کاربر ناشناس
محمدعلی مدرس افغانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
کمی تمیزکاری
imported>M.r.seifi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mehrizi جز (کمی تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | {{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | ||
| عنوان =آیت‌الله | | عنوان =آیت‌الله محمدعلی مدرس | ||
| تصویر =Modaris.jpg | | تصویر =Modaris.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| اندازه تصویر =200 | | اندازه تصویر =200 | ||
| نام کامل = | | نام کامل =محمدعلی غزنوی | ||
| لقب =مدرس افغانی | | لقب =مدرس افغانی | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| وبگاه رسمی =http://www.almodares.com/fa/ | | وبگاه رسمی =http://www.almodares.com/fa/ | ||
}} | }} | ||
''' | '''محمدعلی مُدَرِّس افغانی''' (۱۳۶۵-۱۲۸۴ش) استاد [[ادبیات عرب]] در [[حوزه نجف]] و [[حوزه قم]]، [[مجتهد|فقیه]] و نویسنده تألیفات متعدد در زمینه ادبیات عرب است. شاگردان او از کشورهای [[ایران]]، [[پاکستان]]، [[افغانستان]]، [[عراق]] و [[هند]] بوده‌اند. بسیاری او را در [[ادبیات عرب]] توانا و زبده دانسته‌اند. نخستین کتاب‌های مدرس در سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۶ش در [[نجف]] چاپ و منتشر شد. تصحیح و تعلیق [[جامع المقدمات]]، قواعد الادبیه و قواعد النحویه (هر دو در توضیح و شرح عوامل فی النحو)، رفع الغاشیه من غوامض الحاشیه (شرح حاشیه ملاعبدالله) و الشواهد المنتخبة (شرح سیوطی) از کتاب‌های وی است. کتاب المدرس الافضل مدرس مورد توجه و تمجید [[الازهر]] قرار گرفت و پیشنهاد تدریس به او داده شد. | ||
مدرس در ۱۳۵۴ش از عراق اخراج شد و به [[قم]] آمد. پیش از آن، او دو بار به توصیه [[سیدابوالحسن اصفهانی]] به [[افغانستان]] بازگشت و به فعالیت اجتماعی و تدریس و تاسیس مدرسه پرداخت. مدرس در جریان قیام [[ابراهیم گاوسوار]]، تلاش نمود بین او و دولت [[کابل]] آشتی ایجاد کند. او در نجف نزد [[سیدابوالحسن اصفهانی|اصفهانی]]، [[محمدحسین نائینی|نائینی]]، [[کاشف الغطاء]]، [[سیدمحسن حکیم|حکیم]] درس خوانده، و از آنان و نیز از [[آقابزرگ تهرانی]] و [[سیدمحمدباقر صدر|صدر]] [[اجازه اجتهاد|گواهی اجتهاد]] یا [[اجازه روایت]] دریافت نمود. مدرس در ۵شهریور (سنبله) ۱۳۶۵ش در قم فوت کرد. | مدرس در ۱۳۵۴ش از عراق اخراج شد و به [[قم]] آمد. پیش از آن، او دو بار به توصیه [[سیدابوالحسن اصفهانی]] به [[افغانستان]] بازگشت و به فعالیت اجتماعی و تدریس و تاسیس مدرسه پرداخت. مدرس در جریان قیام [[ابراهیم گاوسوار]]، تلاش نمود بین او و دولت [[کابل]] آشتی ایجاد کند. او در نجف نزد [[سیدابوالحسن اصفهانی|اصفهانی]]، [[محمدحسین نائینی|نائینی]]، [[کاشف الغطاء]]، [[سیدمحسن حکیم|حکیم]] درس خوانده، و از آنان و نیز از [[آقابزرگ تهرانی]] و [[سیدمحمدباقر صدر|صدر]] [[اجازه اجتهاد|گواهی اجتهاد]] یا [[اجازه روایت]] دریافت نمود. مدرس در ۵شهریور (سنبله) ۱۳۶۵ش در قم فوت کرد. | ||
==آغاز و پایان زندگی== | ==آغاز و پایان زندگی== | ||
