کاربر ناشناس
عبدالحسین تهرانی: تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| تاریخ تولد = ۱۲۲۲ قمری طبق قولی | | تاریخ تولد = [[سال ۱۲۲۲ هجری قمری|۱۲۲۲ قمری]] طبق قولی | ||
| شهر تولد = [[تهران]] | | شهر تولد = [[تهران]] | ||
| کشور تولد = [[ایران]] | | کشور تولد = [[ایران]] | ||
| محل تحصیل = [[نجف]] | | محل تحصیل = [[نجف]] | ||
| محل زندگی = [[عراق]]، [[ایران]] | | محل زندگی = [[عراق]]، [[ایران]] | ||
| تاریخ وفات = ۱۲۸۶ قمری | | تاریخ وفات = [[سال ۱۲۸۶ هجری قمری|۱۲۸۶ قمری]] | ||
| شهر وفات = [[کاظمین]] | | شهر وفات = [[کاظمین]] | ||
| محل دفن = [[کربلا]] [[حرم امام حسین (ع)]] | | محل دفن = [[کربلا]] [[حرم امام حسین (ع)]] | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''عبدالحسین تهرانی شیخالعراقین''' (درگذشته ۱۲۸۶ق) از [[فقیه|فقهای]] قرن | '''عبدالحسین تهرانی شیخالعراقین''' (درگذشته [[سال ۱۲۸۶ هجری قمری|۱۲۸۶ق]]) از [[فقیه|فقهای]] [[قرن سیزدهم هجری قمری|قرن سیزدهم]]، مورد اعتماد و وصی [[امیرکبیر]]، از مبارزین علیه [[بابیت]] و [[بهاییت]] و نماینده [[ناصرالدین شاه |ناصرالدین شاه قاجار]] در بازسازی [[عتبات عالیات]] [[عراق]]. او از شاگردان برجسته [[صاحب جواهر]] بود. تهرانی معتقد به کارآمدی احکام و قوانین اسلامی در جامعه بود از این رو دعاوی شرعی که به دیوانخانه ارجاع شده بود، از سوی امیرکبیر به وی محول گشت. | ||
==تولد و وفات== | ==تولد و وفات== | ||
عبدالحسین تهرانی در [[تهران]] به دنیا آمد. از تاریخ تولد وی اطلاع دقیقی در دست نیست. در عین حال برخی تولد وی را ۱۲۲۲ق ذکر کردهاند. او در سال ۱۲۸۶ق در [[کاظمین]] از دنیا رفت و در [[حرم امام حسین(ع)]] در اتاقی نزدیک به باب سلطانیه دفن شد.<ref>محمد علی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج ۳، ص ۳۲۹.</ref><ref>محمد جعفر سبحانی، موسوعه طبقات الفقهاء، ج ۱۳، ص ۲۳۶.</ref> | عبدالحسین تهرانی در [[تهران]] به دنیا آمد. از تاریخ تولد وی اطلاع دقیقی در دست نیست. در عین حال برخی تولد وی را [[سال ۱۲۲۲ هجری قمری|۱۲۲۲ق]] ذکر کردهاند. او در سال [[سال ۱۲۸۶ هجری قمری|۱۲۸۶ق]] در [[کاظمین]] از دنیا رفت و در [[حرم امام حسین(ع)]] در اتاقی نزدیک به باب سلطانیه دفن شد.<ref>محمد علی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج ۳، ص ۳۲۹.</ref><ref>محمد جعفر سبحانی، موسوعه طبقات الفقهاء، ج ۱۳، ص ۲۳۶.</ref> | ||
==موقعیت علمی و تألیفات== | ==موقعیت علمی و تألیفات== | ||
شیخالعراقین پس از عزیمت به [[عراق]] تحصیلات حوزوی خود را در [[نجف]] سپری کرد. او در دروس اساتیدی چون حسن کاشف الغطاء ( فرزند [[جعفر کاشف الغطاء]])، مشکور بن محمد بن صقر حولاوی (درگذشت ۱۲۷۳ق)، عیسی بن حسین، (معروف به زاهد)، و [[محمدحسن نجفی]] مشهور به صاحب جواهر حاضر شد. وی یکی از چهار شاگرد صاحب جواهر است که خود بر [[اجتهاد]] آنان تصریح کرده است. شیخالعراقین پس از کسب اجتهاد به [[تهران |تهران]] بازگشت.<ref>محمد جعفر سبحانی، [[موسوعة الرجالية (معجم الرجال وسائل الشيعة)]]، ج ۱۳، ص ۳۲۶ و ۳۲۷.</ref><ref>[http://lib.eshia.ir/71735/7/438 سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج۷، ص ۴۳۸ و ۴۳۹.]</ref> برخی از نویسندگان کتب تراجم او را مرجع دینی تهران در دوره ناصرالدین شاه قاجار معرفی کردهاند.