بحث:کفر

در شناسه این مقاله کفر تعریف نشده بلکه کافر تعریف شده است. --Ebrahim ahmadian ‏۱۴ ژوئن ۲۰۱۵، ساعت ۱۸:۴۸ (IRDT)

در بیان معنای اصطلاحی کفر، تقریبا به نقل قول مستقیم مفصلی از سید مرتضی اکتفا شده که خوب نیست. معنای اصطلاحی را باید در عبارت کوتاه‌تر و واضح‌تری از مجموع اقوال، جمع‌بندی کرد.

رویکرد مقاله به کفر معلوم نیست. به نظر می‌رسد باید در بخش‌های مختلف مقاله، رویکردهای فقهی، کلامی، فلسفی و تاریخی، از هم تفکیک شوند.
بخش کاربردهای کفر، بیشتر زیرمجموعه تعریف اصطلاحی کفر محسوب می‌شود و اگر به آنجا منتقل شود، تناسب بیشتری خواهد داشت و البته اگر به فهرست گلوله‌ای تبدیل شود، بهتر هم خواهد بود.

حجم ارجاعی که این مقاله به کتاب «الإیمان و الکفر فی الکتاب و السنة» داده بیش از حد است و باعث شده که مقاله، عمدتا برگرفته از دیدگاه آقای سبحانی درباره کفر باشد و دیدگاه‌های دیگر را تحت‌الشعاع قرار داده است.

جا دارد که در این مقاله به موضوع کافر حربی و کافر ذمی هم اشاره شود.
دو بخش خیلی شبیه به هم داریم. یکی اقسام کفر، دیگری اقسام کفر در قرآن و روایات. و هر دو محتوای بسیار مشابهی دارند. بهتر است این دو بخش، تلفیق شوند.

به نظر می‌رسد جای بخشی در این مقاله با عنوان «رابطه کفر و ارتداد» و ارجاع به نوشتار اصلی ارتداد، خالیست.
می‌توان بخشی را هم به مسئله «تکفیر» اختصاص داد و به نوشتار اصلی ارجاع داد.
موضع این مقاله درباره اینکه جهل و ضعف و نادانی چقدر ملاک در تحقق کفرند، مشوش است. یک‌جا نادان و جاهل را معذور دانسته و جای دیگر گفته که حتی با جهل هم انکار رسالت، موجب تحقق کفر است. به نظر می‌رسد باید جمع‌بندی واضح‌تری انجام شود.

یک بخش را هم می‌توان اضافه کرد درباره پیامدهای فقهی کفر. البته اشاراتی در مقاله شده، ولی کامل نیست.
با توجه به حجم قابل توجه آثار کلامی و فلسفی درباره کفر در ادیان دیگر، اضافه کردن بخشی تحت عنوان «کفر در ادیان دیگر» هم خالی از لطف نیست.

--حامد آقاجانی (بحث) ‏۱۵ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۰۸:۲۴ (UTC) --H.shayegh (بحث) ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۴۸ (UTC)

اشکالات محتوایی

چند اشکال محتوایی مهم در این مدخل وجود دارد:

به تمایز کفر در برابر اسلام و کفر در برابر ایمان توجه نشده است و به همین جهت، در متن آمده: «کفر را همانند ایمان، امری قلبی دانسته‌اند». در حالی که کفر در برابر ایمان، امری قلبی است؛ اما کفر در برابر اسلام که مساله فقهی است، امری ظاهری (اظهار شهادتین) است. در واقع، به تمایز کفر فقهی و کلامی اشاره نشده است. از این رو، منافق از آنجا که اظهار اسلام می کند، مسلمان است و احکام مسلمان بر او جاری است؛ اما از جهت اینکه حقیقتا مسلمان نیست، در آخرت کافر محشور می شود. این ابهام در اقسام کفر نیز سرایت کرده است.

درباره نسبت کفر و شک نیز مطالب مشوّش است: در بخشی مفهوم‌شناسی، شک و عدم علم را نیز کفر به حساب آورده اما در بخش اسباب کفر، فقط به انکار توجه شده است. در آثار فقها و متکلمان، درباره این که شک سبب کفر می شود یا نه، دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. مثلا این که شک یک مسلمان در توحید و نبوت، آیا تا زمانی که به اظهار انکار نرسیده، مایه کفر است یا نه، مساله مهم فقهی است: آیا کفر به معنای تکذیب (علم به عدم توحید یا نبوت) است یا شامل هر گونه فقدان اعتقاد(عدم علم به توحید یا نبوت)؟ آیا در این زمینه، شک قبل از قبول اسلام و بعد از قبول اسلام، فرقی در مساله ایجاد می کند یا نه؟ به این روایت توجه بفرمایید: «ابوبصیر وارد شد و پرسید: کسی که درباره خدا یا رسول خدا، شک داشته باشد چه وضعی دارد؟ امام فرمود: کافر است. البته فقط وقتی که جحد کند و انکار ورزد کافر است.»(كليني، اصول كافي، ج ٢، ص ٢٩٣)

تمایز کفر جحودی و غیرجحودی نیز مبهم است. جحود در روایات به دو معنا است: گاهی جحود به معنای انکار از روی دشمنی با علم به حقیقت است(محسن الحكيم، مستمسك العروة الوثقي؛ ج ١، ص ٣٧٩)؛ و گاهی هر گونه انکار را جحد می گویند.(الزبيدي، تاج العروس، ج ٧، ص ٤٧١) اگرچه معنای اخیر نیز قائل دارد؛ اما آنچه در اذهان مشهور شده، معنای اول است.

