کاربر ناشناس
کوفه: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
imported>M.r.seifi |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
بنابر [[روایات]]، منطقه کوفه در زمان‌های پیش از [[اسلام]]، آباد و مسکونی بوده و بعدها ویران شده است. طبق روایتی، [[حضرت نوح (ع)]] در کوفه [[کشتی نوح|کشتی]] خود را ساخت<ref>کرمی، احسن التقاسیم، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۱۸۱.</ref> و قوم نوح در کوفه بت‌هایی گذاشته بودند.<ref>مجلسی، حياة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۱، ۲۷۱.</ref> | بنابر [[روایات]]، منطقه کوفه در زمان‌های پیش از [[اسلام]]، آباد و مسکونی بوده و بعدها ویران شده است. طبق روایتی، [[حضرت نوح (ع)]] در کوفه [[کشتی نوح|کشتی]] خود را ساخت<ref>کرمی، احسن التقاسیم، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۱۸۱.</ref> و قوم نوح در کوفه بت‌هایی گذاشته بودند.<ref>مجلسی، حياة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۱، ۲۷۱.</ref> | ||
بنای مجدد شهر کوفه را به [[مسلمانان]] نسبت می‌دهند. این شهر همراه [[بصره]] از شهرهایی است که تأسیس آنها به دست مسلمانان بوده است. گویند این منطقه محل اردوی دائم سپاهیان مسلمان در جریان فتوحات اسلامی بوده است. وقتی [[عمر بن خطاب]] دریافت که سپاهیان عرب در این منطقه به حال افسردگی افتاده‌اند به [[سعد بن ابی وقاص]] در سال [[سال ۱۵ هجری قمری|۱۵]] یا [[سال ۱۷ هجری قمری|۱۷]] یا [[سال ۱۹ هجری قمری|۱۹]] ق دستور داد تا در آن حوالی جایی را برای اقامت مسلمانان در نظر بگیرد که با مزاج آنان سازگار باشد.<ref> | بنای مجدد شهر کوفه را به [[مسلمانان]] نسبت می‌دهند. این شهر همراه [[بصره]] از شهرهایی است که تأسیس آنها به دست مسلمانان بوده است. گویند این منطقه محل اردوی دائم سپاهیان مسلمان در جریان فتوحات اسلامی بوده است. وقتی [[عمر بن خطاب]] دریافت که سپاهیان عرب در این منطقه به حال افسردگی افتاده‌اند به [[سعد بن ابی وقاص]] در سال [[سال ۱۵ هجری قمری|۱۵]] یا [[سال ۱۷ هجری قمری|۱۷]] یا [[سال ۱۹ هجری قمری|۱۹]] ق دستور داد تا در آن حوالی جایی را برای اقامت مسلمانان در نظر بگیرد که با مزاج آنان سازگار باشد.<ref>دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۷۳ش، ص ۱۲۳-۱۲۴. </ref> بدین ترتیب کوفه در نیم فرسخی غرب [[فرات]] و یک فرسخی شمال شرقی [[حیره]] (شهری آباد که مرکز حکومت آل مَنذَر) بنا شد که در فاصله دو فرسخی شمال آن، نُخیله و در هشت فرسخی شمال غربی آن [[کربلا]] قرار داشت.<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ۱۳۹۱ش، ص۳۴-۳۵.</ref> از اولین اقدامات سعد، ساخت [[مسجد کوفه]] و [[دارالاماره کوفه|دارالاماره]] بود که این دو را در بخش مرتفع کوفه بنا نهاد.<ref>براقی، تاریخ الکوفه، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵.</ref> | ||
