بقیةالله: تفاوت میان نسخه‌ها

[[تفسیر قرآن|مفسران]] در ذیل آیه «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین»<ref>سوره هود، آیه ۸۶.</ref> که در ضمن توصیه‌های [[شعیب (پیامبر)|شُعَیب پیامبر]] به قومش آمده، تفسیرهای مختلفی درباره بقیةالله ارائه داده‌اند. برخی از آنان بقیةاللّه در این آیه را به معنای سود حلال حاصل از معامله دانسته‌اند که برای انسان باقی می‌ماند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۳۶۴.</ref> برخی دیگر آن را به پُرداشتن پیمانه و ابزار سنجشِ («مکیال» و «میزانِ») یاد شده در آیه ۸۵ [[سوره هود]] پیوند داده و گفته‌اند که بقیةاللّه، یعنی آنچه پس از پیمانه‌کردن و سنجیدنِ درست، برای شما بماند یا خداوند برای شما نگاه دارد، بهتر از آن است که نادرستی و کم‌فروشی کنید.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۱۸.</ref> زَمَخْشَری مفسر [[اهل سنت]]، این احتمال را هم مطرح کرده که ممکن است منظور از بقیةاللّه طاعاتی باشد که نزد خدا می‌ماند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۱۸.</ref> به گفته [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، مفسران بقیة الله را به معنای باقی‌ماندن نعمت یا ثوابی که برای [[آخرت]] می‌ماند، نیز تفسیر کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۲۱۱.</ref>  

برخی از مفسران «بَقیّه» را به معنای فضل و خیر نیز تفسیر کرده‌اند؛ زَمَخشَری در ذیل آیه ۱۱۶ [[سوره هود]] که در آن «اُولُوا بقیةٍ» آمده، «بقیه» را به معنای فضل و خیر گرفته است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳۶.</ref>رودی پارت، شرق‌شناس و مترجم قرآن به زبان آلمانی، درباره این معنا گفته است که فضل در اصل به معنای «بقیه» و زیادت است و در تحول معنایی، مفهوم افزونی و خیر را به خود گرفته است. «بقیه» نیز به مفاهیم «خیر» و «فضل» و «برتری» و «برگزیده» تحول معنایی یافته است.<ref> پارت، Der Koran: Kommentar und Konkordanz، چاپ ۱۹۷۷م، ص۵۲-۵۳؛ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل بقیة الله.</ref>

کلمه بقیه، در آیه ۲۴۸ [[سوره بقره]] نیز به مفهوم فضل و خیر به کار رفته است.<ref>پارت، Der Koran: Kommentar und Konkordanz، چاپ۱۹۷۷م، ص۵۲-۵۳: به نقل از دانشنامه جهان اسلام مدخل بقیة الله.</ref> گفته‌اند وجه تفسیر بقیه اللّه به امامان این است که امامان فضل و نعمت خداوند بر آدمیان هستند.<ref> دانشنامه جهان اسلام، ج۳، مدخل بقیه الله.</ref>