بخش مراتب کفر، نقل قول است و به همین جهت، سخت و مبهم است. باید بازنویسی شود تا از ابهامش کاسته شود و زبانش سلیس و روان گردد.

بحث کفر و امامت، بحث مهمی است و وجه ممتاز شیعه است. باید مشخص کرد که از دیدگاه شیعیان، منکر امامت، کافر است یا نه؛ آیا کفرش ظاهری است یا باطنی. مستحضرید که اکثر فقیهان شیعه، قائل به اسلام ظاهری اهل سنت هستند مگر صاحب حدائق.(بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۵ق ج۵، ص۱۷۵-۱۸۵) اما درباره کفر باطنی دیدگاه های مختلفی مطرح شده است و می توان به دیدگاه آیت الله سیستانی درباره اسلام باطنی اهل سنت نیز اشاره کرد.(https://www.hawzahnews.com/news/924255 ) البته در این زمینه سزاوار است به این نکته اشاره شود که شیعیان، غلات را نیز کافر می دانند چرا که از توحید خروج کرده اند.(طباطبائی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی مع تعلیقات عدة من الفقهاء العظام، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۲۱ق، ج۱ ص ۱۴۱-۱۴۰)

--Shadpoor (بحث) ‏۱۷ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۴:۵۸ (UTC)

این باید در مبحث امامت بحث شود و نمی‌شود در یک سطر عنوان داشت که منکر ولایت، منکر ضروریات دین است. ابتدا با ادله باید اثبات نمود که ولایت جزء ضروریات دین هست و بعد از اثبات به ذکر دلایل موافقین و مخالفین پرداخت.--H.shayegh (بحث) ‏۱۶ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۲۹ (UTC)

--Shadpoor (بحث) ‏۱۲ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۴۲ (UTC)

مراتب کفر

عبارت نقل شده از ملا صدرا مبهم است اگر امکان نقل مضمون با عبارت روان تر ممکن است باید انجام شود وگرنه انصافا کاربرعام نمی فهمد وشاید برخی کاربران خاص نیز سخت بفهمند .ظاهرا می توان(شاید هم باید /نمی دانم) دراینگونه مواردعبارات را روان سازی کرد --H.shayegh (بحث) ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۵۰ (UTC)--Mahdi1382 (بحث) ‏۲۹ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۱۱ (UTC)

نواقص مدخل

مدخل ناقص است و باید تکمیل شود.
تفاوت کفر فقهی و کلامی و آثار و پیامدهای هر یک در مدخل نیست. آنچه که به عنوان اقسام کفر در مدخل آمده است در واقع کاربردهای کفر در قرآن است نه اقسام آن. بهتر است کفر را به فقهی و کلامی تقسیم کنیم و تفاوت این دو و آثار و پیامدهای هر یک را ذکر کنیم. مثلا یکی از پیامدهای کفر فقهی، نجاست است اما پیامد کفر کلامی نجاست نیست لذا روایاتی که درباره کفر اهل‌سنت داریم را حمل بر کفر کلامی می‌کنند نه فقهی.
بخش کافر با مفهوم‌شناسی ادغام شود. به معنای لغوی بیش از حد پرداخته شده است لذا زیاده‌نویسی دارد.
به جایگاه بحث اشاره شود. در این بخش می‌توان به تعداد کاربرد آن در قرآن و گزارشی از محتوای آیات و روایات اشاره کرد.
بخش تکفیر ناقص است در این بخش باید به نسبت کفردادن وهابیت به مسلمانان به ويژه شیعیان پرداخته شود.
در ابواب مختلف فقه مانند ازدواج و ارث احکام فقهی برای کفر ذکر شده است که لازم است به آنها اشاره شود.
همانطور که در بالا گفتم جای پیامدهای کفر خالی است.
کتابشناسی ندارد.
دستورالعمل اسلام برای تعامل و ارتباط با کفار چیست؟ احتمالا بتوان از آیه نفی سبیل و حدیث اعتلا در این بخش استفاده کرد.
اگر کافری مسلمان شود یا مسلمانی کافر شود احکامش چیست؟ ارتداد و ...
رویکرد شیعی ندارد.--کمیل شمس‌الدینی مطلق (بحث) ‏۱۶ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۲۷ (UTC)

زیاده نویسی

بخش تکفیر این مقاله از اصل مقاله تکفیر اهل قبله بیشتر به نظر می‌رسد. این بخش باید تلخیص و مطالبش در صورت لزوم به صفحه تکفیر اهل قبله منتقل شود.
در مفهوم شناسی در جمله نخست کفر به گونه‌ای تعریف شده که گویا شامل کفر به خدا نیست یا بحرانی چنین نظری دارد.
جایگاه و اهمیت اشتباه تلقی شده است. مگر تاریخچه کفر به بنی المصطلق بر می‌گردد؟ ارتداد غیر از کفر است.
کافر ذمی و معاهد و حربی و .... در مدخل نیست
از اساس جهتگیری مقاله درست نیست. --محمد کاظم حقانی فضل (بحث) ‏۲۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۹ (UTC)

@Mkhaghanif: به نام خدا سلام و ادب فعلا به جمع‌آوری مطالب مشغول هستم و به زودی مطالبی که گوشزد فرمودید اعمال خواهم نمود--H.shayegh (بحث) ‏۲۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۴ (UTC)