کاربر ناشناس
التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Salvand جز (←ویژگیهای روشی) |
imported>Salvand جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
* [[تفسیر روایی]]: روش شیخ طوسی در این اثر نسبت به تفاسیر پیشین شیعه تازگی دارد و گویا نخست اثر تفسیری شیعی است که تنها به گردآوری روایات تفسیری نپرداخته بلکه خود، تحلیل، ارزیابی و اجتهاد هم کرده است. شیخ طوسی در این کتاب همراه ذکر و بررسی روایات معصومان(ع)و صحابه و نقل آرا و اندیشه‌های مفسران پیشین، خود نیز دست به اندیشه‌گری زده است. پیش از آن، در تفاسیر شیعه، مانند تفسیر قمی(اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم)، عیاشی(قرن سوم)و جز آن، تنها روایاتی که درباره آیات صادر شده بودند، نقل می‌گشتند و مولفان این [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]]، خود به تحلیل و ارزیابی دست نمی‌زدند. در میان [[اهل سنت]]، طبری(م. 310ق.)با تفسیرش مشهور به ''جامع البیان فی تفسیر القرآن'' در این روش بر شیخ طوسی پیشی دارد. | * [[تفسیر روایی]]: روش شیخ طوسی در این اثر نسبت به تفاسیر پیشین شیعه تازگی دارد و گویا نخست اثر تفسیری شیعی است که تنها به گردآوری روایات تفسیری نپرداخته بلکه خود، تحلیل، ارزیابی و اجتهاد هم کرده است. شیخ طوسی در این کتاب همراه ذکر و بررسی روایات معصومان(ع)و صحابه و نقل آرا و اندیشه‌های مفسران پیشین، خود نیز دست به اندیشه‌گری زده است. پیش از آن، در تفاسیر شیعه، مانند تفسیر قمی(اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم)، عیاشی(قرن سوم)و جز آن، تنها روایاتی که درباره آیات صادر شده بودند، نقل می‌گشتند و مولفان این [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]]، خود به تحلیل و ارزیابی دست نمی‌زدند. در میان [[اهل سنت]]، طبری(م. 310ق.)با تفسیرش مشهور به ''جامع البیان فی تفسیر القرآن'' در این روش بر شیخ طوسی پیشی دارد. | ||
*شیخ طوسی از حجم روایات شیعی در تفسیر خویش کاسته است و به گفته برخی پژوهشگران معاصر،او در این روش از تفسیر ''[[المصابيح في تفسير القرآن]]'' تالیف مفسر دیگر شیعی، ابوالقاسم [[حسین بن علي معروف به وزیر مغربي]] (٣٧٠ـ٤١٨ ق) متاثر بوده<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> و همین روش به تفاسیر بعدی شیعی نیز راه یافت هرچند برخی تفاسیر دوره‌های بعد باز روش پیشین را پی گرفتند و برای نمونه در تفاسیر دوره صفویه چیزی جز روایات تفسیری نمی‌توان یافت.<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> به ظاهر، این بازگشت به گذشته، تا اندازه‌ای از تسلط [[اخباریان]] در این دوره، که توجهی ویژه به روایات داشتند، متاثر است. با این حال، شیخ طوسی در مقدمه کتاب، که از روشهای تفسیری سابق و معاصر خود یاد کرده و نام چند مفسر را هم برده، از تفسیر وزیر مغربی نام نبرده است. | *شیخ طوسی از حجم روایات شیعی در تفسیر خویش کاسته است و به گفته برخی پژوهشگران معاصر،او در این روش از تفسیر ''[[المصابيح في تفسير القرآن]]'' تالیف مفسر دیگر شیعی، ابوالقاسم [[حسین بن علي معروف به وزیر مغربي]] (٣٧٠ـ٤١٨ ق) متاثر بوده<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> و همین روش به تفاسیر بعدی شیعی نیز راه یافت هرچند برخی تفاسیر دوره‌های بعد باز روش پیشین را پی گرفتند و برای نمونه در تفاسیر دوره صفویه چیزی جز روایات تفسیری نمی‌توان یافت.<ref>http://cqs.blogfa.com/post/99</ref> به ظاهر، این بازگشت به گذشته، تا اندازه‌ای از تسلط [[اخباریان]] در این دوره، که توجهی ویژه به روایات داشتند، متاثر است. با این حال، شیخ طوسی در مقدمه کتاب، که از روشهای تفسیری سابق و معاصر خود یاد کرده و نام چند مفسر را هم برده، از تفسیر وزیر مغربی نام نبرده است. | ||
* | * التبیان از تفاسیری است که آنها را به لحاظ منابع به کار رفته، «چند منبعی» یا «جامع» می‌خوانند. در این روش، مفسر از منابع و مستندات تفسیری متعددی ـ از جمله قرآن، روایت و عقل ـ در استنباطات تفسیری خود سود می‌برد.<ref>رک: معرفت، 1380: 2/ 245 </ref>التبیان بدین لحاظ که در تفسیر آیات همزمان از منبع عقل و نقل بهره برده، از تفاسیر پیشین شیعه ممتاز است. | ||
* [[تفسیر کلامی]]: شیخ طوسی در مباحث عقلی، فلسفی و کلامی چیره بوده و از این رو، به تناسب موضوعات، از موضوعات کلامی بسیار یاد کرده و از روش عقلی برای تبیین معانی آیات بهره برده است. او در برخی مواضع، هنگام تفسیر یک [[آیه]]، اندیشه‌های فرقه‌های کلامی مانند [[مرجئه]] را نیز نقل و نقد کرده است.<ref>برای نمونه نک: ج3، ص181؛ </ref><br /> | * [[تفسیر کلامی]]: شیخ طوسی در مباحث عقلی، فلسفی و کلامی چیره بوده و از این رو، به تناسب موضوعات، از موضوعات کلامی بسیار یاد کرده و از روش عقلی برای تبیین معانی آیات بهره برده است. او در برخی مواضع، هنگام تفسیر یک [[آیه]]، اندیشه‌های فرقه‌های کلامی مانند [[مرجئه]] را نیز نقل و نقد کرده است.<ref>برای نمونه نک: ج3، ص181؛ </ref><br /> | ||
* [[تفسیر ادبی]]: روش تحلیل لغوی، صرفی و نحوی کلمات برای راه یافتن به معانی آیات در این تفسیر قابل توجه است.<ref>برای نمونه نک: طوسی، ج1، ص23.</ref> شیخ طوسی از منابع معتبر ادبی و و اشعار فصیح عربی برای تحلیل لغوی سود برده است.<ref>نک: ذیل عنوان منابع در همین مقاله.</ref> | * [[تفسیر ادبی]]: روش تحلیل لغوی، صرفی و نحوی کلمات برای راه یافتن به معانی آیات در این تفسیر قابل توجه است.<ref>برای نمونه نک: طوسی، ج1، ص23.</ref> شیخ طوسی از منابع معتبر ادبی و و اشعار فصیح عربی برای تحلیل لغوی سود برده است.<ref>نک: ذیل عنوان منابع در همین مقاله.</ref> | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
[[رده:تفسیرهای کلامی]] | [[رده:تفسیرهای کلامی]] | ||
[[رده:تفسیرهای ادبی]] | [[رده:تفسیرهای ادبی]] | ||
[[رده:تفسیرهای روایی]] | |||