<ref>محمدحسین حسینی جلالی، فهرس الترات، ج۲، ص ۱۶۷. </ref> | شیخالعراقین پس از عزیمت به [[عراق]] تحصیلات حوزوی خود را در [[نجف]] سپری کرد. او در دروس اساتیدی چون حسن کاشف الغطاء ( فرزند [[جعفر کاشف الغطاء]])، مشکور بن محمد بن صقر حولاوی (درگذشت [[سال ۱۲۷۳ هجری قمری|۱۲۷۳ق]])، عیسی بن حسین، (معروف به زاهد)، و [[محمدحسن نجفی]] مشهور به صاحب جواهر حاضر شد. وی یکی از چهار شاگرد صاحب جواهر است که خود بر [[اجتهاد]] آنان تصریح کرده است. شیخالعراقین پس از کسب اجتهاد به [[تهران |تهران]] بازگشت.<ref>محمد جعفر سبحانی، [[موسوعة الرجالية (معجم الرجال وسائل الشيعة)]]، ج ۱۳، ص ۳۲۶ و ۳۲۷.</ref><ref>[http://lib.eshia.ir/71735/7/438 سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج۷، ص ۴۳۸ و ۴۳۹.]</ref> برخی از نویسندگان کتب تراجم او را مرجع دینی تهران در دوره [[ناصرالدین شاه قاجار]] معرفی کردهاند.<ref>محمدحسین حسینی جلالی، فهرس الترات، ج۲، ص ۱۶۷. </ref> | ||
==فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی== | ==فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی== | ||
شیخالعراقین پس از بازگشت به [[ایران]] علاوه بر زعامت دینی، در عرصه اجتماعی و فرهنگی نیز حاضر شد. وی تعاملاتی با امیرکبیر و دولت وقت ناصرالدین شاه داشت و با اعتقاد به اینکه «هرگاه مدار دولت و مملکت داری از روی شریعت مطهره باشد... هیچ فتنه و فساد بر نیاید» برای اجرای صحیح احکام و قوانین اسلامی تلاش نمود.<ref>عباس اقبال آشتیانی، میرزا تقی خان امیر کبیر، ص ۳۷۴-۳۷۳.</ref> | شیخالعراقین پس از بازگشت به [[ایران]] علاوه بر زعامت دینی، در عرصه اجتماعی و فرهنگی نیز حاضر شد. وی تعاملاتی با [[امیرکبیر]] و دولت وقت ناصرالدین شاه داشت و با اعتقاد به اینکه «هرگاه مدار دولت و مملکت داری از روی شریعت مطهره باشد... هیچ فتنه و فساد بر نیاید» برای اجرای صحیح احکام و قوانین اسلامی تلاش نمود.<ref>عباس اقبال آشتیانی، میرزا تقی خان امیر کبیر، ص ۳۷۴-۳۷۳.</ref> | ||
===قضاوت=== | ===قضاوت=== | ||
طبق برخی گزارشها [[امیرکبیر]] برخی دعاوی و امور قضایی را که جنبه شرعی داشت را برای داوری به عبدالحسین تهرانی محول میکرد. مناسبات میان امیرکبیر و شیخ عبدالحسین تا حدی است که امیرکبیر در برخی از موضوعات دشوار و معضلات پیش آمده با او مشورت میکرد.<ref>سید علی آل داود، نامههای امیر کبیر به انضمام رساله نوادر الامیر، ص ۳۱۶.</ref><ref>آدمیت، امیرکبیر و ایران، ص ۳۰۸ و ۳۴۳.</ref><ref>سید علی آل داوود، اسناد و نامههای امیرکبیر، ص ۸۲.</ref><ref>عباس اقبال آشتیانی، میرزا تقی خان امیرکبیر، ص۱۶۸.</ref> برخی از گزارشها ضمن اشاره به علاقه شدید و ارادت امیرکبیر به شیخ العراقین مدعیاند امیرکبیر شیخالعراقین را به عنوان وصی خود قرار داده است.<ref>مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران، ج۲، ص۲۴۳ و ۲۴۴؛ همان، ج۶، ص ۹۴.</ref> | طبق برخی گزارشها [[امیرکبیر]] برخی دعاوی و امور قضایی را که جنبه شرعی داشت را برای داوری به عبدالحسین تهرانی محول میکرد. مناسبات میان امیرکبیر و شیخ عبدالحسین تا حدی است که امیرکبیر در برخی از موضوعات دشوار و معضلات پیش آمده با او مشورت میکرد.<ref>سید علی آل داود، نامههای امیر کبیر به انضمام رساله نوادر الامیر، ص ۳۱۶.</ref><ref>آدمیت، امیرکبیر و ایران، ص ۳۰۸ و ۳۴۳.</ref><ref>سید علی آل داوود، اسناد و نامههای امیرکبیر، ص ۸۲.</ref><ref>عباس اقبال آشتیانی، میرزا تقی خان امیرکبیر، ص۱۶۸.</ref> برخی از گزارشها ضمن اشاره به علاقه شدید و ارادت امیرکبیر به شیخ العراقین مدعیاند امیرکبیر شیخالعراقین را به عنوان وصی خود قرار داده است.<ref>مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران، ج۲، ص۲۴۳ و ۲۴۴؛ همان، ج۶، ص ۹۴.</ref> | ||