محمدعلی غزنوی، فرزند مرادعلی در ۱۲۸۴ش در جاغوری ولایت غزنی [[افغانستان]] متولد شد. مرادعلی در ارتش افغانستان خدمت می‌کرد.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> مدرس افغانی در ۵ شهریور سال ۱۳۶۵ش در سن ۸۱ سالگی در [[قم]] از دنیا رفت و در آرام‌گاه باغ بهشت در مقبره خانوادگی [[سید محمدصادق روحانی]]<ref>[http://www.almodares.com/fa/biography پایگاه اینترنتی اثار استاد مدرس افغانی، «زندگی‌نامه»]</ref> به خاک سپرده شد.<ref>جواهرالکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۷۵۹-۱۷۶۱.</ref> | محمدعلی غزنوی، فرزند مرادعلی در ۱۲۸۴ش در جاغوری ولایت غزنی [[افغانستان]] متولد شد. مرادعلی در ارتش افغانستان خدمت می‌کرد.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> مدرس افغانی در ۵ شهریور سال ۱۳۶۵ش در سن ۸۱ سالگی در [[قم]] از دنیا رفت و در آرام‌گاه باغ بهشت در مقبره خانوادگی [[سید محمدصادق روحانی]]<ref>[http://www.almodares.com/fa/biography پایگاه اینترنتی اثار استاد مدرس افغانی، «زندگی‌نامه»]</ref> به خاک سپرده شد.<ref>جواهرالکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۷۵۹-۱۷۶۱.</ref> | ||
==مسير تحصيل== | ==مسير تحصيل== | ||
محمدعلی در کودکی همراه پدرش به [[مشهد]] آمد و یادگیری [[علوم حوزوی]] را آغاز نمود.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> او شرح نظام را نزد عبدالجواد، [[ادیب نیشابوری]] اول و دیگر متون ادبیات عرب را با [[محمدتقی هروی]]، ادیب نیشابوری دوم آموخت. مدرس در ۱۳۰۴خورشیدی، پس از فوت پدر، به قصد تحصیل در [[حوزه علمیه نجف]] و بخاطر نداشتن توان مالی و پاسپورت، پیاده به سوی [[نجف]] حرکت می‌کند<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> و یکسال بعد به [[کربلا]] و سپس نجف می‌رسد.<ref>جواهرالکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۷۵۹-۱۷۶۱.</ref> | محمدعلی در کودکی همراه پدرش به [[مشهد]] آمد و یادگیری [[علوم حوزوی]] را آغاز نمود.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> او شرح نظام را نزد عبدالجواد، [[ادیب نیشابوری]] اول و دیگر متون ادبیات عرب را با [[محمدتقی هروی]]، ادیب نیشابوری دوم آموخت. مدرس در ۱۳۰۴خورشیدی، پس از فوت پدر، به قصد تحصیل در [[حوزه علمیه نجف]] و بخاطر نداشتن توان مالی و پاسپورت، پیاده به سوی [[نجف]] حرکت می‌کند<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> و یکسال بعد به [[کربلا]] و سپس نجف می‌رسد.<ref>جواهرالکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۷۵۹-۱۷۶۱.</ref> | ||
===حوزه نجف=== | ===حوزه نجف=== | ||
[[پرونده:آیت الله مدرس افغانی.jpg|بندانگشتی|مدرس افغانی در کلاس درس]] | |||
شیخ مدرس در [[نجف]] با وجود شروع تحصیل، تا حدود دو سال موفق به سکونت در مدرسه و دریافت شهریه نمی‌شود.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، </ref> او بعدها در نجف، مدرسه‌ای برای اسکان و تحصیل طلاب افغانستانی تاسیس کرد.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۸۱.</ref> مدرس اولین شهریه را از [[سید ابوالحسن اصفهانی]] می‌گیرد.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> مدرس تا ۱۳۱۸ش دروس سطح و عالی حوزه را با محمد رشتی، بادکوبه‌ای، اصفهانی، [[سیدمحسن حکیم|حکیم]]، [[ضیاءالدین عراقی|عراقی]]، [[محمدحسین نائینی|نائینی]]، [[کاشف الغطاء]]، [[خویی]] و کاظمی فراگرفت.