تأسیس شهر کوفه از ضروریات راهبردی بود که فتوحات عصر [[خلیفه دوم]] آن را ایجاب می‌نمود. زمانی که نیروی رزمی عرب به فرماندهی [[سعد بن ابی وقاص]] به سرزمین [[ایران]] رسید، نیاز به یک خط ارتباطی بین [[مدینه]] (مرکز دولت اسلامی) و میدان جنگ احساس می‌شد و لازم بود که سپاه مسلمانان یک نقطه اتکا و پایگاه نظامی ثابت در نزدیکی میدان جنگ داشته باشد. بدین رو عمر فرمان داد در منطقه عمومی کوفه، پایگاه نظامی ثابتی ساخته شود<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۷۰ش، ص۱۲۴.</ref> و بدین سان، رفته رفته شهر کوفه گسترش و رونق یافت. | تأسیس شهر کوفه از ضروریات راهبردی بود که فتوحات عصر [[خلیفه دوم]] آن را ایجاب می‌نمود. زمانی که نیروی رزمی عرب به فرماندهی [[سعد بن ابی وقاص]] به سرزمین [[ایران]] رسید، نیاز به یک خط ارتباطی بین [[مدینه]] (مرکز دولت اسلامی) و میدان جنگ احساس می‌شد و لازم بود که سپاه مسلمانان یک نقطه اتکا و پایگاه نظامی ثابت در نزدیکی میدان جنگ داشته باشد. بدین رو عمر فرمان داد در منطقه عمومی کوفه، پایگاه نظامی ثابتی ساخته شود<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۷۰ش، ص۱۲۴.</ref> و بدین سان، رفته رفته شهر کوفه گسترش و رونق یافت. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
*'''دارالاماره کوفه''' | *'''دارالاماره کوفه''' | ||
هنگامی که به فرمان [[سعد بن ابی وقاص]] شهر کوفه را می‌ساختند قصری نیز برای وی در جهت جنوب شرقی مسجد بنا کردند و آن را قصر طَمار (جای بلند) نام دادند و پس از سعد اقامتگاه خاص خلفا، ملوک و امرا بود.<ref> | هنگامی که به فرمان [[سعد بن ابی وقاص]] شهر کوفه را می‌ساختند قصری نیز برای وی در جهت جنوب شرقی مسجد بنا کردند و آن را قصر طَمار (جای بلند) نام دادند و پس از سعد اقامتگاه خاص خلفا، ملوک و امرا بود.<ref> کریمان، «کوفه»، ج۱۴، ص۲۴۵.</ref> | ||
[[مسلم بن عقیل]] را به فرمان [[عبیدالله بن زیاد]] از بالای همین قصر به زیر انداختند.<ref> سید جوادی، دایرة المعارف تشیع، ج۱۴، ص۲۴۵ </ref> | [[مسلم بن عقیل]] را به فرمان [[عبیدالله بن زیاد]] از بالای همین قصر به زیر انداختند.<ref> سید جوادی، دایرة المعارف تشیع، ج۱۴، ص۲۴۵ </ref> | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
* روحیه رفاه طلبی که مردم مدینه در دوره [[خلفای ثلاثه|خلفای پیشین]] به آن مبتلا شده بودند، جایی برای روحیه جنگی باقی نگذاشته بود و در طول بیست و پنج سالی که از رحلت [[محمد(ص)|پیامبر]](ص) می‌گذشت به تدریج مردم از آن تحول معنوی و الهی که در اثر تعلیمات آن حضرت، پیدا کرده بودند، دور شدند. | * روحیه رفاه طلبی که مردم مدینه در دوره [[خلفای ثلاثه|خلفای پیشین]] به آن مبتلا شده بودند، جایی برای روحیه جنگی باقی نگذاشته بود و در طول بیست و پنج سالی که از رحلت [[محمد(ص)|پیامبر]](ص) می‌گذشت به تدریج مردم از آن تحول معنوی و الهی که در اثر تعلیمات آن حضرت، پیدا کرده بودند، دور شدند. | ||
* تعداد [[اصحاب]] با سابقه پیغمبر(ص) در کوفه بیش از هر نقطه دیگر عالم [[اسلام]] بود. | * تعداد [[اصحاب]] با سابقه پیغمبر(ص) در کوفه بیش از هر نقطه دیگر عالم [[اسلام]] بود. | ||