===ساختن مدرسه علمیه و مسجد در تهران=== | ===ساختن مدرسه علمیه و مسجد در تهران=== | ||
یکی از اقدامات فرهنگی شیخ عبدالحسین تهرانی ساختن مدرسه علمیه و مسجد بر اساس وصیت [[امیرکبیر |امیرکبیر]] از ثلث میراث وی بود که امروزه در [[تهران |تهران]] به مدرسه و مسجد شیخ عبدالحسین یا [[مسجد آذربایجانیها]] معروف است.<ref>فریدون آدمیت، امیرکبیر و ایران، ص۳۰۸.</ref><ref>عباس اقبال آشتیانی، میرزا تقی خان امیرکبیر، ص۱۶۸ و ۳۶۸.</ref> بر اساس برخی گزارشها، محل کنونی مدرسه، زمانی محل ساخت مشروبات الکلی بود تا اینکه با وصیت امیرکبیر، چنین مرکز تبدیل به محل فراگیری علوم اسلامی شد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/350887/culture/religion خبرآنلاین، مشروب سازی که با وصیت امیرکبیر مدرسه علمیه شد.]</ref> | یکی از اقدامات فرهنگی شیخ عبدالحسین تهرانی ساختن [[مدرسه علمیه]] و [[مسجد]] بر اساس وصیت [[امیرکبیر |امیرکبیر]] از ثلث میراث وی بود که امروزه در [[تهران |تهران]] به مدرسه و مسجد شیخ عبدالحسین یا [[مسجد آذربایجانیها]] معروف است.<ref>فریدون آدمیت، امیرکبیر و ایران، ص۳۰۸.</ref><ref>عباس اقبال آشتیانی، میرزا تقی خان امیرکبیر، ص۱۶۸ و ۳۶۸.</ref> بر اساس برخی گزارشها، محل کنونی مدرسه، زمانی محل ساخت مشروبات الکلی بود تا اینکه با وصیت امیرکبیر، چنین مرکز تبدیل به محل فراگیری علوم اسلامی شد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/350887/culture/religion خبرآنلاین، مشروب سازی که با وصیت امیرکبیر مدرسه علمیه شد.]</ref> | ||
مدرسه و مسجد شیخ عبدالحسین در دهه ۵۰ تا ۶۰ شمسی توسط [[سید هادی خسروشاهی]] (درگذشته اواخر دهه ۶۰ شمسی) اداره میشد. به سبب روحیه مبارزاتی وی این مدرسه و مسجد کانون انقلابیون به شمار میرفت.<ref>[http://revolution.pchi.ir/show.php?page=contents&id=13790 پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران و مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.]</ref>در آن دوره [[امام خمینی]] و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] در این مسجد سخنرانی کردهاند.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/350887/culture/religion خبرآنلاین، مشروب سازی که با وصیت امیرکبیر مدرسه علمیه شد.]</ref> هم اکنون متولی مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین، سید باقر خسروشاهی، فرزند سید هادی خسروشاهی، است.<ref>[http://sheikhabdolhossein.ir/index.php پایگاه اطلاع رسانی مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین تهرانی.]</ref><ref>[http://www.hozehtehran.com/Files/madares.php?idVeiw=308&level=4&subid=308 پایگاه مدیریت حوزه علمیه استان تهران.]