<ref>خدابنده‌لو، «مدرس افغانی، محمدعلی»، ص۲۱۹.</ref> در این سال، ابوالحسن اصفهانی از او می‌خواهد به [[افغانستان]] بازگردد و فعالیت کند.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> | شیخ مدرس در [[نجف]] با وجود شروع تحصیل، تا حدود دو سال موفق به سکونت در مدرسه و دریافت شهریه نمی‌شود.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، </ref> او بعدها در نجف، مدرسه‌ای برای اسکان و تحصیل طلاب افغانستانی تاسیس کرد.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۸۱.</ref> مدرس اولین شهریه را از [[سید ابوالحسن اصفهانی]] می‌گیرد.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> مدرس تا ۱۳۱۸ش دروس سطح و عالی حوزه را با محمد رشتی، بادکوبه‌ای، اصفهانی، [[سیدمحسن حکیم|حکیم]]، [[ضیاءالدین عراقی|عراقی]]، [[محمدحسین نائینی|نائینی]]، [[کاشف الغطاء]]، [[خویی]] و کاظمی فراگرفت.<ref>خدابنده‌لو، «مدرس افغانی، محمدعلی»، ص۲۱۹.</ref> در این سال، ابوالحسن اصفهانی از او می‌خواهد به [[افغانستان]] بازگردد و فعالیت کند.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> | ||
===بازگشت به جاغوری=== | ===بازگشت به جاغوری=== | ||
شیخ مدرس در زادگاه خود، جاغوری [[غزنی]]، مدرسه علمیه بنا نهاد و تا ۵ سال به تدریس و تربیت طلاب دینی پرداخت.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> او در حل و رفع دعاوی مردم نیز داوری می‌کرد. از رخ‌دادهای مشهور زمان او، قیام [[ابراهیم گاوسوار]] بود که مدرس در تلاش برای آشتی او و دولت [[کابل]]، مشارکت داشت.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> | شیخ مدرس در زادگاه خود، جاغوری [[غزنی]]، مدرسه علمیه بنا نهاد و تا ۵ سال به تدریس و تربیت طلاب دینی پرداخت.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> او در حل و رفع دعاوی مردم نیز داوری می‌کرد. از رخ‌دادهای مشهور زمان او، قیام [[ابراهیم گاوسوار]] بود که مدرس در تلاش برای آشتی او و دولت [[کابل]]، مشارکت داشت.<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> | ||
===تدریس در نجف=== | ===تدریس در نجف=== | ||
{{جعبه نقل قول | {{جعبه نقل قول | ||
|عنوان=اخلاق شخصی | |عنوان=اخلاق شخصی | ||
|نقل قول= مدرس کمی | |نقل قول= مدرس کمی شوخ‌طبع بود و در حال مطالعه و تکرار مطالب. در مجالس عمومی، چندان در صدر نمی‌نشست. به دیدار علما و حتی برخی شاگردان خود می‌رفت. از طلاب فقیر، وجه اندک تدریس خود را نمی‌گرفت. درس وی از حلاوت و طراوت خاصی برخوردار بود. در [[ماه رمضان]]، [[حادی عشر]] و برخی کتب اعتقادی دیگر را تدریس می‌کرد. حالت درویشی و ساده‌زیستی داشت. | ||
|منبع= <small>جواهرالکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۷۵۹-۱۷۶۱.</small> | |منبع= <small>جواهرالکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۷۵۹-۱۷۶۱.</small> | ||
|تراز= چپ | |تراز= چپ | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۶: | ||
|شکل‌بندی منبع = <!-- دستورات سی اس اس --> | |شکل‌بندی منبع = <!-- دستورات سی اس اس --> | ||
}} | }} | ||
