بحث:حدیث ذکر علی عبادة
- سلام و ادب و خداقوت.... با توجه به حساسیت این گونه احادیث و وجودش در منابع شیعه و سنی به نظرم فراتر از معمول اگر توضیحاتی ضمیمه‌اش بشود مفید است. اگر شبهه وسؤالی ممکن است در آن نهفته باشد خوب است مطرح و بدان پاسخ در خور داده بشود. اسنتناد به سخن وتحلیل آقای انصاریان خوب است ولی اگر مطالب متقن‌تری هست به نظرم نوشتنش مفید است. مثلاً منظور از ذکر چیست و منظور از عبادت و این که چرا عبادت است و این که رابطه‌اش با دیگر احادیث در شأن امیرالمؤمنین چیست؟ یک نمونه از تحلیل دراین باره این است:معنای ذکر در روایت «ذِکرُ عَلیٍّ عِبادَة!»
پیغمبر فرمودند: «ذِکرُ عَلیٍّ عِبادَةٌ؛1ذکر علی عبادت است!» از آن طرف داریم: «عِندَ ذِکرِ الصّالحینَ تَنزِلُ الرّحمةُ؛ وقتی که ذکر صالحین می شود، رحمت نازل می شود!» در این فقره امیرالمؤمنین در کجای قضیه قرار دارد؟ خب او بالاتر از همۀ صالحین و اصلاً رئیس و امام صالحین است! حالا اینکه ذکر علی عبادت است و عبادت هم انسان را به خدا نزدیک می کند، معنای نزدیک شدن انسان به خدا چیست و چه چیزی انسان را به خدا نزدیک می کند؟ آیا اینکه شما دائماً بشینید و دَم بدهید و بگویید: «یا علی و یا علی و یا علی!» ـ که البته این هم باید باشد ـ [کافی است؟] خب ذکر علی عبادت است، پس به خدا نزدیک شدیم و دو قدم جلو رفتیم! شب هم برویم یک مجلس دیگر تا غدیر را از دست ندهیم و در آنجا هم ذکر «یا علی» بگوییم و حالی پیدا کنیم و بگوییم: «به به، عجب مجلس گرمی!» برویم پای صحبت فلان شخص بنشینیم تا صحبت و مطالبش ما را جلو ببرد و حال و هوای ما را عوض کند! خب این حال و هوا برای یک روز است! فردا چه؟ آیا فردا هم حال دیروز را داریم؟! نه نداریم! پس مقصود از «ذکر علی عبادت است» چیست؟ مقصود از «عِندَ ذِکرِ الصّالحینَ تَنزِلُ الرّحمةُ» چیست؟ مقصود این است که بیاییم و ببینیم امیرالمؤمنین چرا امیرالمؤمنین شد؟ علی چرا امام شد؟ ...آیا با مدام یا علی گفتن می توانیم پیدا کنیم؟! [نه خیر، باید] بیاییم و آن مبانی امیرالمؤمنین را حفظ کنیم!https://maktabevahy.org/Document/Speech/Details/860/هدف-از-حضور-در-مجالس-ذکر-اهل-بیت-چیست?page=18&search=ذکر%20علی Mahdi1382 (بحث) ۲۲ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۱۵ (+0330)
Rezai.mosavi (بحث) ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۱ (+0330)
- شاید بتوان در اشعار آیینی هم نشان از این مضمون یافت. مانند ابیاتی از سروده ژولیده نیشابوری:
حدیثِ "ذکرُ علیٌ عباده" خود گویاست
که برترینِ عبادات ، صحبت از مولاست
به کعبه چون نگری ، ذکر یاعلی دارد
سخن ز قبله ی دلها ز آیت عظماست
به مُستجار نظر کن ، شکافِ کعبه ببین
که مُستجار محل ظهور نور هُداست
ببین که فاطمه بنت اسد چه می گوید
به کعبه ذکر علی بر لبان او زیباست
صدای قلب پیمبر علی علی علی است
نوای ناطقِ قرآن صدای این آقاست
خدا به صوت علی با پیمبرش به سخن
پیمبرانِ خدا را علی ولی الله است
به گِرد نور علی در طواف ، هر ذره
و یک نمونه از این ذره ذره ها دلِ ماست
به آسمان و زمین کن نظر ، علی گویند
به کوه و دشت نگر از علی علی غوغاست. https://emam8.com/article/45579/ Mahdi1382 (بحث) ۲۲ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۷ (+0330)
Rezai.mosavi (بحث) ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۱ (+0330)
