پرش به محتوا

شیراز: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱ نوامبر ۲۰۱۵
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=اوت|روز=۲۰|سال=۲۰۱۵|چند = 2}}
'''شیراز''' از شهرهای کشور [[ایران]] است و به دلیل وجود مرقد [[احمد بن موسی|احمد بن موسی (ع)]] معروف به شاهچراغ، برادر [[امام رضا (ع)]] در این شهر، نزد [[شیعیان]] ایران اهمیت دارد. شیراز محل حکومت سلسله [[زندیه |زندیه]] بوده و آثار تاریخی فراوانی را از آن دوران در خود به یادگار دارد. مقبره [[سعدی]] و [[حافظ]] دو شاعر برجسته فارسی زبان در این شهر واقع است.
[[پرونده:حرم مطهر سید علاء الدین حسین.jpg|thumb|حرم مطهر سید علاء الدین حسین]]
[[پرونده:حرم مطهر سید علاء الدین حسین.jpg|thumb|حرم مطهر سید علاء الدین حسین]]
[[پرونده:مسجد وکیل شیراز.jpg|thumb|مسجد وکیل شیراز]]
[[پرونده:مسجد وکیل شیراز.jpg|thumb|مسجد وکیل شیراز]]
'''شیراز''' از شهرهای کشور [[ایران]] است و به دلیل وجود مرقد [[احمد بن موسی|احمد بن موسی(ع)]] معروف به شاهچراغ، برادر [[امام رضا(ع)]] در این شهر، نزد [[شیعیان]] ایران اهمیت دارد. شیراز محل حکومت سلسله [[زندیه|زندیه]] بوده و آثار تاریخی فراوانی را از آن دوران در خود به یادگار دارد. مقبره [[سعدی]] و [[حافظ]] دو شاعر برجسته فارسی زبان در این شهر واقع است.


==موقعیت جغرافیایی==
==موقعیت جغرافیایی==
استان فارس در جنوب منطقه مرکزى ايران بين مدارهاى ۲۷ درجه و دو دقيقه و ۳۱ درجه و ۴۲ دقيقهٔ عرض شمالى و ۵۰ درجه و ۴۲ دقيقه و ۵۵ درجه و ۳۸ دقيقهٔ طول شرقى از نصف‌النهار گرينويچ قرار گرفته است. اين استان از شمال با استان اصفهان و يزد، از مغرب با استان‌هاى کهگيلويه و بويراحمد و بوشهر، از جنوب با استان هرمزگان و از شرق با استان کرمان همسايه است.
استان فارس در جنوب منطقه مرکزی ایران بین مدارهای ۲۷ درجه و دو دقیقه و ۳۱ درجه و ۴۲ دقیقهٔ عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۴۲ دقیقه و ۵۵ درجه و ۳۸ دقیقهٔ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است. این استان از شمال با استان اصفهان و یزد، از مغرب با استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر، از جنوب با استان هرمزگان و از شرق با استان کرمان همسایه است.
شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد.اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کرده‌اند که از لحاظ سوق الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژه‌ای دارند. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی (از رشته‌کوه‌های زاگرس) محدود شده‌است. مختصات جغرافیایی شیراز عبارتست از ۲۹ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است. رودخانهٔ خشک شیراز رودخانهٔ فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضهٔ خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو می‌ریزد.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> <ref>http://www.karimeh.com پایگاه سیاسی اجتماعی کریمه اهل بیت (س)</ref>
شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد.اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کرده‌اند که از لحاظ سوق الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژه‌ای دارند. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی (از رشته‌کوه‌های زاگرس) محدود شده‌است. مختصات جغرافیایی شیراز عبارتست از ۲۹ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است. رودخانهٔ خشک شیراز رودخانهٔ فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضهٔ خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو می‌ریزد.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref><ref>http://www.karimeh.com پایگاه سیاسی اجتماعی کریمه اهل بیت(س)</ref>