او پس از بازگشت به [[عراق]]، با توصیه [[سیدابوالحسن اصفهانی|اصفهانی]]، برای تدریس، به [[سامراء]] رفت و بعد از ۲ سال، به‌عنوان [[وکیل]] تام‌الاختیار او در [[افغانستان]]، سفر دوباره‌ای به وطن نمود.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> محمدعلی غزنوی یکسال پس از فوت اصفهانی، در ۱۳۲۶ش مقیم [[نجف]] گردیده و تدریس را در پیش گرفت.<ref>معصومی، گوهر ادب، پرتوی از حیات علمی، عملی و معنوی استاد مدرس افغانی، ۱۳۸۳ش، ص ۱۸۹.</ref>. پس از چندی، از سوی طلاب و شاگردان معروف به «مدرس» شد.<ref>محقق خراسانی، المؤلفون الافغانیون المعاصرون، ۱۳۹۰ق، ص۶۴.</ref> تدریس و تعداد شاگردان مدرس هم‌رتبه [[خویی]] و [[سیدمحسن حکیم|حکیم]] دانسته شده است.<ref>محقق خراسانی، المؤلفون الافغانیون المعاصرون، ۱۳۹۰ق، ص۶۴.</ref> آیت‌الله مدرس همراه با تدریس دروس دیگر، و پس از مشاهده ضعف عمومی حوزویان و استادان در [[ادبیات عرب]]،<ref>شفایی، «مدرس و نیم قرن تدریس»، ص۱۸۶-۱۷۲.</ref> تمرکز خود را بر نقد و بررسی نظریات نویسندگان صرف و نحو و لغت عرب گذاشت.<ref>خدابنده‌لو، «مدرس افغانی، محمدعلی»، ص۲۱۹.</ref> در ۱۳۵۳ش، نیروهای [[دولت بعث عراق]]، مدرس را زندانی کرده و پس از یک‌ماه اذیت و آزار، و از بین‌بردن برخی نوشته‌ها و کتاب‌های وی، او را مجبور به خروج از عراق کردند.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۸۱.</ref> | |||
===تایید اجتهاد=== | ===تایید اجتهاد=== | ||
[[سیدابوالحسن اصفهانی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[آقابزرگ تهرانی]] و [[سیدمحمدباقر صدر]] اجتهاد مدرس را تایید و گواهی کرده‌اند. آیت الله خوئی در [[اجازه نامه اجتهاد|اجازه نامه]] خود، مدرس را دانشمند فاضل، ادیب كامل، عماد علمای اعلام و برگزیده فضلای كرام مورد خطاب داده است.<ref>شفایی، زندانیان روحانیت تشیع در افغانستان، ۱۳۶۸ش، ص ۴۲-۴۰.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] در اجازه‌نامه خود به عربی، عناوین محقق مدقق و معلم، استاد فائق، مصنف ماهر و ثقة سند بکاربرده است.<ref>شفایی، زندانیان روحانیت تشیع در افغانستان، ۱۳۶۸ش، ص ۴۲-۴۰.</ref> هم‌چنین [[سیدمحمدباقر صدر|صدر]] برای او پس از رفتن به [[قم]]، [[اجازه روایت]] فرستاد.<ref>خدابنده‌لو، «مدرس افغانی، محمدعلی»، ص۲۱۹.</ref> | [[سیدابوالحسن اصفهانی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[آقابزرگ تهرانی]] و [[سیدمحمدباقر صدر]] اجتهاد مدرس را تایید و گواهی کرده‌اند. آیت الله خوئی در [[اجازه نامه اجتهاد|اجازه نامه]] خود، مدرس را دانشمند فاضل، ادیب كامل، عماد علمای اعلام و برگزیده فضلای كرام مورد خطاب داده است.<ref>شفایی، زندانیان روحانیت تشیع در افغانستان، ۱۳۶۸ش، ص ۴۲-۴۰.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] در اجازه‌نامه خود به عربی، عناوین محقق مدقق و معلم، استاد فائق، مصنف ماهر و ثقة سند بکاربرده است.<ref>شفایی، زندانیان روحانیت تشیع در افغانستان، ۱۳۶۸ش، ص ۴۲-۴۰.</ref> هم‌چنین [[سیدمحمدباقر صدر|صدر]] برای او پس از رفتن به [[قم]]، [[اجازه روایت]] فرستاد.<ref>خدابنده‌لو، «مدرس افغانی، محمدعلی»، ص۲۱۹.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۴: | ||
