پرش به محتوا

سکوت ۲۵ ساله: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
imported>Bashiri
imported>Bashiri
خط ۱۳: خط ۱۳:
===موافقان الهی بودن حق حکومت===
===موافقان الهی بودن حق حکومت===
دانشمندان [[شیعه]] سعی کرده‌اند دلایل آنچه سکوت نامیده می‌شود، بر اساس گفتارها و رفتارهایی که از امام علی(ع) به جا مانده است، تحلیل کنند. دلایلی که این اندیشمندان مطرح کرده‌اند، اینگونه است:
دانشمندان [[شیعه]] سعی کرده‌اند دلایل آنچه سکوت نامیده می‌شود، بر اساس گفتارها و رفتارهایی که از امام علی(ع) به جا مانده است، تحلیل کنند. دلایلی که این اندیشمندان مطرح کرده‌اند، اینگونه است:
 
# اعتراض: [[ابن ابی الحدید]] دانشمند [[اهل سنت]] و شارح [[نهج البلاغه]] نیز در چند بخش از تفسیر خود، سخنان امام علی(ع) را به معنای اذعان [[امام علی(ع)]] به عدم حقانیت خود در خلافت تعبیر می‌نماید،<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۳؛</ref> اما در بخشی دیگر از شرح نهج البلاغه، نپذیرفتن شروط برخی اعضای هیئت [[خلیفه دوم]] برای تعیین خلیفه بعدی را نشان از اعتقاد به نادرستی سیره خلفای پیشین می‌داند، نه اصل حکومت؛ به همین دلیل در پاسخ گفت:«مرا رها کنید و به سراغ کسی بروید که شرط‌های شما را قبول دارد.» ابن ابی الحدید نیز تنها در بخشی دیگر، سخنان [[امام علی(ع)]] را مطابق با انتصابی بودن جانشین [[رسول اکرم(ص)]] دانسته است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۷.</ref>
# فقدان یاور: در خطبه ۲۶ [[نهج‌البلاغه]]، آمده است: «نظر کردم، جز اهل بیتم یاری برایم نبود، از اینکه آنان را در جنگ نابرابر به دست مرگ سپارم دریغ کردم، چشم بر خاشاک در دیده بستم، زهر غم و غصه آشامیدم و بر فروبردن خشم صبر ورزیدم و بر حادثه تلخ‌تر از درخت عَلقَم(درختِ کُنارِ تلخ<ref>دهخدا و دیگران، لغتنامه دهخدا، ذیل عنوان علقم.</ref>) پایداری کردم.»<ref>نهج البلاغه، ترجمه انصاریان، خطبه ۲۶.</ref> [[علامه جعفری]] در پاسخ به این سوال که با وجود یارانی چون [[مقداد بن اسود کندی|مقداد کندی]]، [[سلمان فارسی]]، [[ابوذر غفاری]]، [[ابو ایوب انصاری]]، [[مالک اشتر]] و چند صحابه دیگر که در موضوع زمامداری از [[امام علی(ع)]] حمایت می‌کردند، چرا امام علی(ع) تنها اهل بیت خود را یار خود می‌داند، می‌نویسد: «این عدۀ انگشت شمار به قدری به مقام شامخ [[امام اول شیعیان|امیرالمومنین(ع)]] ارادت و عشق می‌ورزیدند که مانند اهل بیت و دودمان طهارت بودند.»<ref>جعفری،‌ علامه، محمد تقی، شرح نهج‌البلاغه، خطبه ۲۶.</ref>
# فقدان یاور: در خطبه ۲۶ [[نهج‌البلاغه]]، آمده است: «نظر کردم، جز اهل بیتم یاری برایم نبود، از اینکه آنان را در جنگ نابرابر به دست مرگ سپارم دریغ کردم، چشم بر خاشاک در دیده بستم، زهر غم و غصه آشامیدم و بر فروبردن خشم صبر ورزیدم و بر حادثه تلخ‌تر از درخت عَلقَم(درختِ کُنارِ تلخ<ref>دهخدا و دیگران، لغتنامه دهخدا، ذیل عنوان علقم.</ref>) پایداری کردم.»<ref>نهج البلاغه، ترجمه انصاریان، خطبه ۲۶.</ref> [[علامه جعفری]] در پاسخ به این سوال که با وجود یارانی چون [[مقداد بن اسود کندی|مقداد کندی]]، [[سلمان فارسی]]، [[ابوذر غفاری]]، [[ابو ایوب انصاری]]، [[مالک اشتر]] و چند صحابه دیگر که در موضوع زمامداری از [[امام علی(ع)]] حمایت می‌کردند، چرا امام علی(ع) تنها اهل بیت خود را یار خود می‌داند، می‌نویسد: «این عدۀ انگشت شمار به قدری به مقام شامخ [[امام اول شیعیان|امیرالمومنین(ع)]] ارادت و عشق می‌ورزیدند که مانند اهل بیت و دودمان طهارت بودند.»<ref>جعفری،‌ علامه، محمد تقی، شرح نهج‌البلاغه، خطبه ۲۶.</ref>
# اعتراض: [[ابن ابی الحدید]] دانشمند [[اهل سنت]] و شارح [[نهج البلاغه]] نیز در چند بخش از تفسیر خود، سخنان امام علی(ع) را به معنای اذعان [[امام علی(ع)]] به عدم حقانیت خود در خلافت تعبیر می‌نماید،<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۳؛</ref> اما در بخشی دیگر از شرح نهج البلاغه، نپذیرفتن شروط برخی اعضای هیئت [[خلیفه دوم]] برای تعیین خلیفه بعدی را نشان از اعتقاد به نادرستی سیره خلفای پیشین می‌داند، نه اصل حکومت؛ به همین دلیل در پاسخ گفت:«مرا رها کنید و به سراغ کسی بروید که شرط‌های شما را قبول دارد.»
