ابوعبدالرحمن سلمی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابوعبدالرحمن سُلَّمی''' از [[تابعین]] و از قاریان مشهور [[کوفه]] در صدر اسلام بود. در این که او قرائت قرآن را از کدام‌یک از [[صحابه|صحابه پیامبر]] فراگرفت اختلاف نظر است. بنا به قولی او قرائت را از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] فراگرفت و آن را به برخی از شاگردان خود به‌ویژه [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود کوفی]] منتقل نمود و از همین رو گفته‌اند قرائت معروف [[قرائت حفص از عاصم|حفص از عاصم]] از طریق ابوعبدالرحمن سلمی به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و سپس به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] متصل می‌شود.

برخی سُلَّمی را از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|اصحاب امام علی (ع)]] دانسته‌اند و برخی دیگر گفته‌اند او از اصحاب امام علی(ع) بود، ولی با او به مخالفت برخاست و عثمانی شد. سلمی را در قرائت، [[ثقه]] و عظیم الشأن و در [[حدیث]]، معتبر دانسته‌اند.

ابوعبدالرحمن سُلَّمی از [[تابعین]] کوفه و از قاریان طبقه دوم بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> قاریان طبقه دوم گروهی از قاریان قرآن به شمار می‌رفتند که زمان حیات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را درک کرده بودند، ولی قرآن را از اولین [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] فراگرفته بودند.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> سُلَّمی پس از وفات [[عبدالله بن مسعود]] قاری [[کوفه]] شد و به‌مدت ۴۰ سال در [[مسجد کوفه]] به مردم قرآن آموخت.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷؛ ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳.</ref> او در زمان خلافت عثمان قاری بود و در دوران امارت [[حجاج بن یوسف ثقفی|حجاج بن یوسف]]<ref>شمس الدین الذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۸.</ref> و بنا به نقلی در زمان حکومت [[بشر بن مروان]]، در [[عراق]]،<ref>ابراهیم، ذیول تاریخ طبری، دار المعارف، ص۶۶۳.</ref> در سال [[سال ۷۴ هجری قمری]] وفات یافت.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰.</ref>

[[برقی (ابهام‌زدایی)|برقی]]، [[محدث]] و عالم رجالی شیعه قرن سوم هجری، در کتاب رجالش و ابن قتیبه، تاریخ‌نگار حنبلی قرن نهم هجری، او را از اصحاب خاص امام علی دانسته‌اند.<ref>برقی، رجال برقی، انتشارات دانشگاه تهران، ص۵؛ ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۵۲۸.</ref> ابن حَجَر عسقلانی، محدث و رجالی اهل سنت در قرن نهم هجری، به نقل از واقدی، مورخ و سیره‌نویس قرن دوم و سوم هجری، گفته است که او از اصحاب امام علی بود که پس از [[جنگ صفین]]، عثمانی شد.<ref>ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، مؤسسة الرسالة، ج۵، ص۱۸۴.</ref> [[ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی|ابراهیم بن محمد ثقفی]]، مورخ شیعه در قرن سوم هجری، در کتاب [[الغارات (کتاب)|الغارات]] گفته است سُلَّمی از اصحاب امام علی(ع) بود که با او به مخالفت برخاست و به [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] پیوست.<ref>ثقفی، الغارات، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۶۸.</ref>  

رجال‌شناسان ابوعبدالرحمن سلمی را در قرائت، [[ثقه]] و عظیم الشأن دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰؛ ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۴.</ref> در حدیث نیز او را به عنوان یک راوی معتبر معرفی کرده‌اند و در سند احادیث گوناگون، روایت او از امام علی(ع)، ابن‌مسعود، [[حذیفة بن یمان]]، [[عمر بن خطاب]]، [[عثمان بن عفان]]، [[سعد بن ابی‌وقاص|سعد بن ابی وقاص]]، [[ابودرداء]] و [[ابوهریره]] دیده می‌شود.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/226746/ابوعبدالرحمن-سلمی «ابوعبدالرحمن سلمی»، سایت دایرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> برقی در کتاب رجالش گفته است که برخی راویان، سلمی را مورد طعن قرار داده و او را تضعیف کرده‌اند.<ref>برقی، رجال برقی، انتشارات دانشگاه تهران، ص۵.</ref>

در این که سُلَّمی قرائت قرآن را از کدام یک از [[صحابه]] اخذ کرد و به چه کسی عرضه نمود، اختلاف نظر است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۴۳؛ ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> برخی گفته‌اند که وی قرآن را از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[عثمان بن عفان|عثمان]] و [[عبدالله بن مسعود]] فراگرفت و بر آنان عرضه نمود.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷.</ref> از برخی دیگر نقل شده که او قرآن را از امام علی آموخت و بر عثمان عرضه نمود.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷.</ref> همچنین گفته شده که قرآن را از عثمان اخذ نمود و بر امام علی عرضه کرد.<ref>ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳.</ref> [[محمدهادی معرفت]] به نقل از ذهبی گفته است که سُلَّمی قرآن را از عبدالله بن مسعود گرفت و بر امام علی عرضه کرد.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref>  

ابن‌مجاهد ([[سال ۲۴۵ هجری قمری|۲۴۵ق]]-[[سال ۳۲۴ هجری قمری|۳۲۴ق]])، قرائت‌شناس اهل [[بغداد]] و نخستین کسی که [[قاریان هفت‌گانه|قرائت‌های هفت‌گانه]] را رسمیت بخشید، در کتاب «السبعة فی القرائات» در روایتی به نقل از خود سُلَّمی که در آن مشایخ قرائت خود را نام می‌برد، تنها نام عثمان، ابن‌مسعود و [[ابی بن کعب انصاری|اُبَیّ بن کَعب]] را ذکر کرده است.<ref>ابن‌مجاهد، السبعة فی القرائات، ۱۴۰۰ق، ص۶۹.</ref> برخی نیز بر این نظرند که سلمی قرآن را از امام علی اخذ کرد و همه‌اش را بر وی عرضه نمود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۴۳؛ ضباع، الإضائة فی بیان اصول القرائة، ۱۴۲۰ق، ص۷۲؛ جمل، المغنی فی علم التجوید بروایة حفص عن عاصم، مکتبة سمیر منصور، ص۴۶.</ref>

گفته می‌شود راویان زیادی قرائت ابوعبدالرحمن سلمی را روایت کرده‌اند که معروف‌ترین آن‌ها، [[عاصم بن ابی النجود کوفی]] معروف به عاصم، از [[قاریان هفت‌گانه]] است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> [[ابوبکر بن عیاش]] (از راویان قرائت عاصم) می‌گوید: «عاصم به من گفت، هیچ‌کس غیر از ابو عبد الرحمن سلمی قرآن را به من نیاموخت و من وقتی از نزد وی بر می‌گشتم آن را بر [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] عرضه می‌کردم».<ref>معرفت، التمهید من علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶.</ref> برخی قرائت‌شناسان سند قرائت عاصم را از طریق ابوعبدالرحمن سلمی به امام علی(ع) و سپس به پیامبر(ص) متصل دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القرائات، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref>