پرش به محتوا

صالح المؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویرایش شناسه)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''صالِحُ المُؤمِنین''' به‌معنای بهترینِ [[ایمان|مؤمنان]] یا مؤمنان صالح، برگرفته از آیه چهارم [[سوره تحریم]] است. در این آیه، صالح‌المؤمنین فردی معرفی شده است که به‌همراه خدا، [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشته|فرشتگان]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] پشتیبانی می‌کند. مفسران دلیل نزول آیه صالح المؤمنین را اذیت و آزاری دانسته‌اند که از سوی برخی [[همسران پیامبر(ص)]] نسبت به آن حضرت روا داشته شد و خداوند با نزول این آیه آنها را توبیخ کرد و خواست به دلیل رفتارشان [[توبه]] کنند.  
'''صالِحُ المُؤمِنین''' به‌معنای بهترینِ [[ایمان|مؤمنان]] یا مؤمنان صالح، برگرفته از آیه چهارم [[سوره تحریم]] است. در این آیه، صالح‌المؤمنین فردی معرفی شده است که به‌همراه خدا، [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشته|فرشتگان]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] پشتیبانی می‌کند. مفسران دلیل نزول آیه صالح المؤمنین را اذیت و آزاری دانسته‌اند که از سوی برخی [[همسران پیامبر(ص)]] نسبت به آن حضرت روا داشته شد و خداوند با نزول این آیه آنها را توبیخ کرد و خواست به دلیل رفتارشان [[توبه]] کنند.  


عده‌ای از [[مفسران]] واژه صالح المؤمنین را مفرد و مصداقش را تنها یک نفر و برخی دیگر آن را اسم جنس و شامل همه [[مسلمان|مسلمانان]] باتقوا دانسته‌اند. مفسران شیعه در دیدگاه اول، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را تنها مصداق و در دیدگاه دوم بهترین مصداق آن دانسته‌اند. مستند دیدگاه اول، روایاتی است که در منابع شیعه و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده و امام علی(ع) را به دلیل [[عصمت]] و شایستگی‌هایش، تنها مصداق صالح المؤمنین دانسته است.
عده‌ای از [[تفسیر قرآن|مفسران]] واژه صالح المؤمنین را مفرد و مصداقش را تنها یک نفر و برخی دیگر آن را اسم جنس و شامل همه [[مسلمان|مسلمانان]] باتقوا دانسته‌اند. مفسران شیعه در دیدگاه اول، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را تنها مصداق و در دیدگاه دوم بهترین مصداق آن دانسته‌اند. مستند دیدگاه اول، روایاتی است که در منابع شیعه و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده و امام علی(ع) را به دلیل [[عصمت]] و شایستگی‌هایش، تنها مصداق صالح المؤمنین دانسته است.


تعدادی از مفسران اهل‌سنت، دو خلیفه اول را به دلیل بازداشتن دخترانشان ([[عایشه]] و [[حفصه]]) از اذیت و آزار پیامبر(ص)، از مصادیق صالح المؤمنین دانسته؛ ولی تصریح می‌کنند که مصادیق آن منحصر در این افراد نیست
تعدادی از مفسران اهل‌سنت، دو خلیفه اول را به دلیل بازداشتن دخترانشان ([[عایشه]] و [[حفصه دختر عمر بن خطاب|حفصه]]) از اذیت و آزار پیامبر(ص)، از مصادیق صالح المؤمنین دانسته؛ ولی تصریح می‌کنند که مصادیق آن منحصر در این افراد نیست