ابن ابی الحدید نیز تنها در بخشی دیگر، سخنان [[امام علی(ع)]] را مطابق با انتصابی بودن جانشین [[رسول اکرم(ص)]] دانسته است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۷.</ref>
# فقدان زمینه لازم: امام علی(ع) در پاسخ [[ابوسفیان]] که از امام(ع) درخواست بیعت(و در نتیجه مخالفت با [[خلیفه]] وقت)می‌کرد، گفت:«(در این موقع سزاوار آنست که از حقّ خود چشم پوشیده صبر کنم، زیرا) آنکه میوه را در غیر وقت رسیدن بچیند، مانند کسی است که در زمین غیر زراعت کند (طلب امر خلافت در این هنگام که تنها بوده یاوری ندارم مانند چیدن میوه نارس و زراعت در زمین غیر سودی ندارد، بلکه زیان‌آور است).»<ref>نهج‌البلاغه، ترجمه فیض الاسلام، خطبه ۵.</ref>[[ابن میثم بحرانی]] معتقد است این سخن به معنای فقدان زمینه لازم در بازپس‌گیری حق اوست.<ref>بحرانی، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۷۶و۲۷۷.</ref> [[علامه جعفری]] نیز معتقد است خوش‌بینی مردم به یکدیگر و شایعه رضایت [[امام علی(ع)]] به ماجرای پس از وفات [[پیامبر اکرم(ص)]]، مردم را از آمادگی پذیرش حکومت امام(ع) محروم ساخته بود.<ref>جعفری،‌ علامه، محمد تقی، شرح نهج‌البلاغه، خطبه ۵.</ref>
# فقدان زمینه لازم: امام علی(ع) در پاسخ [[ابوسفیان]] که از امام(ع) درخواست بیعت(و در نتیجه مخالفت با [[خلیفه]] وقت)می‌کرد، گفت:«(در این موقع سزاوار آنست که از حقّ خود چشم پوشیده صبر کنم، زیرا) آنکه میوه را در غیر وقت رسیدن بچیند، مانند کسی است که در زمین غیر زراعت کند (طلب امر خلافت در این هنگام که تنها بوده یاوری ندارم مانند چیدن میوه نارس و زراعت در زمین غیر سودی ندارد، بلکه زیان‌آور است).»<ref>نهج‌البلاغه، ترجمه فیض الاسلام، خطبه ۵.</ref>[[ابن میثم بحرانی]] معتقد است این سخن به معنای فقدان زمینه لازم در بازپس‌گیری حق اوست.<ref>بحرانی، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۷۶و۲۷۷.</ref> [[علامه جعفری]] نیز معتقد است خوش‌بینی مردم به یکدیگر و شایعه رضایت [[امام علی(ع)]] به ماجرای پس از وفات [[پیامبر اکرم(ص)]]، مردم را از آمادگی پذیرش حکومت امام(ع) محروم ساخته بود.<ref>جعفری،‌ علامه، محمد تقی، شرح نهج‌البلاغه، خطبه ۵.</ref>
# جلوگیری از فروپاشی جامعه اسلامی: برخی نیز معتقدند امام علی(ع) علاوه بر موارد بالا برای حفظ اتحاد اسلامی و خطری از بازگشت [[کفر]] احساس می‌کرد، از حق خود چشم‌پوشی کرد.<ref>علامه مجلسی، «شرح نهج‌البلاغة المقتطف من بحارالأنوار»، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۱۳؛ مکارم شیرازی، الأمثل، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۵۴۲؛ سند، الصحابه بین العداله و العصمه، ۱۴۳۳ق، ص۳۰۴؛ ابومعاش، الشیعه فرقه الناجیة، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۵۳۴.</ref>  
# جلوگیری از فروپاشی جامعه اسلامی: برخی نیز معتقدند امام علی(ع) علاوه بر موارد بالا برای حفظ اتحاد اسلامی و خطری از بازگشت [[کفر]] احساس می‌کرد، از حق خود چشم‌پوشی کرد.<ref>علامه مجلسی، «شرح نهج‌البلاغة المقتطف من بحارالأنوار»، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۱۳؛ مکارم شیرازی، الأمثل، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۵۴۲؛ سند، الصحابه بین العداله و العصمه، ۱۴۳۳ق، ص۳۰۴؛ ابومعاش، الشیعه فرقه الناجیة، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۵۳۴.</ref>  
کاربر ناشناس