==تاریخچه ==
==تاریخچه ==
 
شهرشیراز نام شیراز در کتیبه‌های هخامنشی تخت جمشید خوانده شده است، اشیاء وظروف تاریخی و مسکوکاتی که هم اکنون درموزه متروپولیتن نیویورک موجود است ازعظمت شیراز در عهد سلوکی‌ها , اشکانیان وساسانیان گواهی میدهد. طبق روایات اساطیری شیراز در زمان فرزند تهمورث دومین پادشاه پیشدادی ساخته شده است. پس از حمله اعراب صفاریان و دیلمیان بر آبادانی شیراز افزودند. در سال ۱۰۷۹ هجری قمری شیراز براثر جاری شدن سیل سهمگین ویران شد و بسیاری از آثار تاریخی آن ازمیان رفت. همچنین این شهر درزمان حمله افغان‌ها خرابی هار بیشماری را متحمل شد. شیراز طی چند دهه اخیر توسعه وگسترش جالب توجهی یافته است وبه یکی از شهرهای مهم وزیبای ایران تبدیل شده است.محیط مساعد شیراز در ادوار گوناگون, دانشمندان , سخنوران و نویسندگانی بزرک را در دامان خود پرورانده است که آثار جاویدان آنها میراث علمی وادبی ایران را زنده و جاوید نگاه خواهد داشت.<ref>اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی و دیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶</ref>
شهرشيراز نام شيراز در كتيبه هاي هخامنشي تخت جمشيد خوانده شده است ، اشياء وظروف تاريخي و مسكوكاتي كه هم اكنون درموزه متروپوليتن نيويورك موجود است ازعظمت شيراز در عهد سلوكي ها , اشكانيان وساسانيان گواهي ميدهد. طبق روايات اساطيري شيراز در زمان فرزند تهمورث دومين پادشاه پيشدادي ساخته شده است. پس از حمله اعراب صفاريان و ديلميان بر آباداني شيراز افزودند. در سال 1079 هجري قمري شيراز براثر جاري شدن سيل سهمگين ويران شد و بسياري از آثار تاريخي آن ازميان رفت. همچنين اين شهر درزمان حمله افغان ها خرابي هار بيشماري را متحمل شد . شيراز طي چند دهه اخير توسعه وگسترش جالب توجهي يافته است وبه يكي از شهرهاي مهم وزيباي ايران تبديل شده است .محيط مساعد شيراز در ادوار گوناگون, دانشمندان , سخنوران و نويسندگاني بزرك را در دامان خود پرورانده است كه آثار جاويدان آنها ميراث علمي وادبي ايران را زنده و جاويد نگاه خواهد داشت . <ref>اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی و دیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶</ref>


==اماکن زیارتی==
==اماکن زیارتی==
[[پرونده:شاه چراغ.jpg|thumb|حرم مطهر احمد بن موسی(ع)]]
[[پرونده:شاه چراغ.jpg|thumb|حرم مطهر احمد بن موسی(ع)]]
[[پرونده:نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع).JPG|thumb|نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع)]]
[[پرونده:نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع).JPG|thumb|نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع)]]
# آرامگاه شاه چراغ
# آرامگاه شاه چراغ
# آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع)
# آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع)
# آرامگاه امام‏زاده سيد تاج الدين غريب
# آرامگاه امامزاده سید تاج الدین غریب
# آرامگاه بابا كوهى
# آرامگاه بابا کوهی
# آرامگاه سيبويه
# آرامگاه سیبویه
# آرامگاه شيخ نور بخش
# آرامگاه شیخ نور بخش
# آرامگاه خواجوى كرمانى
# آرامگاه خواجوی کرمانی
# آرامگاه شاه شجاع
# آرامگاه شاه شجاع
# آرامگاه امام‏زاده بى‏بى دختران
# آرامگاه امامزاده بیبی دختران
# آرامگاه شاه داعی
# آرامگاه شاه داعی
# آرامگاه علی ابن حمزه
# آرامگاه علی ابن حمزه
# آرامگاه شيخ كبير
# آرامگاه شیخ کبیر
# آرامگاه شيخ روز بهان
# آرامگاه شیخ روز بهان
# دروازه قرآن
# دروازه قرآن
# بقعه چهل تنان
# بقعه چهل تنان
# قدمگاه حضرت ابوالفضل شيراز
# قدمگاه حضرت ابوالفضل شیراز
 