- اگر تک نگاری ای برای مطالعه بیشتر منابعی در باره حدیث معرفی شود شاید مفید باشد.( به نظر حقیر مداخلی که از اختصاصات شیعه به خصوص مولا امیرالمؤمنین علیه السلام در ویکی شیعه است اگر عنایت ویژه‌تری به آنها بشود خیلی خیلی بهتر است.) به عنوان نمونه این کتاب:الإبادة لحكم الوضع على حديث«ذِكْرُ عَليٍّ عليه السلام عبـادة»تأليف السـيّد حسن الحسيني آل المجـدّد الشيرازي؛ https://lib.eshia.ir/70282/1/0
Mahdi1382 (بحث) ۲۲ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۲ (+0330)
Rezai.mosavi (بحث) ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۱ (+0330)
لزوم نگاه نقادانه
@Rezai.mosavi: بنظر می‌رسد با توجه به مضمون خاص و ابهام این حدیث لازم می‌آید که در نگارش این مقاله نگاه نقادانه وجود داشته باشد یا توضیحی مفید داده شود که ذهن مخاطب به شرک بودن این حدیث متمایل نشود. محمدعلی رضاپور
Rezai.mosavi (بحث) ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۱ (+0330)
- سلام وادب ...شعر ارجاعی را در دیوان مرحوم حسن ژولیده نیشابوری نیافتم معلوم شد که ازدیگری است ممنونم از تتبع و تحقیق حضرتعالی.شکرالله تعالی مساعیکم الجمیله. Mahdi1382 (بحث) ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۸ (+0330)
عدم توجه به ارزش منابع
با سپاس از نویسنده محترم.
این روایت را از منابع اهل سنت همچون مناقب ابن مغازلی و الفتح الکبیر سیوطی والتنویر صنعانی نقل کرده‌اید. ۱. ابن مغازلی نزد اهل سنت هیچ جایگاهی ندارد. بنابراین آوردنش به ارزش مقاله نمی افزایدSmyazdani (بحث) ۳۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۱ (+0330). ۲. سیوطی این روایت را از الفردوس دیلمی (متوفای۵۰۹ق) نقل کرده است، در واقع واسطه است و خودش نمی تواند نقل کند. در همان فتح الکبیر هم آدرس داده است. ۳. امیر صنعانی که آدرس داده‌اید، این روایت را نقل کرده، اما همان جا به جعلی بودن روایت اشاره کرده است. بنابراین آدرس دادن به این کتاب نوعی گل به خودی است. ۴. بهتر بود که به تفسیر این روایت از زبان علمای اهل سنت اشاره می‌کردید. مثلا امیر صنعانی و همچنین مناوی توضیح خیلی خوبی در باره عبادت بودن ذکر نام امام علی(ع) داده‌اند. مثلا:
أي ذكركم مناقبه وفضائله وصفاته الشريفة. (عبادة) لكم أجرها ويدخل في ذكره تقرير كلامه ونشر مواعظه وأذكاره والرواية لما صح عنه وهذه منقبة جليلة حيث جعل ذكره عليه السلام كذكر الأنبياء عليهم السلام عبادة لا كذكر الصالحين كفارة. التنوير شرح الجامع الصغير، ج۶، ص۱۷۸.
ذكر علي بن أبي طالب عبادة أي عبادة الله التي يثيب عليها والمراد ذكره بالترضي عنه أو بذكر مناقبه وفضائله أو بنقل كلامه وتقرير مواعظه وأذكاره وأحكامه أو برواية الحديث عنه أو نحو ذلك فيض القدير شرح الجامع الصغير، ج۳، ص۶۵۵، اسم المؤلف: عبد الرؤوف المناوي الوفاة: ۱۰۳۱ هـ ، دار النشر : المكتبة التجارية الكبرى - مصر - ۱۳۵۶هـ ، الطبعة : الأولى ( ذكر على ) بن أبي طالب ( عبادة ) أي من العبادة المثاب عليها والمراد ذكره بالترضي عنه أو بذكر مناقبه وفضائله ونحو ذلك.
التيسير بشرح الجامع الصغير ،ج۲، ص۲۰، اسم المؤلف: الإمام الحافظ زين الدين عبد الرؤوف المناوي الوفاة: ۱۰۳۱هـ ، دار النشر : مكتبة الإمام الشافعي - الرياض - ۱۴۰۸هـ - ۱۹۹۸م ، الطبعة : الثالثة. Smyazdani (بحث) ۳۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۲۸ (+0330)