابن‌مُقله شیرازی، را به عنوان اولین مبدع ثلث معرفی کرده‌اند<ref>ر. ک. قلیچ خانی، رسالاتی در خوشنویسی، ۱۳۷۳ش، ص ۶، ص۳۲۷، ص۲۵۷.</ref> که تا به امروز (ابتدای قرن ۱۵ شمسی) نیز شهرت این انتساب باقی است.<ref>مقتدایی، شناخت و ارزیابی کاربردی هنرهای اسلامی ایران، ۱۳۹۳ش، ص۵۵.</ref> | ||
آنگونه که شهرت یافته است، تمام اقلام شش‌گانه‌ای را که | آنگونه که شهرت یافته است، تمام اقلام شش‌گانه‌ای را که ابن‌مُقله در اوایل سده چهارم بوجود آورده، برگرفته از تعلیم و ارشادی بوده است که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در عالم خواب به [[ابن‌مُقله]] القاء کرده است.<ref>هاشمی نژاد، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۵۶۶.</ref> | ||
پس از یاقوت | پس از یاقوت مُستعصمی که به اعتقاد برخی از صاحب نظران، بیشترین تأثیر را در تکامل خط ثلث داشته است، خوشنویسانی چون عبدالله صیرفی (متوفی ۷۴۲ق)، بایسُنقُر میرزا (متوفی ۸۳۷ق)<ref>میرابوالقاسمی، [https://rch.ac.ir/article/Details/10139?ثلث-خط خط ثلث]، ۱۳۹۳ش.</ref> و علیرضا عباسی (متوفی ۱۰۳۸ق)<ref>کریم زاده تبریزی، محمدعلی، زندگینامه [[علیرضا عباسی]]، مجله هنر و مردم ، ۱۳۵۶، شماره ۱۸۰.</ref>سهم مهمی در تکامل این خط داشته‌اند. | ||
== خط ثلث در ایران و مملکت عثمانی == | == خط ثلث در ایران و مملکت عثمانی == | ||