کاربر ناشناس
بقعه چهار امامزاده قم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Jalalyaghmoori بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Jalalyaghmoori بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==توصیف بنا== | ==توصیف بنا== | ||
=== قبل از بازسازی در 1360=== | === قبل از بازسازی در 1360=== | ||
بناى اولیه امامزاده، مانند اغلب مقابر برجى قم، از بیرون هشت ضلعى و از درون چهار ضلعى با پوشش آجرى بوده<ref>مدرسى طباطبائى؛ ص 102؛ فیض قمى، همانجا</ref>و هر یك از دیوارهاى درونىِ بنا، طاق‌نمایى به عرض سه متر و عمق یك متر با طاقى تیزه‌دار داشته است. ارتفاع این قسمتِ چهار ضلعى، شش متر بوده و با كمك گوشوارهایى در كنجها به هشت ضلعى و سپس به گریو شانزده ضلعى تبدیل می‌شده و گنبد دو پوسته گسسته با پوشش درونى نیم كره و پوشش بیرونى شانزده ترك بر آن استوار بوده است. این گنبد در گذشته به كاشیهاى فیروزه‌فامى از عهد صفویه مزین بوده است. | بناى اولیه امامزاده، مانند اغلب مقابر برجى قم، از بیرون هشت ضلعى و از درون چهار ضلعى با پوشش آجرى بوده<ref>مدرسى طباطبائى؛ ص 102؛ فیض قمى، همانجا</ref>و هر یك از دیوارهاى درونىِ بنا، طاق‌نمایى به عرض سه متر و عمق یك متر با طاقى تیزه‌دار داشته است. ارتفاع این قسمتِ چهار ضلعى، شش متر بوده و با كمك گوشوارهایى در كنجها به هشت ضلعى و سپس به گریو شانزده ضلعى تبدیل می‌شده و گنبد دو پوسته گسسته با پوشش درونى نیم كره و پوشش بیرونى شانزده ترك بر آن استوار بوده است. این گنبد در گذشته به كاشیهاى فیروزه‌فامى از عهد صفویه مزین بوده است. | ||
فضاى داخلى بنا سفیدكارى ساده‌اى داشته و تنها لچكیها و اِسْپَرِ طاق‌نماها با گچ‌برى مُضَرَّس (دندانه‌دار) از دوره [[صفویه]] تزیین شده بوده است<ref>رک. فیض قمى، ج 2، ص 592ـ593</ref>. در جانب شرقىِ بنا ایوانى از آجر كه ورودى اصلى بنا بوده، قرار داشته كه الحاقى بودن آن در دوره متأخرتر قطعى است<ref>همان، ج 2، ص 593</ref>. این ایوان تزییناتى از آجر و كاشى داشته<ref>مدرسى طباطبائى؛ فیض قمى، همانجاها</ref>كه به كاشیهاى هفت رنگ دوره [[قاجاریه|قاجار]] شبیه بوده است. | فضاى داخلى بنا سفیدكارى ساده‌اى داشته و تنها لچكیها و اِسْپَرِ طاق‌نماها با گچ‌برى مُضَرَّس (دندانه‌دار) از دوره [[صفویه]] تزیین شده بوده است<ref>رک. فیض قمى، ج 2، ص 592ـ593</ref>. در جانب شرقىِ بنا ایوانى از آجر كه ورودى اصلى بنا بوده، قرار داشته كه الحاقى بودن آن در دوره متأخرتر قطعى است<ref>همان، ج 2، ص 593</ref>. این ایوان تزییناتى از آجر و كاشى داشته<ref>مدرسى طباطبائى؛ فیض قمى، همانجاها</ref>كه به كاشیهاى هفت رنگ دوره [[قاجاریه|قاجار]] شبیه بوده است. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
