خواجه نصیرالدین طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

خواجه نصیرالدین طوسی پس از فتح [[بغداد]] توسط هلاکو، ساخت یک رصدخانه را به هلاکو پیشنهاد کرد؛ با این توجیه که او با توجه به دانشی که در نجوم دارد، می‌تواند با کمک رصد ستارگان، سلطان را از وقایع آینده، مدت عمر و نسل او آگاه سازد.<ref>حسن زاده آملى، هزار و یک کلمه، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۹.</ref> این پیشنهاد مورد پسند هلاکو قرار گرفت و ساخت آن از سال ۶۵۷ق آغاز شد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۹۹۷م، ج۱۷، ص۳۸۷.</ref> به گفته سید محسن امین، خواجه نصیر، [[رصدخانه مراغه]] را محلی برای جمع کردن تعداد زیادی از دانشمندان آن زمان قرار داد و بدین گونه آنها را از کشته‌شدن رهایی بخشید و نیز تلاش زیادی برای جمع‌آوری تعداد زیادی از کتاب‌ها و حفظ آنها کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۶-۴۱۷.</ref> کار ساخت رصدخانه تا پایان عمر خواجه به طول انجامید و زیج به دست آمده از این رصدخانه، [[زیج ایلخانی]] نام گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۷.</ref>{{یادداشت| زیج معرب کلمه زیگ به معنای کتابی  است که منجمان احوال و حرکات افلاک و کواکب را از آن معلوم کنند. و نیز نام علمی است در اصول احکام علم نجوم و هیئت که تقویم از آن استخراج کنند. دهخدا، لغت نامه، ذیل زیج}}  

خواجه نصیر در حالی در [[۱۸ ذی الحجه]] سال ۶۷۲ق درگذشت که برای سامان دادن به امور اوقاف و دانشمندان، در [[بغداد]] به سر می‌برد. او بنا به وصیت خود در [[حرم کاظمین]] [[دفن]] شد.<ref>نعمة، فلاسفة الشیعة: حیاتهم و آراؤهم، ۱۹۸۷م، ص۵۳۱؛ امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۸؛ البته ابن کثیر در البدایة و النهایة روز وفات او را دوازدهم ذی الحجه نوشته است (البدایة و النهایة، ۱۹۹۷م، ج۱۷، ص۵۱۴).</ref> او همچنین وصیت کرده بود که روی قبرش اشاره‌ای به ویژگی‌های علمی‌اش نشود و فقط عبارت «و کَلبُهُم باسِطٌ ذِراعَیهِ بِالوَصید»<ref>ترجمه: و سگشان بر آستانه [غار] دو دست خود را دراز کرده [بود] (سوره کهف،‌ آیه ۱۸).</ref> بر روی سنگ قبرش نوشته شود.<ref>عزیزی، فضائل و سیره چهارده معصوم(ع) در آثار استاد علامه حسن زاده آملی، ۱۳۸۱ش، ص۴۰۲.</ref>