مدرس در [[محرم]] سال ۱۳۵۴ش، وارد [[ایران]] شد. با ورود وی به [[مشهد]]، روحانیون این شهر از وی درخواست تدریس در [[حوزه علمیه مشهد]] کردند، اما او به تقاضای برخی از [[مراجع تقلید|مراجع]] [[قم]]، به این شهر رفته، و به تدریس مشغول شد.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> تعداد جلسات درس روزانه مدرس، به ۱۰ جلسه می‌رسید.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> بسیاری او را در [[ادبیات عرب]] توانا و زبده دانسته‌اند. <ref>«بیاد مرحوم مدرس افغانی، مدرس ادبیات عرب»، کیهان فرهنگی، ۱۳۶۵، ص۴۳-۴۲.</ref> شاگردان وی از طلاب ایران، پاکستان، عراق، افغانستان، سوریه، عربستان، کویت، لبنان و هندوستان بودند.<ref>نرم‌افزار ادبیات عرب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، اردیبهشت ۱۳۹۴ش</ref> | مدرس در [[محرم]] سال ۱۳۵۴ش، وارد [[ایران]] شد. با ورود وی به [[مشهد]]، روحانیون این شهر از وی درخواست تدریس در [[حوزه علمیه مشهد]] کردند، اما او به تقاضای برخی از [[مراجع تقلید|مراجع]] [[قم]]، به این شهر رفته، و به تدریس مشغول شد.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> تعداد جلسات درس روزانه مدرس، به ۱۰ جلسه می‌رسید.<ref>فصیحی، شریفی، «عالمان شیعه غزنی»، ۱۳۹۳، ص۳۹۱-۳۸۴.</ref> بسیاری او را در [[ادبیات عرب]] توانا و زبده دانسته‌اند. <ref>«بیاد مرحوم مدرس افغانی، مدرس ادبیات عرب»، کیهان فرهنگی، ۱۳۶۵، ص۴۳-۴۲.</ref> شاگردان وی از طلاب ایران، پاکستان، عراق، افغانستان، سوریه، عربستان، کویت، لبنان و هندوستان بودند.<ref>نرم‌افزار ادبیات عرب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، اردیبهشت ۱۳۹۴ش</ref> | ||
== | == آثار == | ||
نخستین کتاب‌های مدرس بنام‌های الکلام المفید للمدرس و المستفید (شرح صمدیه)، مکررات المدرس (شرح سیوطی) و المدرس الافضل فیها یرمز و یشار الیه (شرح مطول) اولین بار در سال‌های ۱۳۴۳تا۱۳۴۶ در [[نجف]] چاپ و منتشر شد.<ref>عواد، معجم المؤلفین العراقیین، بغداد، ج۳، ص۲۰۷-۲۰۸.</ref> او کتاب‌های دیگری نیز نوشته است: تصحیح و تعلیق [[جامع المقدمات]]، کتاب‌های قواعد الادبیه و قواعد النحویه (هر دو در توضیح و شرح عوامل فی النحو)، رفع الغاشیه من غوامض الحاشیه (شرح حاشیه ملاعبدالله)، اعراب [[سوره حمد|سورة الفاتحه]] و الشواهد المنتخبة (شرح سیوطی).<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> | نخستین کتاب‌های مدرس بنام‌های الکلام المفید للمدرس و المستفید (شرح صمدیه)، مکررات المدرس (شرح سیوطی) و المدرس الافضل فیها یرمز و یشار الیه (شرح مطول) اولین بار در سال‌های ۱۳۴۳تا۱۳۴۶ در [[نجف]] چاپ و منتشر شد.<ref>عواد، معجم المؤلفین العراقیین، بغداد، ج۳، ص۲۰۷-۲۰۸.</ref> او کتاب‌های دیگری نیز نوشته است: تصحیح و تعلیق [[جامع المقدمات]]، کتاب‌های قواعد الادبیه و قواعد النحویه (هر دو در توضیح و شرح عوامل فی النحو)، رفع الغاشیه من غوامض الحاشیه (شرح حاشیه ملاعبدالله)، اعراب [[سوره حمد|سورة الفاتحه]] و الشواهد المنتخبة (شرح سیوطی).<ref>ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹-۲۱۱.</ref> | ||
| خط ۷۹: | خط ۸۳: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
[http://www.almodares.com/fa/lessons فایل‌های صوتی درس‌های مدرس افغانی] | [http://www.almodares.com/fa/lessons فایل‌های صوتی درس‌های مدرس افغانی] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||