* کوفه از نظر جغرافیایی تقریبا در قلب جهان اسلام آن روزگار قرار داشت و بر [[ایران]]، حجاز، شام، و مصر مشرف بود.<ref> [http://library.tebyan.net/newindex.aspx?PageSize=۱&NAVIGATEMODE=CommonLibrary&PARENTID=۰&PageIndex=۰&CONTENT=&PERSONALID=۰&METADATAID=5637&VOLUME=1&BOOKID=71669&PID=102834 | * کوفه از نظر جغرافیایی تقریبا در قلب جهان اسلام آن روزگار قرار داشت و بر [[ایران]]، حجاز، شام، و مصر مشرف بود.<ref> [http://library.tebyan.net/newindex.aspx?PageSize=۱&NAVIGATEMODE=CommonLibrary&PARENTID=۰&PageIndex=۰&CONTENT=&PERSONALID=۰&METADATAID=5637&VOLUME=1&BOOKID=71669&PID=102834 ناصح ستوده، «علل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت از سوی حضرت علی(ع)» ]</ref> | ||
{{وسط چین}}'''فرمانداران کوفه از ابتدای تاسیس تا شهادت امام علی(ع)'''.<ref>براقی، تاریخ الکوفه، ۱۴۲۴ق، ص۲۴۹ ـ ۲۴۶.</ref>{{پایان}} | {{وسط چین}}'''فرمانداران کوفه از ابتدای تاسیس تا شهادت امام علی(ع)'''.<ref>براقی، تاریخ الکوفه، ۱۴۲۴ق، ص۲۴۹ ـ ۲۴۶.</ref>{{پایان}} | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
===دوره اموی=== | ===دوره اموی=== | ||
در دوره [[اموی]] با توجه به فتوحاتی که از سمت ایران و ماوراءالنهر انجام گرفت، شهر کوفه به عنوان پایگاه سیاسى - نظامى حکومت اموی در بینالنهرین و به عنوان مرکزى براى کنترل و نظارت بر این بخش‌ها مطرح شد تا جایی که حاکم عراقین (بصره و کوفه)، حاکم اصلى ایران به شمار می‌آمد. به همین دلیل اهمیت نظامى - سیاسى و در نتیجه رونق اقتصادى کوفه در این دوره با توجه به فتوحات افزایش یافت. تاثیر این رونق اقتصادى در دوران حکومت خالد بن عبدالله قسرى بر عراق نمایان گردید، به گونه‌اى که به دستور او بازارهاى زیادى ساخته و براى هر صنفى از بازرگانان، غرفه‌هایی در نظر گرفته شد و اجاره این اماکن تجارى برای امور سربازان بود چراکه در آن زمان ده هزار مرد جنگى در کوفه به سر می‌بردند.<ref> | در دوره [[اموی]] با توجه به فتوحاتی که از سمت ایران و ماوراءالنهر انجام گرفت، شهر کوفه به عنوان پایگاه سیاسى - نظامى حکومت اموی در بینالنهرین و به عنوان مرکزى براى کنترل و نظارت بر این بخش‌ها مطرح شد تا جایی که حاکم عراقین (بصره و کوفه)، حاکم اصلى ایران به شمار می‌آمد. به همین دلیل اهمیت نظامى - سیاسى و در نتیجه رونق اقتصادى کوفه در این دوره با توجه به فتوحات افزایش یافت. تاثیر این رونق اقتصادى در دوران حکومت خالد بن عبدالله قسرى بر عراق نمایان گردید، به گونه‌اى که به دستور او بازارهاى زیادى ساخته و براى هر صنفى از بازرگانان، غرفه‌هایی در نظر گرفته شد و اجاره این اماکن تجارى برای امور سربازان بود چراکه در آن زمان ده هزار مرد جنگى در کوفه به سر می‌بردند.<ref> یعقوبی، البلدان، ۱۴۲۲ق، ص۱۴۹.</ref> | ||
====نقش کوفه در واقعه کربلا==== | ====نقش کوفه در واقعه کربلا==== | ||
| خط ۳۱۰: | خط ۳۱۰: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*مجلسی، محمد باقر، حیاة القلوب، محقق علی امامیان، قم، سرور، ۱۳۸۴ش. | *مجلسی، محمد باقر، حیاة القلوب، محقق علی امامیان، قم، سرور، ۱۳۸۴ش. | ||
* ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تهران، پیام حق، | *کریمان، حسین، «کوفه»، در دایرة المعارف تشیع، تهران، حکمت، ۱۳۹۰ش. | ||