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
خط ۲۰: خط ۲۰:
تعداد زیادی از مفسران شیعه مصداق صالح المؤمنین را امام علی(ع) دانسته‌اند. به گفته [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۶، ص۳۱.</ref> عالمان شیعه و به گفته [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، منهاج الکرامه، ۱۳۷۹ش، ص۱۴۶.</ref> مفسران اتفاق نظر دارند که صالح المؤمنین، امام علی(ع) است. مستند آنان روایاتی است در منابع شیعه<ref>برای نمونه نگاه کنید به: صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۱؛ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۷۰.</ref> و اهل‌سنت<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ۳۴۱-۳۵۲؛ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۴۴.</ref> که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را تنها مصداق آن معرفی کرده است. درباره علت آن گفته‌اند که صالح المؤمنین باید بهترینِ مؤمنان<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> و [[عصمت|معصوم]] باشد؛ چون همراه [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشته|فرشتگان]] آمده است.<ref>سید بن طاووس، سعد السعود، قم، ص۱۸۱؛ صادقی تهرانی، الفرقان، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۴۳۸.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] امام علی(ع) را تنها مصداق صالح المؤمنین دانسته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> در مقابل این نظر عده‌ای دیگر از مفسران اهل‌سنت و شیعه معتقدند صالح‌المومنین همه مؤمنان صالح و باتقوا و کامل‌الایمان را شامل می‌شود.<ref>طبری، جامع‌البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۸، ص۱۰۵؛ آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> بر این اساس [[ناصر مکارم شیرازی]]  و [[عبدالله جوادی آملی]] از مفسران شیعی، امام علی(ع) را کامل‌ترین مصداق آن معرفی کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰؛ [https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-تحریم-جلسه6-1397/07/30-?p_l_back_url=%2Fsearch%3Fq%3D%25D8%25B3%25D9%2588%25D8%25B1%25D9%2587%2B%25D تفسیر سوره تحریم آیت‌الله جوادی آملی]</ref>
تعداد زیادی از مفسران شیعه مصداق صالح المؤمنین را امام علی(ع) دانسته‌اند. به گفته [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۶، ص۳۱.</ref> عالمان شیعه و به گفته [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، منهاج الکرامه، ۱۳۷۹ش، ص۱۴۶.</ref> مفسران اتفاق نظر دارند که صالح المؤمنین، امام علی(ع) است. مستند آنان روایاتی است در منابع شیعه<ref>برای نمونه نگاه کنید به: صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۱؛ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۷۰.</ref> و اهل‌سنت<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ۳۴۱-۳۵۲؛ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۴۴.</ref> که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را تنها مصداق آن معرفی کرده است. درباره علت آن گفته‌اند که صالح المؤمنین باید بهترینِ مؤمنان<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> و [[عصمت|معصوم]] باشد؛ چون همراه [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشته|فرشتگان]] آمده است.<ref>سید بن طاووس، سعد السعود، قم، ص۱۸۱؛ صادقی تهرانی، الفرقان، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۴۳۸.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] امام علی(ع) را تنها مصداق صالح المؤمنین دانسته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> در مقابل این نظر عده‌ای دیگر از مفسران اهل‌سنت و شیعه معتقدند صالح‌المومنین همه مؤمنان صالح و باتقوا و کامل‌الایمان را شامل می‌شود.<ref>طبری، جامع‌البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۸، ص۱۰۵؛ آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> بر این اساس [[ناصر مکارم شیرازی]]  و [[عبدالله جوادی آملی]] از مفسران شیعی، امام علی(ع) را کامل‌ترین مصداق آن معرفی کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰؛ [https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-تحریم-جلسه6-1397/07/30-?p_l_back_url=%2Fsearch%3Fq%3D%25D8%25B3%25D9%2588%25D8%25B1%25D9%2587%2B%25D تفسیر سوره تحریم آیت‌الله جوادی آملی]</ref>


آلوسی <small>(درگذشت ۱۲۷۰ق)</small> مفسر اهل‌سنت، [[ابوبکر]] و [[عمر]] را نیز از مصادیق صالح المؤمنین دانسته؛ ولی تصریح می‌کند که مصادیق آن منحصر در این افراد نیست.<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹.</ref> او این سخن را به ابن‌عساکر مفسر قرن ششم اهل سنت نسبت داده است؛<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۸-۳۴۹.</ref> دلیل او این است که ابوبکر و عمر دختران خود [[عایشه]] و [[حفصه]] را که از [[همسران پیامبر]] بودند، از اذیت و آزار پیامبر(ص) باز می‌داشتند.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴. </ref> [[سید نورالله حسینی شوشتری|شوشتری]] این دیدگاه را مورد اتفاق مفسران ندانسته و منظور از صالح المؤمنین را «اصلح المؤمنین» (شایسته‌ترین مؤمنان) می‌داند چون حمل لفظ مفرد بر چند نفر خلاف قواعد ادبی است. بر این اساس باید مصداق این مفهوم فقط یک نفر باشد.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ج، ص۳۱۹.</ref> همچنین برپایه برخی روایات در منابع  اهل‌سنت، ابوبکر و عمر، یا عمر به‌ تنهایی مصداق صالح المؤمنین معرفی شده‌اند.<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹.</ref> سند این روایات ضعیف شمرده شده است.<ref> خداپرست، «بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین درباره مصداق صالح‌المؤمنین»، ص۹۲-۹۶.</ref>
آلوسی <small>(درگذشت ۱۲۷۰ق)</small> مفسر اهل‌سنت، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] را نیز از مصادیق صالح المؤمنین دانسته؛ ولی تصریح می‌کند که مصادیق آن منحصر در این افراد نیست.<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹.</ref> او این سخن را به ابن‌عساکر مفسر قرن ششم اهل سنت نسبت داده است؛<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۸-۳۴۹.</ref> دلیل او این است که ابوبکر و عمر دختران خود [[عایشه]] و [[حفصه دختر عمر بن خطاب|حفصه]] را که از [[همسران پیامبر(ص)|همسران پیامبر]] بودند، از اذیت و آزار پیامبر(ص) باز می‌داشتند.<ref>شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴. </ref> [[سید نورالله حسینی شوشتری|شوشتری]] این دیدگاه را مورد اتفاق مفسران ندانسته و منظور از صالح المؤمنین را «اصلح المؤمنین» (شایسته‌ترین مؤمنان) می‌داند چون حمل لفظ مفرد بر چند نفر خلاف قواعد ادبی است. بر این اساس باید مصداق این مفهوم فقط یک نفر باشد.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ج، ص۳۱۹.</ref> همچنین برپایه برخی روایات در منابع  اهل‌سنت، ابوبکر و عمر، یا عمر به‌ تنهایی مصداق صالح المؤمنین معرفی شده‌اند.<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹.</ref> سند این روایات ضعیف شمرده شده است.<ref> خداپرست، «بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین درباره مصداق صالح‌المؤمنین»، ص۹۲-۹۶.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۰۶۱

ویرایش