پرش به محتوا

ربوبیت: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ مارس ۲۰۲۳
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۵: خط ۵۵:
گفته شده [[آیه]] «لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلاَّ اللَّهُ لَفَسَدَتا فَسُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُون‏؛‌ اگر در آسمان‏‌ها و زمین خدایان دیگرى غیر از اللَّه وجود داشت، بی‌شک هر دو (آسمان‏‌ها و زمین از نظر حدوث و بقا) فاسد می‌شدند (تعدد خالق مدبّر و مقتدر و مستقل در اراده قبل از آفرینش، مانع از اصل خلقت، و پس از آن سبب فساد در بقا می‌شد). پس منزه است خداوند صاحب عرش (داراى تسلط تام بر اجزاى عالم هستى) از آنچه (مشركان) توصیف می‌کنند».<ref>سوره انبیاء، آیه۲۲. ترجمه آیت الله مشکینی.</ref> ناظر به استدلال دوم است.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۷ و ۶۸؛ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی(۱)، نشرهاجر، ص۸۷ و ۸۸.</ref>
گفته شده [[آیه]] «لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلاَّ اللَّهُ لَفَسَدَتا فَسُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُون‏؛‌ اگر در آسمان‏‌ها و زمین خدایان دیگرى غیر از اللَّه وجود داشت، بی‌شک هر دو (آسمان‏‌ها و زمین از نظر حدوث و بقا) فاسد می‌شدند (تعدد خالق مدبّر و مقتدر و مستقل در اراده قبل از آفرینش، مانع از اصل خلقت، و پس از آن سبب فساد در بقا می‌شد). پس منزه است خداوند صاحب عرش (داراى تسلط تام بر اجزاى عالم هستى) از آنچه (مشركان) توصیف می‌کنند».<ref>سوره انبیاء، آیه۲۲. ترجمه آیت الله مشکینی.</ref> ناظر به استدلال دوم است.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۷ و ۶۸؛ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی(۱)، نشرهاجر، ص۸۷ و ۸۸.</ref>


در [[حدیث|روایتی]] از [[امام صادق(ع)]] آمده است: «... فَلَمَّا رَأَیْنَا الْخَلْقَ مُنْتَظِماً وَ الْفَلَكَ جَارِیاً وَ التَّدْبِیرَ وَاحِداً وَ اللَّیْلَ وَ النَّهَارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَلَّ صِحَّةُ الْأَمْرِ وَ التَّدْبِیرِ وَ ائْتِلَافُ الْأَمْرِ عَلَی أَنَّ الْمُدَبِّرَ وَاحِدٌ...؛ هنگامی که خلقت را منظم، فلک را در گردش، تدبیر جهان را یکسان، شب و روز و خورشید و ماه را مرتب و منظم می‌بینیم، درستی کار و تدبیر و هماهنگی امر دلالت دارد که مدبر جهان یکی است».<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۸۱.</ref>
در [[حدیث|روایتی]] از [[امام صادق علیه‌السلام |امام صادق(ع)]] آمده است: «... فَلَمَّا رَأَیْنَا الْخَلْقَ مُنْتَظِماً وَ الْفَلَكَ جَارِیاً وَ التَّدْبِیرَ وَاحِداً وَ اللَّیْلَ وَ النَّهَارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَلَّ صِحَّةُ الْأَمْرِ وَ التَّدْبِیرِ وَ ائْتِلَافُ الْأَمْرِ عَلَی أَنَّ الْمُدَبِّرَ وَاحِدٌ...؛ هنگامی که خلقت را منظم، فلک را در گردش، تدبیر جهان را یکسان، شب و روز و خورشید و ماه را مرتب و منظم می‌بینیم، درستی کار و تدبیر و هماهنگی امر دلالت دارد که مدبر جهان یکی است».<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۸۱.</ref>


اختصاص ربوبیت و تدبیر به خدا به صورت مستقل و مستقیم است نه مطلق؛ زیرا [[قرآن]]،<ref>نگاه کنید به: سوره انعام، آیه ۶۱؛ سوره نازعات، آیه ۵.</ref> ربوبیت غیرمستقل و وابسته به خدا را پذیرفته است. بنابراین ربوبیت وابسته و غیرمستقل منافاتی با توحید در ربوبیت ندارد.<ref>سبحانی، التوحید و الشرک، ۱۳۸۴ش، ص۸ و ۹.</ref> در آیه «فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً؛ و آنها که امور را تدبیر می‌کنند!»<ref>سوره نازعات، آیه ۵.</ref> به تدبیر غیرخدا ([[ملائکه]]) تصریح شده است.<ref>سبحانی، التوحید و الشرک، ۱۳۸۴ش، ص۱۳.</ref> از دیدگاه برخی معنای دقیق آیه این است که تدبیر فرشتگان مظهر ربوبیت و تدبیر الهی است و تفویض ربوبیت یا در طول هم بودن ربوبیت الهی و فرشتگان در کار نیست.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۹ و ۴۳۰.</ref>
اختصاص ربوبیت و تدبیر به خدا به صورت مستقل و مستقیم است نه مطلق؛ زیرا [[قرآن]]،<ref>نگاه کنید به: سوره انعام، آیه ۶۱؛ سوره نازعات، آیه ۵.</ref> ربوبیت غیرمستقل و وابسته به خدا را پذیرفته است. بنابراین ربوبیت وابسته و غیرمستقل منافاتی با توحید در ربوبیت ندارد.<ref>سبحانی، التوحید و الشرک، ۱۳۸۴ش، ص۸ و ۹.</ref> در آیه «فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً؛ و آنها که امور را تدبیر می‌کنند!»<ref>سوره نازعات، آیه ۵.</ref> به تدبیر غیرخدا ([[فرشته|ملائکه]]) تصریح شده است.<ref>سبحانی، التوحید و الشرک، ۱۳۸۴ش، ص۱۳.</ref> از دیدگاه برخی معنای دقیق آیه این است که تدبیر فرشتگان مظهر ربوبیت و تدبیر الهی است و تفویض ربوبیت یا در طول هم بودن ربوبیت الهی و فرشتگان در کار نیست.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۹ و ۴۳۰.</ref>


برخی [[توحید در حاکمیت]]، [[توحید در طاعت]]، [[توحید در تشریع]] را از شئون و مصادیق توحید در ربوبیت شمرده‌اند.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۳-۸۱.</ref>
برخی [[توحید در حاکمیت]]، [[توحید در طاعت]]، [[توحید در تشریع]] را از شئون و مصادیق توحید در ربوبیت شمرده‌اند.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۳-۸۱.</ref>
۱۶٬۷۷۹

ویرایش