</ref> | مدرسه و مسجد شیخ عبدالحسین در دهه ۵۰ تا ۶۰ شمسی توسط [[سید هادی خسروشاهی]] (درگذشته اواخر دهه ۶۰ شمسی) اداره میشد. به سبب روحیه مبارزاتی وی این مدرسه و مسجد کانون انقلابیون به شمار میرفت.<ref>[http://revolution.pchi.ir/show.php?page=contents&id=13790 پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران و مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.]</ref>در آن دوره [[امام خمینی]] و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] در این مسجد سخنرانی کردهاند.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/350887/culture/religion خبرآنلاین، مشروب سازی که با وصیت امیرکبیر مدرسه علمیه شد.]</ref> هم اکنون متولی مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین، سید باقر خسروشاهی، فرزند سید هادی خسروشاهی، است.<ref>[http://sheikhabdolhossein.ir/index.php پایگاه اطلاع رسانی مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین تهرانی.]</ref><ref>[http://www.hozehtehran.com/Files/madares.php?idVeiw=308&level=4&subid=308 پایگاه مدیریت حوزه علمیه استان تهران.]</ref> | ||
===بازسازی و مرمت عتبات عالیات در عراق=== | ===بازسازی و مرمت عتبات عالیات در عراق=== | ||
عبدالحسین تهرانی در سال ۱۲۷۴ق از سوی [[ناصرالدین شاه قاجار]]، نظارت بر کار بازسازی و مرمت [[عتبات عالیات|عتبات مقدسه]] [[عراق]] را برعهده گرفت. از این رو توسعه صحن و تذهیب جدید گنبد [[حرم امام حسین(ع)|حرم]] [[امام حسین(ع)]] و [[حرمین عسکریین (ع) |حرمین عسکریین(ع)]] و مرمت حرم [[کاظمین|کاظمین]] تحت اشراف وی انجام شده است.<ref> محمد علی مدرس خیابانی تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۳۲۹.</ref><ref>ایرج افشار، چهل سال تاریخ ایران در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، ج۱، ص ۱۸۹.</ref> | عبدالحسین تهرانی در سال [[سال ۱۲۷۴ هجری قمری|۱۲۷۴ق]] از سوی [[ناصرالدین شاه قاجار]]، نظارت بر کار بازسازی و مرمت [[عتبات عالیات|عتبات مقدسه]] [[عراق]] را برعهده گرفت. از این رو توسعه صحن و تذهیب جدید گنبد [[حرم امام حسین(ع)|حرم]] [[امام حسین(ع)]] و [[حرمین عسکریین (ع) |حرمین عسکریین(ع)]] و مرمت حرم [[کاظمین|کاظمین]] تحت اشراف وی انجام شده است.<ref> محمد علی مدرس خیابانی تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۳۲۹.</ref><ref>ایرج افشار، چهل سال تاریخ ایران در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، ج۱، ص ۱۸۹.</ref> | ||
===یافتن قبر مختار و ساختن مرقد وی=== | ===یافتن قبر مختار و ساختن مرقد وی=== | ||
خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
==مقابله با بابیت و بهاییت== | ==مقابله با بابیت و بهاییت== | ||
برخی گزارشهای تاریخی که به فرقه [[بابیت]] و [[بهاییت]] و تحولات آن دو پرداخته نام شیخالعراقین به چشم میخورد. یکی از اقدامات او در این زمینه ممانعت از ملاقات [[سید علی محمد شیرازی]]، مؤسس فرقه [[بابیه]]، و مریدانش با محمدشاه قاجار، پدر [[ناصرالدین شاه قاجار]]، بود. بر اساس برخی منابع این دیدار میتوانست، فرصت مناسبی برای تقویت جایگاه باب و تبلیغ مسلک خود در [[ایران]] باشد. کنت دوگوبینو، وزیر مختار [[فرانسه]]، ضمن اشاره به این اقدام شیخ، گفته است: «حاجی شیخعبدالحسین در دیدار با شاه، وزیر و بزرگان مملکت گفته بود: آیا در نظر دارید که به جای مذهب کنونی، مذهب جدیدی که هنوز نمیشناسید برقرار نمایید؟...».