ابن‌جندی
| محدّث شیعی | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابوالحسن احمد بن محمد بن عمران نَهْشَلی بغدادی |
| تاریخ تولد | ۳۰۶ قمری |
| تاریخ وفات | جمادی‌الآخر ۳۹۶ق |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | ابوالقاسم بغوی • ابوبکر بن ابی داوود • یحیی بن محمد بن صاعد • ابوسعید عدوی • یوسف بن یعقوب نیشابوری و ... |
| شاگردان | نجاشی • ابوالقاسم ازهری • حسن بن محمد خلال • محمد بن مخلد وراق • محمد بن عبدالعزیز برذعی • احمد بن محمد عتیقی و ... |
| تألیفات | الفوائد الحسان الغرائب • کتاب الانواع • الرواة و الفلج و ... |
ابوالحسن احمد بن محمد بن عمران معروف به اِبْن‌جُنْدی، محدّث شیعی (۳۰۶-۳۹۶ق /۹۱۸-۱۰۰۶م) قرن چهارم قمری؛ وی از ابوالقاسم بغوی و ابوبکر بن ابی داوود و دیگران روایت کرده و نجاشی او را استاد خویش خوانده است.رجالیون، آنچه را که ابن‌جندی روایت کرده، از نوع حدیث حسن شمرده‌اند. الفوائد الحسان الغرائب و فضائل الجماعة و ما روی فیها و الهوالف از آثار اوست.
زندگینامه
ابوالحسن احمد بن محمد بن عمران بن موسی بن عروة بن جراح بن علی بن زید بن بکر بن حریش نَهْشَلی بغدادی، تولد او را در ۳۰۵ و ۳۰۷ ق نیز گفته‌اند.[۱] ابن‌جندی آخرین فرد بازمانده از اصحاب ابن‌صاعد در بغداد بود.[۲]
ابن‌جندی در جمادی الاخر ۳۹۶ق / فوریه ۱۰۰۶م درگذشت.[۳]
مشایخ
او از ابوالقاسم بغوی، ابوبکر بن ابی داوود، یحیی بن محمد بن صاعد، ابوسعید عدوی، یوسف بن یعقوب نیشابوری و دیگران روایت کرده و نخستین استماع وی در ۳۱۳ق/۹۲۵م بوده است. وی به سبب داشتن مذهب تشیع مورد طعن بوده و بعضی او را در روایت ضعیف خوانده‌اند.
به گفته ازهری ابن‌جندی کتاب دیوان الانواع را از مؤلف آن ابن‌ابی حاتم شنیده، اما ابوعبدالله بن آبنوسی گفته است که این کتاب از شنیده‌های او نیست، بلکه شباهت اسمی گردآورنده کتاب با اسم ابن‌جندی باعث ادعای ابن‌جندی در شنیدن روایات آن گردیده است.[۴]
شاگردان و روایت‌کنندگان
نجاشی او را استاد خویش خوانده و می‌گوید ابن‌جندی واسطه ما با شیوخ روزگار خویش است.[۵] از ابن‌جندی، ابوالقاسم ازهری، حسن بن محمد خلال، محمد بن مخلد وراق، محمد بن عبدالعزیز برذعی، احمد بن محمد عتیقی، محمد بن احمد بن موسی شیرازی، حسین بن قاسم کوکبی، ابن‌عزور و دیگران روایت کرده‌اند.[۶]
شیخ طوسی، ابن‌جندی را در زمره راویانی دانسته که از ائمه(ع) شیعه حدیث نقل نکرده‌اند.[۷]
نوع احادیث ابن‌جندی
آنچه را که ابن‌جندی روایت کرده، از نوع احادیث حسن شمرده‌اند.
آثار
- الفوائد الحسان الغرائب، که از وجود نسخه خطی آن در کتابخانه ظاهریه، شم ۴۵۱۷، از برگ ۱ تا ۹ آگاهی داریم.[۸]
- کتاب الانواع
- کتاب الخط
- کتاب الرواة و الفلج
- کتاب عقلاء المجانین
- کتاب العین و الورق
- کتاب الغیبة
- فضائل الجماعة و ما روی فیها و الهوالف.[۹]
پانویس
- ↑ خطیب، تاریخ بغداد، ج۵، ص۷۷
- ↑ ذهبی، میزان، ج۱، ص۱۴۷
- ↑ خطیب، تاریخ بغداد، ج۵، ص۷۷-۷۸
- ↑ خطیب، شرف اصحاب الحدیث، ص۱۰۰؛ ذهبی، سیر، ج۱۶، ص۵۵۶
- ↑ نجاشی، ص۶۲
- ↑ خطیب، تاریخ بغداد، ج۵، ص۷۷؛ خطیب، شرف اصحاب الحدیث، ص۱۰۰؛ طوسی، ص۴۵۶؛ ذهبی، العبر، ج۲، ص۱۸۸
- ↑ طوسی، ص۴۵۶
- ↑ سزگین، ج۱، ص۴۴۲
- ↑ نجاشی، ص۶۲؛ آقابزرگ، ج۲، ص۴۴۹، ج۱۱، ص۲۵۶، ج۱۵، ص۳۰۰، ۳۷۳
منابع
- آقابزرگ، الذریعه.
- خطیب بغدادی، احمد، تاریخ بغداد، قاهره، ۱۳۴۹ق / ۱۹۳۰م.
- خطیب بغدادی، شرف اصحاب الحدیث، به کوشش محمد سعید خطیب اوغلی، آنقره، ۱۹۷۱م.
- ذهبی، محمد، العبر، به کوشش ابوهاجر محمد زغلول، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.
- ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب الارنؤوط و اکرم بوشی، بیروت، ۱۴۰۴ق /۱۹۸۴م.
- ذهبی، محمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت، ۱۳۸۲ق /۱۹۶۲م.
- سزگین، تاریخ التراث العربی، ترجمه محمود فهمی حجازی، ریاض، ۱۴۰۳ق /۱۹۸۳م.
- طوسی، محمد، رجال، به کوشش محمد کاظم کتبی، نجف، ۱۳۸۰ق /۱۹۶۰م.
- نجاشی، احمد، رجال، بمبئی، ۱۳۱۷ق /۱۸۹۹م.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائره المعارف بزرگ اسلامی