محمد بن عثمان عمری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''محمد بن عثمان بن سعید عَمری'''، ((متوفای ۳۰۵ق) دومین نایب از [[نواب اربعه|نُواب اربعهٔ]] امام دوازدهم شیعیان پس از پدرش [[عثمان بن سعید]] است. وی ابتدا وکیل [[امام زمان]] و از دستیاران پدر بود و پس از وفات پدر به مدت چهل سال (۲۶۵-[[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵]]ق) نیابت امام زمان را در عصر [[غیبت صغری]] بر عهده داشت. با اینکه در روایت [[امام عسکری(ع)]] و نامه [[امام زمان(ع)]]، به نیابت محمد بن عثمان تصریح شده بود، برخی از وکلای [[سازمان وکالت|سازمان وکالت ائمه]] در نیابت او تردید و بعضی ادعای نیابت کردند. محمد بن عثمان دستیارانی داشت که در اداره سازمان وکالت با او همکاری می‌کردند. او دارای تألیفاتی در [[فقه]] بود و از وی روایاتی درباره حضرت مهدی روایت شده است. ادعیه مشهوری چون [[دعای سمات|سمات]]، [[دعای افتتاح|افتتاح]] و [[زیارت آل‌یاسین]] نیز توسط او نقل شده است.

چند لقب برای او بیان شده است: گاهی او را «عَمْری»<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> گفته‌اند که در بیشتر کتاب‌های رجالی و روایی آمده است. گاهی نیز لقب وی را «اسدی»<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> نوشته‌اند و گاهی او را «کوفی»<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> خوانده‌اند. «سمان»<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۴. </ref> و «عسکری»<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۶ق، ج۸، ص۱۰۹.</ref> نیز از القاب او ذکر شده است.

[[امام حسن عسکری(ع)]] به  وکالت و [[نیابت خاصه|نیابت]] محمد بن عثمان از امام مهدی(ع) تصریح کرده بود. هنگامی که گروهی از [[شیعیان]] [[یمن]] در شهر [[سامرا]] نزد امام عسکری حاضر شدند، امام(ع)، عثمان بن سعید پدر محمد بن عثمان را احضار کرد و بر [[وکالت]] و وثاقت محمد شهادت داد و او را وکیل مهدی(ع) خواند.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۵۶.</ref>

[[شیخ طوسی]] در کتاب [[کتاب الغیبة (طوسی)|الغیبه]]، روایتی نقل کرده که بر اساس آن، محمد بن عثمان و پدرش، عثمان بن سعید، هر دو ثقه و مورد اعتماد امام حسن عسکری(ع) بوده‌اند. بنابر این روایت، امام حسن عسکری (ع) تصریح کرده است: هر چه برسانند از طرف من می رسانند و هر چه گویند از من است. به حرف آنان گوش بده و از آنان پیروی کن که آنان ثقه و امین من هستند.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۳.</ref>

از حوادث مهم دوران نیابت محمد بن عثمان، [[قیام صاحب زنج]] و ظهور [[قرامطه]] بود. از آنجا که صاحب زنج، نسب خود را به [[زید بن علی|زید]]، فرزند [[امام سجاد]](ع) می‌رساند، بخشی از [[علویان]] به او پیوستند و از سال ۲۵۷ق در قیام او حضور یافتند.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۵و۱۷۶.</ref>

از محمد بن عثمان، روایاتی درباره امام زمان نقل شده است از جمله درباره تولد حضرت مهدی<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۱۶.</ref>، حرام بودن ذکر نام او در عصر [[غیبت صغری]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۳.</ref><ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۳.</ref> و ملاقات‌ها و دیدارهای او با امام مهدی،<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۵.</ref><ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۵۲.</ref>. [[دعای سمات]]، [[دعای افتتاح]] و [[زیارت آل یاسین]]، ادعیه‌ای هستند که از طریق محمد بن عثمان نقل شده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۱۷.</ref> او همچنین برخی روایات را از پدرش عثمان بن سعید نقل کرده است.

{{پانویس|۲}}

* ابن‌بابویه، کمال‌الدین و تمام‌النعمة، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۳ش.