|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''روزه سکوت''' به عملی است گفته می‌شود که انسان به [[تقرب|قصد تقرّب]] به [[خدا|خداوند]]، در قسمتی از روز و یا تمام آن سخن نگوید. از برخی آیات [[قرآن]] به دست می‌آید روزه سکوت در [[بنی‌اسرائیل]] رایج بوده است. از نظر دانشمندان [[شیعه]] و اهل‌سنت روزه سکوت حرام است. عده‌ای این عمل را [[بدعت]] تلقی کرده‌اند؛ مستند آنان روایاتی است که از روزه سکوت نهی کرده است.
| |
|
| |
|
| به‌باور [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، سکوت بدون قصد [[روزه]]، هرچند تمام روز را در برگیرد حرام نیست.
| |
|
| |
| ==مفهوم و پیشینه روزه سکوت==
| |
| روزه سکوت به عملی گفته می‌شود که انسان به‌قصد تقرّب به خدا و به نیت روزه، از ابتدای [[طلوع فجر|صبح]] تا شب و یا قسمتی از روز را صحبت نکند.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۵۵.</ref> فقهای شیعه از حکم روزه سکوت و نیز سکوت بدون قصد روزه در طول روز سخن گفته‌اند.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۵۵.</ref>
| |
|
| |
| [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] از محدثان شیعه (درگذشته [[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]]) بر این باور است که روزه سکوت در بنی‌اسرائیل [[مباح|جایز]] بود و یکی از شروط ریاضت میان عابدان بنی‌اسرائیل به شمار می‌رفت ولی در [[اسلام]] نسخ گردید.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۴۰۴.</ref> همچنین از [[آیه ۲۶ سوره مریم]] استفاده کرده‌اند که روزه سکوت نزد بنی‌اسرائیل مشروع بوده؛ ولی [[اسلام]] از آن نهی کرده است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ذیل واژه روزه سکوت.</ref> در برخی روایات از روزه سکوت به «زَمٌّ» (افساری که برای هدایت شتر استفاده می‌شد و عابدان بنی‌اسرائیل چیزی شبیه به آن را در دهان قرار می‌دادند تا در طول روز سخن نگویند)<ref>شیخ صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۳۸.</ref> تعبیر شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۵۲۴.</ref> برخی، روزه سکوت را نوعی [[ریاضت]] برشمرده‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۷۲ش، ج۲۹، ص۲۹۱.</ref>
| |
|
| |
| ==حرمت روزه سکوت==
| |
| روزه سکوت از منظر [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] حرام شمرده شده است.<ref>برای نمونه: ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۹؛ اصفهانی، مسند ابوحینفه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۹۲.</ref>
| |
|
| |
| ===دیدگاه شیعه===
| |
| عالمان شیعه روزه سکوت را در ردیف [[روزه حرام|روزه‌های حرام]] قرار داده‌اند.<ref>صاحب جواهر، جواهر الکلام، ۱۴۲۱ق، ج۱۷، ص۱۲۵.</ref> دلیل حرمت روزه سکوت را روایات فراوانی دانسته‌اند که در نکوهش این عمل از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]]، صادر شده است.<ref>ذهنی تهرانی، المباحث الفقهیه، ۱۳۶۶ق، ج۵، ص۲۶۰.</ref> [[شیخ حر عاملی|حر عاملی]] (درگذشته ۱۱۰۴ق) در [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعه]]، روایات این باب را در بخشی مجزا آورده است.<ref>حر عاملی، هدایة الامة، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۸۹.</ref> [[محمد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]] (درگذشته [[سال ۱۳۸۶ هجری شمسی|۱۳۸۶ش]]) از فقیهان شیعه معتقد است کارهایی که بر روزه‌دار [[واجب]] و یا حرام است در [[احکام شرعی|شرع اسلام]] مشخص شده و روزه سکوت جزو آن موارد نیست، پس انجام آن بدعت و حرام است.<ref>فاضل موحدی لنکرانی، تفصیل الشریعة، ۱۴۲۶ق، ج۸، ص۳۳۶.</ref>
| |
|
| |
| امام خمینی [[سکوت]] بدون قصد روزه را هرچند شامل تمام روز باشد بلامانع دانسته است.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۵۵۵.</ref>
| |
|
| |
| ===دیدگاه اهل‌سنت===
| |
| فقیهان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] ضمن نقل روایاتی در این زمینه از پیامبر(ص)، روزه سکوت را حرام شمرده‌اند.<ref>ابن قدامه، المغنی، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۷۶.</ref> برای نمونه [[ابوحنیفه]] (درگذشته ۱۵۰ق) امام [[مذهب حنفی|حنفیان]] اهل‌سنت،<ref>اصفهانی، مسند ابوحینفه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۹۲.</ref> زَمَخشَری (درگذشته ۵۳۸ق) از مفسران اهل‌سنت<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۶.</ref> و ابن قُدامِه (درگذشته ۶۲۰ق)<ref>ابن قدامه، المغنی، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۷۶.</ref> از جمله عالمانی هستند که به [[حرام|حرمت]] روزه سکوت اشاره کرده‌اند.
| |
|
| |
| ==جستارهای وابسته==
| |
|
| |
| *[[روزه وصال]]
| |
|
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانوشت}}
| |
|
| |
|
| |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
|
| |
| * قرآن.
| |
| * شیخ صدوق، محمد بن علی، خصال، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، جامع مدرسین، ۱۳۶۲ش.
| |
| * شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
| |
| * ابن قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی فی فقه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۵ق.
| |
| * اصفهانی، احمد بن عبدالله، مسند ابوحنیفه، تصحیح: نظرمحمد فاریابی، ریاض، مکتبه کوثر، ۱۴۱۵ق.
| |
| * حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، تصحیح: مؤسسه آل البیت(ع)، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
| |
| * حر عاملی، محمد، هدایة الامة الی احکام الائمه، تصحیح: گروه حدیث، مشهد، آستان رضوی، ۱۴۱۴ق.
| |
| * خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۲ش.
| |
| * ذهنی تهرانی، محمدجواد، المباحث الفقهیه فی شرح الروضة البهیه، قم، وجدانی، ۱۳۶۶ش.
| |
| * زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.
| |
| * صاحب جواهر، محمدحسن، جواهر الکلام، تصحیح: جعفر حلی، بیروت، دار احیا التراث العربی، بی‌تا.
| |
| * فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعه(صوم)، قم، مرکز فقه الائمة الاطهار(ع)، ۱۴۲۶ق.
| |
| * مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تصحیح: جمعی از محققان، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
| |
| * مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، قم، صدرا، چاپ هشتم، ۱۳۷۲ش.
| |
| * هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
| {{اصطلاحات فقهی}}
| |
|
| |
| [[رده:اصطلاحات باب روزه]]
| |
| [[رده:روزه‌های حرام]]
| |
| [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]]
| |
| [[رده:مقاله‌های جدید]]
| |
