تفسیر روایی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمدهادی معرفت، از قرآن‌پژوهان و مفسران معاصر، معتقد است مهمترین کتاب‌های تفسیری گذشتگان، با تکیه بر روایات تفسیری شکل گرفته‌اند و اتکا به معانی فلسفی، کلامی و ادبی قرآن کریم، تنها در تعداد اندکی از تفاسیر اولیه به چشم می‌خورد.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۱۲.</ref> مهمترین تفاسیر روایی از نظر معرفت، عبارتند از:

* تفسیر عیاشی، نوشته محمد بن مسعود عیاشی، از فقیهان شیعه در قرن چهارم هجری، و استادِ [[محمد بن عمر کشی]].<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۲.</ref> عیاشی در تفسیر خود، روایات تفسیری نقل‌شده از امامان شیعه را نقل کرده و چنانکه محمدهادی معرفت گفته، روایات را همراه با سند آنها، با ذکر کرده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۲.</ref> با این حال تنها بخش‌های اندکی از تفسیر عیاشی در دسترس است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۲.</ref>

* تفسیر قمی، منسوب به [[علی بن ابراهیم قمی]] است که شاگرد وی، ابوالفضل العباس بن محمد، از نوادگان امام موسی کاظم(ع)، تألیف کرده و از روایات نقل‌شده توسط علی بن ابراهیم و نیز [[تفسیر ابی جارود]] بهره برده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۵.</ref> درباره ابوالفضل العباس بن محمد، نویسنده کتاب، جز آنکه علوی و از شاگردان علی بن ابراهیم بوده، اطلاعاتی در دست نیست.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۶.</ref> این تفسیر گرچه در مجموع بی‌اشکال دانسته شده، اما موارد معدودی از روایات ضعیف نیز در آن گزارش شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۷.</ref>

* جامع البیان، نوشته محمد بن جریر طبری، از مفسران اهل سنت. طبری، به اعتبار جامعیت و گستردگی کتاب تفسیرش، پدر علم تفسیر دانسته شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۱۲-۳۱۳.</ref> گرچه به نقل روایات ضعیف و جعلی، و اعتماد به راویان مجهول متهم شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۱۲-۳۱۳.</ref>