<ref>فریدون آدمیت، اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، ص۱۰۳.</ref> | برخی گزارشهای تاریخی که به فرقه [[بابیت]] و [[بهاییت]] و تحولات آن دو پرداخته نام شیخالعراقین به چشم میخورد. یکی از اقدامات او در این زمینه ممانعت از ملاقات [[سید علی محمد شیرازی]]، مؤسس فرقه [[بابیه]]، و مریدانش با محمدشاه قاجار، پدر [[ناصرالدین شاه قاجار]]، بود. بر اساس برخی منابع این دیدار میتوانست، فرصت مناسبی برای تقویت جایگاه باب و تبلیغ مسلک خود در [[ایران]] باشد. کنت دوگوبینو، وزیر مختار [[فرانسه]]، ضمن اشاره به این اقدام شیخ، گفته است: «حاجی شیخعبدالحسین در دیدار با شاه، وزیر و بزرگان مملکت گفته بود: آیا در نظر دارید که به جای مذهب کنونی، مذهب جدیدی که هنوز نمیشناسید برقرار نمایید؟...».<ref>فریدون آدمیت، اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، ص۱۰۳.</ref> | ||
عبدالحسین تهرانی که در دوره تبعید [[میرزا حسینعلی نوری]]، بنیانگذار [[بهائیت]] و معروف به بهاءاللّه، در [[عراق]] در آن سامان سکونت داشت با اقدامات پیروان او نظیر سرقت اموال زائران، آشوب، قتل و غیره که غالباً با دستور بهاء صورت میگرفت،<ref>شوقی افندی، قرن بدیع، ج۲، ص ۱۰۶ و ۱۰۷.</ref><ref>اشراق خاوری، مائده آسمانی، ج ۷، ص ۱۳۰.</ref> برخورد میکرد.<ref>خان ملک ساسانی، سیاستگران دوره قاجار، ص ۳۴۴- ۳۴۵.</ref> | عبدالحسین تهرانی که در دوره تبعید [[میرزا حسینعلی نوری]]، بنیانگذار [[بهائیت]] و معروف به بهاءاللّه، در [[عراق]] در آن سامان سکونت داشت با اقدامات پیروان او نظیر سرقت اموال زائران، آشوب، قتل و غیره که غالباً با دستور بهاء صورت میگرفت،<ref>شوقی افندی، قرن بدیع، ج۲، ص ۱۰۶ و ۱۰۷.</ref><ref>اشراق خاوری، مائده آسمانی، ج ۷، ص ۱۳۰.</ref> برخورد میکرد.<ref>خان ملک ساسانی، سیاستگران دوره قاجار، ص ۳۴۴- ۳۴۵.</ref> | ||
نام وی در منابع بهاییان به صورت متعدد آمده است. حسینعلی بهاء در لوحی که به نام شیخ عبدالحسین صادر کرده سخت به او تاخته و او را «غافل مرتاب» و عنصری «مکار» خوانده است.<ref>علی اکبر فروتن، داستانهایی از حیات عنصری جمال اقدس الهی، ص ۱۳.</ref><ref>حسینعلی نوری، کتاب بدیع، ص ۱۷.</ref><ref>ابوالقاسم افنان، عهد اعلی، ۵۱۴.</ref> شوقی افندی، نتیجه دختری بهاء و جانشین عباس افندی، نیز در کتاب خود با عنوان لوح قرن از شیخ عبدالحسین تهرانی با عباراتی نظیر «شیخ خبیث» و «مردود دارَین و مبغوض ثقلین» یاد کرده که حکایت از دشمنی عمیق آنان با وی بوده است.<ref>شوقی افندی، لوح قرن، ص۱۲۳. </ref> | نام وی در منابع بهاییان به صورت متعدد آمده است. حسینعلی بهاء در لوحی که به نام شیخ عبدالحسین صادر کرده سخت به او تاخته و او را «غافل مرتاب» و عنصری «مکار» خوانده است.<ref>علی اکبر فروتن، داستانهایی از حیات عنصری جمال اقدس الهی، ص ۱۳.</ref><ref>حسینعلی نوری، کتاب بدیع، ص ۱۷.</ref><ref>ابوالقاسم افنان، عهد اعلی، ۵۱۴.</ref> شوقی افندی، نتیجه دختری بهاء و جانشین عباس افندی، نیز در کتاب خود با عنوان لوح قرن از شیخ عبدالحسین تهرانی با عباراتی نظیر «شیخ خبیث» و «مردود دارَین و مبغوض ثقلین» یاد کرده که حکایت از دشمنی عمیق آنان با وی بوده است.<ref>شوقی افندی، لوح قرن، ص۱۲۳. </ref> |