شریک بن اعور: تفاوت میان نسخه‌ها

شریک در جنگهای [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفین]] در سپاه علی علیه السلام می جنگید.<ref>ابن هشام، ص281؛ طبری، ج4، ص273</ref>. وی بعد از جنگ جمل و [[بیعت]] مردم [[بصره]] باامام علی همراه برخی از اشراف بصره حضرت را بدرقه کرد.<ref>بلاذری، ج2، ص271</ref> در ادامه وی در حالی که سرکردگی اشراف بصره را عهده دار بود همراه با [[ابن عباس]] به [[نخیله]] ـ محل تجمع سپاهیان امام علی ـ رفت.<ref>ابومخنف، ص117</ref> شریک در این مکان رابط بین امام و مردم بصره بود و آنها را برای شنیدن سخنان امام گرد آورد.<ref>همو، ص121</ref> از دیگر اقدامات شریک بعد از جنگ جمل همراهی با [[جاریه بن قدامه |جاریه بن قدامه سعدی]] در سرکوب ابن حضرمی بود که از سوی معاویه به بهانه خونخواهی عثمان بخشی از بصره را به تصرف خویش درآورده بود. در این نبرد ابن حضرمی شکست خورده و کشته شد.<ref>ثقفی کوفی، ج2، 404؛ طبری، ج4، ص148 </ref>  

از جمله حوادث زندگی شریک که بازتاب گسترده ای در منابع مختلف داشته است دیدار وی با معاویه پسر [[ابوسفیان]] است. منابع به زمان این دیدار که گویا در کاخ معاویه روی داده اشاره ای نکرده اند.  ابن جوزی در ذکر حوادث سال 59ق از دیدار ابن زیاد با معاویه  در این سال با همراهی جمعی از اشراف بصره خبر داده <ref>ابن جوزی،ج5، ص305</ref> که ممکن است جریان دیدار شریک با معاویه در همین زمان روی داده باشد.

بر اساس این گزارشها معاویه که به جهت حمایت شریک از امام علی کینه وی را به دل داشت با سخره گرفتن نام شریک و لقب پدرش سعی کرد او را تحقیر کند. شریک نیز با جسارت خاصی مقابله به مثل کرده و نام معاویه و پدر و مادرش را به استهزاء گرفت و قطعه شعری نیز در مذمت معاویه سرود.

جملات رد و بدل شده بین آن دو به گونه های مختلفی نقل شده که برخی از آنها بیشتر نشانگر تمایلات سیاسی-اعتقادی نویسندگان این کتابها می باشند.<ref>نک:بلاذری، ج5، ص114؛ محسن امین، ج7، ص334</ref>.

نکته قابل توجه  وجود نقلهای کلیشه ای و مشابه  در منابع تاریخی باعنوان حلم معاویه است که بر اساس این حکایتها دشمنان معاویه دیدارهایی با وی داشته اند و سخنان تندی را در مقام مذمت و انتقاد ایراد کرده اند و معاویه با تساهل و تسامح با آنها برخورد کرده است. با توجه به شکل گیری منابع در دوره [[عباسیان]] گزارشهای این چنینی باید با دقت بیشتری بررسی شوند.

حادثه مهم دیگر در زندگی شریک که مورد توجه بیشتر منابع قرار گرفته است طرح ترور عبید الله بن زیاد است. رفاقت عبیدالله با شریک باعث شد تا زمانی که عبیدالله ولایت کوفه را عهده دار شد شریک با جمعی از اشراف همراه وی عازم آن شهر شود.<ref>دینوری، ص232</ref>.شریک و همراهانش با این تصور که امام حسین علیه السلام راهی کوفه است سعی داشتند با ایجاد تأخیر در حرکت ابن ریاد امام زودتر وارد کوفه شود ولی ابن زیاد بی توجه به آنها با عجله وارد کوفه شد.<ref> سماوی، ص80.</ref>

شریک در کوفه مریض شده و وارد خانه هانی بن عروه شد و چون عبیدالله قصد عیادت وی را داشت پیشنهاد داد ترور عبیدالله توسط <ref>مسلم بن عقیل</ref> دیگر میهمان هانی به قتل رسد،اما این کار به انجام نرسید.

علت عدم انجام ترور به گونه های متفاوتی نقل شده است: عدم رضایت هانی به کشته شدن ابن زیاد در خانه وی،<ref>دینوری، ص234؛ بلاذری، ج2، ص79؛ مجلسی،ج44، ص343</ref> ممانعت زنی از زنهای خانه هانی از این امر و تأسف شدید هانی از این اتفاق، <ref>ابن نما، ص20</ref> استناد مسلم بر حدیثی از پیامبر در نهی از قتل و ترور،<ref>دینوری، ص235 </ref>پی بردن غلام ابن زیاد به نقشه ترور <ref>ابن حجر، ج6، ص455 </ref>از دلایل اجرا نشدن این نقشه بیان شده است.

ابن کثیر علت عدم انجام نقشه را ترسو بودن مسلم بیان می کند<ref>ابن کثیر، ج8، ص153 </ref>که این امر با شجاعت ذاتی بنی هاشم و وقایع هنگام شهادت مسلم سازگار نیست و به نظر می رسد این تحلیل رگه هایی از تعصب ضد شیعی نویسنده را به نمایش گذاشته است.

ابن اثیر پیش از نقل این حکایت داستانی مشابه مبنی بر مریضی هانی و عیادت ابن زیاد از وی و مخالفت هانی با پیشنهاد ترور عبیدالله در خانه اش را نقل می کند <ref>ابن اثیر، ج3، ص138 </ref>که با توجه به نبود سابقه دوستی بین ابن زیاد و هانی و فعالیت آشکار هانی در حمایت از امام حسین علیه السلام به نظر این داستان ساختگی می آید.

شریک در سال 60 هجری و به فاصله چند روز پیش از شهادت مسلم بن عقیل از دنیا رفت.<ref>ابن مسکویه، ج2، ص45</ref>. ابن زیاد بر جنازه وی حاضر شد و بر آن نماز گزارد و جنازه وی در قبرستان کوفه دفن شد.<ref>طبری، ج4، ص271</ref>

گفته شده بعد از شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه ابن زیاد از نقشه شریک برای ترور خود آگاه شد و علت عدم تخریب گورسنان کوفه و نبش قبر شریک  را دفن پدرش زیاد در آن جا بیان کرد. <ref>همو</ref>

منابع اطلاعات چندانی در مورد خانواده شریک ارائه نداده اند. تنهابه نام دو فرزند وی به نامهای حوی <ref>رازی، ج3، ص317</ref> و عبدالله <ref>ابن عساکر، ج21، ص271</ref> اشاره شده است.عبدالله در قیام ابن اشعث شرکت داشت و به دست [[حجاج بن یوسف ثقفی]] کارگزار امویان کشته شد.<ref>بلاذری، ج7، ص391</ref>