کاربر ناشناس
التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←روش و گرایش تفسیری
imported>Mgolpayegani جز (←انگیزه تألیف) |
imported>Mgolpayegani جز (←روش و گرایش تفسیری) |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== روش و گرایش تفسیری == | == روش و گرایش تفسیری == | ||
*روش شیخ طوسی در این اثر نسبت به تفاسیر پیشین شیعه تازگی دارد و گویا | *روش شیخ طوسی در این اثر نسبت به تفاسیر پیشین شیعه تازگی دارد و گویا نخستین اثر تفسیری شیعی است که تنها به گردآوری روایات تفسیری نپرداخته بلکه خود، تحلیل، ارزیابی و اجتهاد هم کرده است. شیخ طوسی در این کتاب همراه ذکر و بررسی روایات معصومان(ع) و صحابه و نقل آراء و اندیشه‌های مفسران پیشین، خود نیز دست به‌اندیشه‌گری زده است. پیش از آن، در تفاسیر شیعه، مانند [[تفسیر قمی]] (اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم)، [[تفسیر عیاشی]] (قرن سوم)و جز آن، تنها روایاتی که درباره آیات صادر شده بودند، نقل می‌گشتند و مؤلفان این [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]]، خود به تحلیل و ارزیابی دست نمی‌زدند. در میان [[اهل سنت]]، طبری (م. ۳۱۰ق.) با تفسیرش مشهور به ''جامع البیان فی تفسیر القرآن'' در این روش بر شیخ طوسی پیشی دارد. | ||
*شیخ طوسی از حجم روایات شیعی در تفسیر خویش کاسته است و به گفته برخی پژوهشگران معاصر، او در این روش از تفسیر ''[[المصابیح فی تفسیر القرآن]]'' تالیف مفسر دیگر شیعی، ابوالقاسم حسین بن علی معروف به [[وزیر مغربی]] (۳۷۰۴۱۸ ق) متاثر بوده<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> و همین روش به تفاسیر بعدی شیعی نیز راه | *شیخ طوسی از حجم روایات شیعی در تفسیر خویش کاسته است و به گفته برخی پژوهشگران معاصر، او در این روش از تفسیر ''[[المصابیح فی تفسیر القرآن]]'' تالیف مفسر دیگر شیعی، ابوالقاسم حسین بن علی معروف به [[وزیر مغربی]] (۳۷۰۴۱۸ ق) متاثر بوده<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> و همین روش به تفاسیر بعدی شیعی نیز راه یافت؛ هرچند برخی تفاسیر دوره‌های بعد باز روش پیشین را پی گرفتند و برای نمونه در تفاسیر دوره صفویه چیزی جز روایات تفسیری نمی‌توان یافت.<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> به ظاهر، این بازگشت به گذشته، تا اندازه‌ای از تسلط [[اخباریان]] در این دوره، که توجهی ویژه به روایات داشتند، متأثر است. با این حال، شیخ طوسی در مقدمه کتاب، که از روش‌های تفسیری سابق و معاصر خود یاد کرده و نام چند مفسر را هم برده، از تفسیر وزیر مغربی نام نبرده است. | ||
* التبیان از تفاسیری است که آنها را به لحاظ منابع به‌کار رفته، «چند منبعی» یا «جامع» می‌خوانند. در این روش، مفسر از منابع و مستندات تفسیری متعددی از جمله قرآن، روایت و عقل در استنباطات تفسیری خود سود می‌برد.<ref>رک: معرفت، ۱۳۸۰، ج۲، ص۲۴۵ </ref>التبیان بدین لحاظ که در تفسیر آیات همزمان از منبع عقل و نقل بهره برده، از تفاسیر پیشین شیعه ممتاز است. | * التبیان از تفاسیری است که آنها را به لحاظ منابع به‌کار رفته، «چند منبعی» یا «جامع» می‌خوانند. در این روش، مفسر از منابع و مستندات تفسیری متعددی از جمله قرآن، روایت و عقل در استنباطات تفسیری خود سود می‌برد.<ref>رک: معرفت، ۱۳۸۰، ج۲، ص۲۴۵ </ref> التبیان بدین لحاظ که در تفسیر آیات همزمان از منبع عقل و نقل بهره برده، از تفاسیر پیشین شیعه ممتاز است. | ||
* [[تفسیر کلامی]]: شیخ طوسی در مباحث عقلی، فلسفی و کلامی چیره بوده و از این‌رو، به تناسب موضوعات، از موضوعات کلامی بسیار یاد کرده و از روش عقلی برای تبیین معانی آیات بهره برده است. او در برخی مواضع، هنگام تفسیر یک [[آیه]]، اندیشه‌های فرقه‌های کلامی مانند [[مرجئه]] را نیز نقل و نقد کرده است.<ref>برای نمونه نک: طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۸۱. </ref><br /> | * [[تفسیر کلامی]]: شیخ طوسی در مباحث عقلی، فلسفی و کلامی چیره بوده و از این‌رو، به تناسب موضوعات، از موضوعات کلامی بسیار یاد کرده و از روش عقلی برای تبیین معانی آیات بهره برده است. او در برخی مواضع، هنگام تفسیر یک [[آیه]]، اندیشه‌های فرقه‌های کلامی مانند [[مرجئه]] را نیز نقل و نقد کرده است.<ref>برای نمونه نک: طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۸۱. </ref><br /> | ||
* [[تفسیر ادبی]]: روش تحلیل لغوی، صرفی و نحوی کلمات برای راه یافتن به معانی آیات در این تفسیر قابل توجه است.<ref>برای نمونه نک: طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳.</ref> شیخ طوسی از منابع معتبر ادبی و و اشعار فصیح عربی برای تحلیل لغوی سود برده است.<ref>نک: ذیل عنوان منابع در همین مقاله.</ref> | * [[تفسیر ادبی]]: روش تحلیل لغوی، صرفی و نحوی کلمات برای راه یافتن به معانی آیات در این تفسیر قابل توجه است.<ref>برای نمونه نک: طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳.</ref> شیخ طوسی از منابع معتبر ادبی و و اشعار فصیح عربی برای تحلیل لغوی سود برده است.<ref>نک: ذیل عنوان منابع در همین مقاله.</ref> | ||