* ابن اثير، الكامل في التاريخ، بيروت، دار الصادر، ۱۳۸۵ش | *یعقوبی، احمد بن اسحاق، البلدان، محقق محمد امین ضناوی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق. | ||
*ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تهران، پیام حق، ۱۳۷۷ش. | |||
*ابن اثير، الكامل في التاريخ، بيروت، دار الصادر، ۱۳۸۵ش. | |||
*[http://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/63914/1 ناصح ستوده، منیره، «علل انتخاب كوفه به عنوان مركز خلافت از سوي حضرت علي»، سایت تبیان، تاریخ بازدید: ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۶.] | |||
* ابن كثير، البداية و النهاية، بيروت، دار الفكر، بى تا | * ابن كثير، البداية و النهاية، بيروت، دار الفكر، بى تا | ||
* اسد حيدر، الإمام الصادق و المذاهب الأربعة، پنجم، بيروت، دار التعارف، ۱۴۲۲ق. | * اسد حيدر، الإمام الصادق و المذاهب الأربعة، پنجم، بيروت، دار التعارف، ۱۴۲۲ق. | ||
| خط ۳۲۴: | خط ۳۲۷: | ||
* طبری، محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری)، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بی‌تا و دارالتراث، ۱۳۸۷ق. | * طبری، محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری)، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بی‌تا و دارالتراث، ۱۳۸۷ق. | ||
* راضی یاسین، صلح الحسن، ترجمه سید علی خامنه‌ای، انتشارات گلشن چاپ سیزدهم ۱۳۷۸ | * راضی یاسین، صلح الحسن، ترجمه سید علی خامنه‌ای، انتشارات گلشن چاپ سیزدهم ۱۳۷۸ | ||
* یعقوبی، تاریخ | * یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۲. | ||
* [[سید بن طاووس]]، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس، ترجمه بخشایشی، قم، نوید اسلام، ۱۳۷۷ | * [[سید بن طاووس]]، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس، ترجمه بخشایشی، قم، نوید اسلام، ۱۳۷۷ | ||
* طباطبایی یزدی، [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی]]، العروة الوثقی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا | * طباطبایی یزدی، [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی]]، العروة الوثقی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا | ||
* حموی، شهاب الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله بن حموی، معجم البلدان، بیروت، احیاء التراث العربی، ۱۹۷۹م. | * حموی، شهاب الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله بن حموی، معجم البلدان، بیروت، احیاء التراث العربی، ۱۹۷۹م. | ||
* دینوری، احمد بن | *دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، قم، الشریف الرضی،۱۳۷۳ش. | ||
*دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، قم، الشریف الرضی،۱۳۷۰ش. | |||
* رجبی، محمد حسین رجبی، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی، تهران، دانشگاه امام حسین(ع) ۱۳۷۸. | * رجبی، محمد حسین رجبی، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی، تهران، دانشگاه امام حسین(ع) ۱۳۷۸. | ||
*شیخیان، رفتارشناسی مردم کوفه در نهضت حسینی، حکومت اسلامی، زمستان ۱۳۸۱، شماره ۲۶. | *شیخیان، رفتارشناسی مردم کوفه در نهضت حسینی، حکومت اسلامی، زمستان ۱۳۸۱، شماره ۲۶. | ||