در این بازسازى، تمامى جرزها و فضاهاى داخلى، از كف تا مركز گنبد، با سنگهاى مرمر و نماى خارجى با آجر سه سانتى پوشش یافته است. ضریحى از سنگ مرمر با پنجره‌هاى مشبك فولادى، جانشین ضریح قدیمى گردیده و گنبد خارجى نیز با كاشیهاى معرق فیروزه‌اى، با كتابه‌هایى از لفظ جلاله اللّه و نامهاى [[پنج تن (ع)]] تزیین شده است. | در این بازسازى، تمامى جرزها و فضاهاى داخلى، از كف تا مركز گنبد، با سنگهاى مرمر و نماى خارجى با آجر سه سانتى پوشش یافته است. ضریحى از سنگ مرمر با پنجره‌هاى مشبك فولادى، جانشین ضریح قدیمى گردیده و گنبد خارجى نیز با كاشیهاى معرق فیروزه‌اى، با كتابه‌هایى از لفظ جلاله اللّه و نامهاى [[پنج تن (ع)]] تزیین شده است. | ||
==امامزادگان هم‌نام== | |||
در استان [[قم]]، دو بناى دیگر نیز به نام چهار امامزاده وجود دارد، یكى در شهر [[كهك|كهَك]] در جنوب استان قم و دیگرى در قریه [[فردو|فُرْدو]]. بناى اول بقعه‌اى است كه، به استناد خواب یكى از اهالى، در 1285 ساخته شده و مدفن چهار تن به‌نامهاى عبداللّه، یعقوب، ناصر و محمد است<ref>مدرسى طباطبائى، ج 2، ص183؛ نیز رک. فیض قمى، ج 2، ص 738، كه آن را بقعه شاهزاده عبداللّه كهك نامیده است</ref>. | |||
بناى دوم، كه آن را مدفن نوادگان [[شاهچراغِ]] شیراز می‌دانند<ref>مدرسى طباطبائى، ج 2، ص 196</ref>، ارزش معمارى چندانى ندارد. آثار ارزنده در این بقعه، در منبت‌كارىِ درگاه شمالى و دو صندوق منبت‌كارى زیر گنبد جنوبى متعلق به قبل از دوره [[صفویه|صفوى]] و دو صندوق منبت‌كارى در زیر گنبد شمالى به تاریخهاى 1030 و 1032 است<ref>رک. همان، ج 2، ص 196ـ 200؛ فیض قمى، ج 2، ص 646ـ651</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
#رضا آقا بابایى و حسن قریشى، آثار تاریخى و فرهنگى استان قم، قم 1384ش؛ | |||
#ابن‌عنبه، عمدةالطالب فى انساب آل ابی‌طالب، بیروت: دارالمكتبة الحیاة، (بی‌تا.)؛ | |||
#غلامحسین افضل‌الملك، تاریخ و جغرافیاى قم، (تهران ? 1396)؛ | |||
#علی‌بن محمدعمرى، المجدى فى انساب الطالبیین، چاپ احمد مهدوى دامغانى، قم 1409؛ | |||
#محمدمهدى فقیه محمدى جلالى، انوار پراكنده: در ذكر احوال امامزادگان و بقاع متبركه ایران، ج 1، قم 1376ش؛ | |||
#عباس فیض قمى، كتاب گنجینه آثار قم، قم 1349ـ1350ش؛ | |||
#حسن‌بن محمد قمى، كتاب تاریخ قم، ترجمه حسن‌بن على قمى، چاپ جلال‌الدین طهرانى، تهران 1361ش؛ | |||
#حسین مدرسى طباطبائى، تربت پاكان: آثار و بناهاى قدیم محدوده كنونى دارالمؤمنین قم، قم 1355ش؛ | |||
#محمدحسین ناصرالشریعه، تاریخ قم، چاپ على دوانى، تهران 1383ش؛ | |||
#محمدعلی‌بن حسین نائینى، انوار المشعشعین فى ذكر شرافة قم و القمیین، چاپ محمدرضا انصارى قمى، قم 1381ش؛ | |||
#دونالد نیوتن ویلبر، معمارى اسلامى ایران در دوره ایلخانان، ترجمه عبداللّه فریار، تهران 1365ش؛ | |||
==پیوند به بیرون== | |||