جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

[[آقا بزرگ تهرانی]] جواهر الکلام را کتابی جامع شمرده که از اول تا انتهای فقه را در بر گرفته است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۷۶؛ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۱۴۹.</ref> همچنین  آن را کتابی بسیار تحلیلی،<ref>بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث، «جواهرالکلام»، ص۶۷۲.</ref> استدلالی و دقیق توصیف کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۷۶؛ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۱۴۹.</ref>[[محسن امین]] در [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]] از [[شیخ انصاری]] نقل کرده که دو کتاب جواهر و [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل]] در کنار برخی نوشته‌های فقیهان متقدم، برای اجتهاد کافی است.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۱۴۹.</ref> امین جواهر الکلام را همواره تکیه‌گاه مجتهدان و طلاب حوزه‌های عملیه دانسته است<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۱۴۹.</ref> [[مرتضی مطهری]] جواهر الکلام را دایرةالمعارف [[فقه]] شیعه نامیده<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۰، ص۸۶؛ بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث، «جواهرالکلام»، ص۶۷۲.</ref> که اکنون نیز هیچ فقیهی از آن بی نیاز نیست.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۰، ص۸۶.</ref>  

==نویسنده==

==انگیزه تألیف==

نجفی در مقدمه جواهر نوشته؛ از آنجا که [[شرایع الاسلام]] کتابی جامع، دقیق و الگویی برای فقیهان بوده است، تصمیم گرفت شرحی بر آن بنویسد تا نکات مهم و سودمند پنهانش را آشکار کند، خطاهای شارحانش را گزارش دهد و با توضیح مناسب مطالب و ذکر و دیدگاه‌های گوناگون فقهی و و دلایلشان، کتاب را از اِجمال درآورد.<ref>نگاه کنید به نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ص۲-۳.</ref> [[محمد حرزالدین]] (۱۲۷۳-۱۳۶۵ق) در [[معارف الرجال|مَعارف‌الرجال]] نوشته صاحب‌جواهر ابتدا قصد نوشتن شرحی بر [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرائع]] نداشت؛ بلکه تنها می‌خواسته دیدگاه‌های فقیهان را در مسائل فقهی برای استفاده شخصی یادداشت کند؛ اما شاگردانش به دست‌نوشته‌های وی دست پیدا کردند و همین، زمینه تألیف کتاب شد.<ref>حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref>

جواهرالکلام ساختاری مانند شرایع الاسلام دارد؛ مطالب آن به چهار بخش کلی [[عبادات]]،<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲.</ref> [[عقود شرعی|عقود]]،<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۳.</ref> [[ایقاعات]]<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۲، ص۲.</ref> و احکام‌<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۵۳؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۷.</ref> تقسیم شده است. جواهر با کتاب طهارت و بحثی در باره معنای کتاب و واژه طهارت شروع و با ملحقات بحث دیات در قالب مسائل پنجگانه‌ای  خاتمه یافته است. مضمون مسائل مرتبط با حکم دیه مسلمان بر غیر مسلمان و بالعکس است. <ref>نجفی، محمدحسن، صاحب جواهر، ۱۹۸۱م، ج۱، ص،۳، ج۴۳، ص۴۴۸-۴۵۱.</ref> براساس اظهار صاحب جواهر کتاب جواهر در شب سه شنبه ۲۳ [[رمضان|ماه رمضان]] از [[شب قدر|شب های قدر]]  سال ۱۲۵۴هجری قمری پایان یافته است. <ref>نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام،۱۹۸۱م، ج۴۳، ص۴۵۳.