Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۹۳۵
ویرایش
قرائت حفص از عاصم: تفاوت میان نسخه‌ها
←جایگاه و اهمیت
| خط ۷: | خط ۷: | ||
قرائت حفص از عاصم، روایت [[حفص بن سلیمان اسدی]] از قرائت استادش [[عاصم بن ابی النجود کوفی]] (از قرائت‌های هفتگانه معروف) است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> گفته می‌شود این قرائت از قرائت‌های [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است؛<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> چرا که از جهتی از سوی عاصم است و عاصم آن را از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و سُلَّمی آن را عیناً از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، همچنین از [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] و او از [[عبدالله بن مسعود]] فراگرفته است و امام علی و عبدالله بن مسعود هر دو از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و پیامبر از [[جبرئیل]] و جبرئیل از طرف خداوند دریافت کرده است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref> از همین رو قرائت‌شناسان روایت حفص از قرائت عاصم و اتصال سند آن به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را صحیح دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القرائات، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref> از جهت دیگر این قرائت را حفص که از دقیق‌ترین راویان عاصم و از داناترین شاگردان وی است، از عاصم فراگرفته و آن را در جوامع اسلامی ترویج داده است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۴-۸۵.</ref> | قرائت حفص از عاصم، روایت [[حفص بن سلیمان اسدی]] از قرائت استادش [[عاصم بن ابی النجود کوفی]] (از قرائت‌های هفتگانه معروف) است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> گفته می‌شود این قرائت از قرائت‌های [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است؛<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> چرا که از جهتی از سوی عاصم است و عاصم آن را از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و سُلَّمی آن را عیناً از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، همچنین از [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] و او از [[عبدالله بن مسعود]] فراگرفته است و امام علی و عبدالله بن مسعود هر دو از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و پیامبر از [[جبرئیل]] و جبرئیل از طرف خداوند دریافت کرده است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref> از همین رو قرائت‌شناسان روایت حفص از قرائت عاصم و اتصال سند آن به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را صحیح دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القرائات، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref> از جهت دیگر این قرائت را حفص که از دقیق‌ترین راویان عاصم و از داناترین شاگردان وی است، از عاصم فراگرفته و آن را در جوامع اسلامی ترویج داده است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۴-۸۵.</ref> | ||
به گفته محمد اسماعیل محمد | به گفته محمد اسماعیل محمد المشهدانی، پژوهشگر و مدرس نحو و قرائت‌های قرآنی در دانشگاه موصل، امروزه به‌طور تقریبی در ۹۵ درصد کشورهای اسلامی، قرائت عاصم به روایت حفص رواج دارد و در پنج درصد دیگر کشورها، سایر [[قاریان هفتگانه|قرائت‌های هفتگانه]] رایج است.<ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | ||
[[محمدهادی معرفت]] | [[محمدهادی معرفت]]، قرآن‌پژوه و [[مجتهد|فقیه]] شیعه ، متوفای [[سال ۱۳۸۵ هجری شمسی|۱۳۸۵ش]]، بر این باور است که قرائت حفص از عاصم، تنها قرائتی است که دارای سندی صحیح بوده و از همان ابتدا با پشتوانه عامه مسلمانان استحکام یافته و در طی قرون متمادی، نسل به نسل رواج یافته و تا به امروز نیز میان مسلمانان متداول است.<ref>معرفت، علوم قرآنی، ۱۳۸۱ش، ص۲۳۵.</ref> | ||
البته برخی نیز گفته‌اند که انتخاب قرائت حفص از عاصم، از سوی دولت عثمانی و چاپ و انتشار مصحف براساس آن، در حدود قرن دهم هجری، سبب رواج این قرائت و تثبیت آن در میان جوامع اسلامی شد.<ref>مفلح القضاة و دیگران، مقدمات فی علم القرائات، ۱۴۲۲ق، ص۶۳؛ جمل، المغنی فی علم التجوید بروایة حفص عن العاصم، مکتبة سمیر منصور، ص۳۲.</ref> علی محمد | البته برخی نیز گفته‌اند که انتخاب قرائت حفص از عاصم، از سوی دولت عثمانی و چاپ و انتشار مصحف براساس آن، در حدود قرن دهم هجری، سبب رواج این قرائت و تثبیت آن در میان جوامع اسلامی شد.<ref>مفلح القضاة و دیگران، مقدمات فی علم القرائات، ۱۴۲۲ق، ص۶۳؛ جمل، المغنی فی علم التجوید بروایة حفص عن العاصم، مکتبة سمیر منصور، ص۳۲.</ref> علی محمد الضباع، قرائت‌شناس اهل [[مصر]]، متوفای [[سال ۱۳۸۰ هجری قمری|۱۳۸۰ق]]، آغاز رواج و همه‌پذیری قرائت عاصم به روایت حفص در کشورهای اسلامی را از اواسط قرن دوازدهم هجری دانسته است.<ref>ضباع، الإضائة فی بیان اصول القرائة، ۱۴۲۰ق، ص۷۲.</ref> | ||
گروه زیادی با واسطه یا بدون واسطه، قرائت عاصم را روایت کرده‌اند<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۴.</ref> که روایت حفص و روایت [[ابوبکر بن عیاش]] از شهرت بیشتری برخوردارند.<ref>شاطبی، متن الشاطبیة، ۱۴۳۱ق، ص۳.</ref> | گروه زیادی با واسطه یا بدون واسطه، قرائت عاصم را روایت کرده‌اند<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۴.</ref> که روایت حفص و روایت [[ابوبکر بن عیاش]] از شهرت بیشتری برخوردارند.<ref>شاطبی، متن الشاطبیة، ۱۴۳۱ق، ص۳.</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==معرفی حفص== | ==معرفی حفص== | ||
{{مقاله اصلی|حفص بن سلیمان اسدی}} | {{مقاله اصلی|حفص بن سلیمان اسدی}} | ||
حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی معروف به حَفْص، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) عاصم بود که قرائت قرآن را از وی فراگرفت، بارها بر او عرضه نمود و آن را در بلاد اسلامی، از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> | حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی معروف به حَفْص، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) عاصم بود که قرائت قرآن را از وی فراگرفت، بارها بر او عرضه نمود و آن را در بلاد اسلامی، از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> ابن‌جزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته را به وی آموخته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ||
برخی قرائت‌شناسان، حفص را در حفظ و ضبط قرائت عاصم، برتر از ابوبکر بن عیاش دانسته و قرائتش را بر قرائت وی ترجیح داده و بر این نظرند که حفص در میان شاگردان و راویان عاصم، به قرائت او از همه داناتر بوده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> | برخی قرائت‌شناسان، حفص را در حفظ و ضبط قرائت عاصم، برتر از ابوبکر بن عیاش دانسته و قرائتش را بر قرائت وی ترجیح داده و بر این نظرند که حفص در میان شاگردان و راویان عاصم، به قرائت او از همه داناتر بوده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> | ||