بحث:تضرع

• سلام و ادب وخدا قوت...( برپایه روایتی نیز که از امام صادق(ع) نقل شده است تضرع به معنای حرکت دادن انگشت سبابه دست راست، به هنگام دعا، از سمت چپ به راست آمده است) به نظر می‌رسد یکی از نمونه‌های تضرع همین کار امام صادق(ع) در هنگام خواندن دعای روزانه ماه رجب پس از نمازهاست. در مفاتیح اآمده است:( راوى گفت پس گرفت حضرت محاسن شريف خود را در پنجه چپ خود و خواند اين دعا را به حال التجا و تضرع به حركت دادن انگشت سبابه دست راست پس گفت بعد از اين: «يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا ذَا النَّعْمَاءِ وَ الْجُودِ يَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ حَرِّمْ شَيْبَتِي عَلَى النَّار.» )هرچند در کتاب اقبال الاعمال اسمی از تضرع نیامده است( ثُمَّ مَدَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَدَهُ الْيُسْرَى فَقَبَضَ عَلَى لِحْيَتِهِ وَ دَعَا بِهَذَا الدُّعَاءِ وَ هُوَ يَلُوذُ بسباحته [بِسَبَّابَتِهِ‌] الْيُمْنَى)اقبال الاعمال،ج۲، ص۶۴۴. الامر الیکم.--Mahdi1382 (بحث) ‏۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۰۵ (+0330)
• دربخش تضرع از آداب دعاکردن استشاید بتوان اشاره کرد که برخی دعاها به همین نام است.(و من ذلك دعاء التضرع‌ وَ كَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَدْعُو بِهِ فِي الشَّدَائِدِ وَ يَكْشِفُ عَنْ ذِرَاعَيْهِ وَ يَرْفَعُ بِهِ صَوْتَهُ وَ يَنْتَحِبُ وَ يُكْثِرُ الْبُكَاءَ) سید بن طاووس، مهج الدعوات، ص۲۱۵--Mahdi1382 (بحث) ‏۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۳۴ (+0330)

• شاید در مفهوم شناسی بتوان احتمالات دیگر را درباره معنای تضرع ذکر کرد.( والتضرع تحرك السبابة اليمنى يمينا وشمالا، والتبتل تحرك السبابة اليسرى ترفعها الى السماء رسلا وتضعها رسلا... (که در مدخل آمده است) وهكذا التضرع وحرك اصابعه يمينا وشمالا...والمراد في التضرع فانها تقلب يديها وتنوح بهما اقبالا و ادبارا و يمينا و شمالا.)ابن فهد، عدة الداعی، ص۱۸۴.الامر الیکم.--Mahdi1382 (بحث) ‏۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۳۴ (+0330)
• شاید بتوان اشاره‌ای در اشعار و ادبیات نیز به تضرع داشت. الامر الیکم.

گر دست تضرع به دعا بردارم

بیخ و بن کوهها ز جا بردارم

لیکن ز تفضلات معبود احد

فاصبر صبرا جمیل را بردارم(ابوسعید ابوالخیر)

چون زاری و خواری آدمی بغایت رسد و عجز و تضرع وی ظاهر گردد خداوند تدارک دل او کند و در بسط و انبساط بر دل وی گشاید وقت وی خوش گردد دلش با حق پیوسته و سر به اطلاع حق آراسته(خواجه عبدالله انصاری) Mahdi1382 (بحث) ‏۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۱۹ (+0330)

@H.ahmadi: سلام و درود

آیا زمانی که یک واژه معنای اصطلاحی داشته باشد ذکر معنای لغوی آن لازمه؟ A.rezai (بحث) ‏۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۴۴ (+0330)

@H.ahmadi: سلام و خدا قوت. از مطالعه مدخل استفاده بردم. نکته ای به نظرم رسید:
همانطور که در مدخل آمده، در مورد تفاوت تضرع و خشوع، راغب به این حدیث استناد کرده: «إذا ضرع القلب خَشِعَتِ الجوارح»، در حالی که چنین عبارتی در متون حدیثی شیعه و سنی پیدا نمیشود و اصل آن -چنانکه در حاشیه مفردات هم آمده- چنین است: «لو خشع قلبه لخشعت جوارحه». با این وجود به نظر می‌رسد در سخن راغب جای تردید باشد. به قول آقای رضایی تهرانی، الامر الیکم. Rezai.mosavi (بحث) ‏۱۴ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۵۷ (+0330)