تفسیر روایی: تفاوت میان نسخه‌ها

به باور مفسران، [[رسول اکرم]]، علاوه بر ابلاغ [[وحی]]، وظیفه تفسیر، تبیین و توضیح کلام خدا را نیز بر عهده داشته است. اینان، این باور خود را متکی به آیه ۴۴ و ۶۴ [[سوره نحل]] دانسته‌اند.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۶، ص۳۹۸؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، قاهره، ج۲۰، ص۵۷؛ طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۱۲، ص۲۸۴؛ ابن عاشور، تفسیر التحریر والتنویر، ۱۹۸۴م، ج۱۴، ص۱۹۶.</ref> بر این اساس، مفسران شیعه و سنی معتقدند که سخنان یا [[احادیث]] تفسیری منسوب به پیامبر، در صورت اثبات صحت آنها، یکی از بهترین و استوارترین گونه‌های تفسیر است.<ref>ابن عاشور، تفسیر التحریر والتنویر، ۱۹۸۴م، ج۶، ص۴۷، ج۱۴، ص۱۶۳-۱۶۴.</ref>

شیعیان با استناد به آیاتی از قرآن کریم از جمله آیه ۴۳ سوره نحل،<ref>ر.ک: حسکانی، شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۳۲؛ شوشتری، إحقاق الحق وإزهاق الباطل، قم، ج۳، ص۴۸۲؛ مرعشی نجفی، «ملحقات إحقاق الحق»، ج۱۴، ص۳۷۱.</ref> و همچنین روایت‌های [[تواتر|متواتری]] نظیر [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث غدیر]] که بر [[امامت]] و [[عصمت]] [[امامان]] دلالت دارد و نیز شماری از احادیث معتبر که حاکی از پیوند دو سویه [[قرآن]] و [[حضرت علی(ع)]] است<ref>رجوع کنید به شوشتری، إحقاق الحق وإزهاق الباطل، قم، ج۵، ص۶۳۹.</ref> یا احادیثی که بر پیوند بین قرآن و اهل بیت تأکید دارد،<ref>شوشتری، إحقاق الحق وإزهاق الباطل، قم، ج۵، ص۴۱؛ مرعشی نجفی، «ملحقات إحقاق الحق»، ۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۳۶۱.</ref> جایگاه ویژه‌ای برای امامان معصوم قائلند و آنان را مرجع علمی امت اسلامی و معتبرترین شارحان و مفسران قرآن دانسته‌اند.

به رغم اهمیت روایات تفسیری، مفسران معتقدند روایاتی جعلی هم در میان روایات تفسیری وجود دارد که با هدف ارتقای مقام و منزلت یکی از صحابه یا مردود شمردن آنها جعل شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون فی ثوبه القشیب، ۱۴۱۸-۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۵ـ۵۶؛ ذهبی، التفسیر والمفسرون، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۵۹ـ ۱۶۵.</ref> جَعل شأن نزول برای آیه ۱۱۳ [[سوره توبه]]، یکی از این موارد دانسته شده و طبری و بخاری، از مفسران اهل سنت، آن را جعلی دانسته‌اند.<ref>بخاری جعفی، ج۵، ص۲۰۸؛ طبری، ج۷، ص۳۰.</ref> بر اساس شأن نزول مذکور، [[آیه]] ۱۱۳ سوره توبه درباره [[ابوطالب]]، پدر [[امام علی(ع)]]، است و در هنگام مرگ وی نازل شده و بیانگر [[شرک]] او تا پایان عمر است، در حالی که طبری و بخاری، معتقدند ابوطالب سه سال قبل از هجرت درگذشته، در حالی که این آیه در سال نهم هجرت نازل شده است.<ref>بخاری جعفی، ج۵، ص۲۰۸؛ طبری، ج۷، ص۳۰.</ref> به اینگونه روایات جعلی که محققان معتقدند غالبا توسط یهودیان مسلمان‌شده جعل شده‌اند، اسرائیلیات گفته می‌شود.<ref>نگاه کنید به: ذهبی، الإسرائيليات في التفسير والحديث، ۱۴۰۵ق، ص۱۹.</ref>