Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۱۷
ویرایش
خطبه متقین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>M.bahrami |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{| class="wikitable" style="float:left" | {| class="wikitable" style="float:left" | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۵: | ||
| فی ظلال|| ۱۹۱ | | فی ظلال|| ۱۹۱ | ||
|} | |} | ||
'''خُطبه مُتقّین'''، از [[خطبه|خطبه‌های]] مشهور [[امیر مؤمنان]](ع) که بنا به درخواست یکی از [[شیعیان]] به نام [[همام|هَمّام]] ایراد شده است و از این رو، به '''خطبه همام''' نیز مشهور است. امام علی(ع) در این خطبه که در [[نهج البلاغه]] آمده، پرهیزکاران را توصیف می‌کند. در این خطبه، رفتارهای فردی، اجتماعی و عبادی متقین چنان به تصویر کشیده شده است که گویند همام، پس از شنیدن آن، مدهوش شد و جان داد. | |||
== وجه ایراد خطبه == | == وجه ایراد خطبه == | ||
یکی از دوستان و شیعیان عابد [[امیرمؤمنان]](ع) به نام هَمَّام، از وی توصیف پرهیزگاران را خواست.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۳۳.</ref> او از [[امیرالمؤمنین(ع)]] در خواست کرد که پرهیزگاران را آنگونه توصیف کند که او بتواند تصور دقیق و صحیحی از آنها داشته باشد. امام که در مرحله اول نمی‌خواست چنین توصیفی داشته باشد به همام فرمود؛ ای همّام از خدا بترس و نیکوکار باش که همانطور که در قرآن کریم آمده است «همانا خدا با کسانی است که پرهیزگار و نیکوکارند». <ref> سوره نحل، ۱۲۸.</ref> اما همام از این پاسخ قانع نشد و به امام اصرار کرد که پرهیزگاران را برایش توصیف کند. اما که اصرار همام را دید این خطبه را ایراد کرد. <ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۴.</ref> | یکی از دوستان و شیعیان عابد [[امیرمؤمنان]](ع) به نام هَمَّام، از وی توصیف پرهیزگاران را خواست.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۳۳.</ref> او از [[امیرالمؤمنین(ع)]] در خواست کرد که پرهیزگاران را آنگونه توصیف کند که او بتواند تصور دقیق و صحیحی از آنها داشته باشد. امام که در مرحله اول نمی‌خواست چنین توصیفی داشته باشد به همام فرمود؛ ای همّام از خدا بترس و نیکوکار باش که همانطور که در قرآن کریم آمده است «همانا خدا با کسانی است که پرهیزگار و نیکوکارند». <ref> سوره نحل، ۱۲۸.</ref> اما همام از این پاسخ قانع نشد و به امام اصرار کرد که پرهیزگاران را برایش توصیف کند. اما که اصرار همام را دید این خطبه را ایراد کرد. <ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۴.</ref> | ||
برخی عنوان کرده‌اند که امام در این خطبه حدود ۱۰۵ صفت از پرهیزگاران را بیان کرد.<ref> مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ۱۳۷۲ش، ج۱۶، ص۳۶۰؛</ref> اما همام از شنیدن این اوصاف تاب نیاورد و سخن امام تا به انتها رسید ناله‌ای زد و بیهوش شد و در همان بیهوشی از دنیا رفت. [[امیرالمؤمنین(ع)]] فرمود به همین دلیل نمی‌خواستم پرهیزگاران را برای او توصیف کنم چرا که پندهای رسا برای کسانی که قلب و جانشان آماده پذیرش چنین سخنانی است، همین کار را می‌کند. در این میان مردی به امام علی(ع) گفت؛ این سخنان چرا با تو چنین نکرد؟ امام فرمود: وای بر تو، برای هر کس زمان مرگ مشخص شده یا [[اجل|اجلی]] وجود دارد که تا زمان آن نرسد اجل و مرگ کسی محقق نمی‌شود. آرام باش و دیگر | برخی عنوان کرده‌اند که امام در این خطبه حدود ۱۰۵ صفت از پرهیزگاران را بیان کرد.<ref> مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ۱۳۷۲ش، ج۱۶، ص۳۶۰؛</ref> اما همام از شنیدن این اوصاف تاب نیاورد و سخن امام تا به انتها رسید ناله‌ای زد و بیهوش شد و در همان بیهوشی از دنیا رفت. [[امیرالمؤمنین(ع)]] فرمود به همین دلیل نمی‌خواستم پرهیزگاران را برای او توصیف کنم چرا که پندهای رسا برای کسانی که قلب و جانشان آماده پذیرش چنین سخنانی است، همین کار را می‌کند. در این میان مردی به امام علی(ع) گفت؛ این سخنان چرا با تو چنین نکرد؟ امام فرمود: وای بر تو، برای هر کس زمان مرگ مشخص شده یا [[اجل|اجلی]] وجود دارد که تا زمان آن نرسد اجل و مرگ کسی محقق نمی‌شود. آرام باش و دیگر اینطور سخن نگو چرا که این سخنان [[شیطان]] است که بر زبان تو جاری می‌شود.<ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۷.</ref> | ||
== | == نامگذاری == | ||
این خطبه را به اعتبار مضمون آن که توصیف متقین یا پرهیزگاران است خطبه متقین نامیده‌اند و نیز به اعتبار نام درخواست کننده ایراد خطبه، خطبه همام نامیده‌اند. | این خطبه را به اعتبار مضمون آن که توصیف متقین یا پرهیزگاران است خطبه متقین نامیده‌اند و نیز به اعتبار نام درخواست کننده ایراد خطبه، خطبه همام نامیده‌اند. | ||
== مضمون == | == مضمون == | ||
محور این خطبه چنانکه از نامیش پیداست، توصیف متقین یا پرهیزگاران است. امام(ع) در توضیح این امر، رفتار متقین در اجتماع، رفتار فردی آنها، نحوه عبادتشان، و نگاهشان به خویشتن را ترسیم می‌کند. در ذیل برخی از این صفات ذکر می‌شود. البته مرز دقیقی در تفکیک این صفات جهت بخش بندی متصور نیست و لذا برخی را می‌توان در ذیل عنوان دیگری نیز ذکر کرد؛ ولی نگارنده صرفاً برای به دست دادن یک | محور این خطبه چنانکه از نامیش پیداست، توصیف متقین یا پرهیزگاران است. امام(ع) در توضیح این امر، رفتار متقین در اجتماع، رفتار فردی آنها، نحوه عبادتشان، و نگاهشان به خویشتن را ترسیم می‌کند. در ذیل برخی از این صفات ذکر می‌شود. البته مرز دقیقی در تفکیک این صفات جهت بخش بندی متصور نیست و لذا برخی را می‌توان در ذیل عنوان دیگری نیز ذکر کرد؛ ولی نگارنده صرفاً برای به دست دادن یک دسته‌بندی، به صورت ذیل عنوان‌بندی نموده است. | ||
=== اوصاف اجتماعی متقین === | === اوصاف اجتماعی متقین === | ||