=== آرامگاه شاه چراغ===
=== آرامگاه شاه چراغ===
شاهچراغ آرامگاهی است که در آن حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم (ع) معروف به شاه چراغ و برادر امام رضا (ع) دفن شده است.در آغاز قرن 3 هجری شاهچراغ به شیراز هجرت کرد و در آنجا وفات یافت.احمدبن موسی در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.این بنا در دوره اتابکان فارس در قرن 6 قمری ساخته شده و گنبد و بارگاه آن دارای کاشیکاری‌های زیبایی است. <ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393    http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
شاهچراغ آرامگاهی است که در آن حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم(ع) معروف به شاه چراغ و برادر امام رضا(ع) دفن شده است.در آغاز قرن ۳ هجری شاهچراغ به شیراز هجرت کرد و در آنجا وفات یافت.احمدبن موسی در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.این بنا در دوره اتابکان فارس در قرن ۶ قمری ساخته شده و گنبد و بارگاه آن دارای کاشیکاری‌های زیبایی است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


احمد بن موسی بن جعفر(ع)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) معروف به سید السادات و شاهچراغ است که از شخصیت‏های عالی مقام و جلیل القدر و پرهیزکار بود.تاریخ وفات احمد بن موسی دقیقاً معلوم نیست، ولی برخی از مورخین تاریخ وفات را حدود سال 203 قمری که همزمان با شهادت امام هشتم(ع) است ذکر کرده‏اند.این آرامگاه که بزرگ‌ترین زیارتگاه مذهبی شیراز است، در زمان اتابک سعدبن زنگی، امیر مقرب‌الدین مسعود بدرالدین وزیر وی بقعه و گنبدی بر فراز قبر وی ساخت و اتابک نیز رواقی بر آن افزود. <ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، 1327(چاپ دوّم 1344)</ref> <ref>http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی</ref>
احمد بن موسی بن جعفر(ع)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) معروف به سید السادات و شاهچراغ است که از شخصیتهای عالی مقام و جلیل القدر و پرهیزکار بود.تاریخ وفات احمد بن موسی دقیقاً معلوم نیست، ولی برخی از مورخین تاریخ وفات را حدود سال ۲۰۳ قمری که همزمان با شهادت امام هشتم(ع) است ذکر کردهاند.این آرامگاه که بزرگ‌ترین زیارتگاه مذهبی شیراز است، در زمان اتابک سعدبن زنگی، امیر مقرب‌الدین مسعود بدرالدین وزیر وی بقعه و گنبدی بر فراز قبر وی ساخت و اتابک نیز رواقی بر آن افزود.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref><ref>http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی</ref>


سپس تاشی خاتون مادر شاه اسحاق اینجو در سال 745 هجری تعمیرات اساسی در آن انجام داد و بقعه،بارگاه، مدرسه عالی و مدفنی در جنوب آن برای خود ساخت.بنای آرامگاه در ادوار مختلف مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفته است از جمله زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی، نادر شاه افشار و فتحعلی شاه قاجار.درون حرم را با به کار بردن آینه های ریز رنگین، به سبکی هنرمندانه، آینه کاری کرده و انواع خط‌های زیبای فارسی و عربی، تزیین کننده نمای اطراف آینه‌ها و کاشی‌ها است.<ref>http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی</ref>
سپس تاشی خاتون مادر شاه اسحاق اینجو در سال ۷۴۵ هجری تعمیرات اساسی در آن انجام داد و بقعه،بارگاه، مدرسه عالی و مدفنی در جنوب آن برای خود ساخت.بنای آرامگاه در ادوار مختلف مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفته است از جمله زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی، نادر شاه افشار و فتحعلی شاه قاجار.درون حرم را با به کار بردن آینه‌های ریز رنگین، به سبکی هنرمندانه، آینه کاری کرده و انواع خط‌های زیبای فارسی و عربی، تزیین کننده نمای اطراف آینه‌ها و کاشی‌ها است.<ref>http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی</ref>


بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در 4 جانب حرم، 4 شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم ساخته شده است. ضریح آن در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده است.حیاط شاهچراغ دارای 2 در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر 2 سر در بزرگ کاشیکاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم می‌‌شویم. <ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، 1353 ، ص 34</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در ۴ جانب حرم، ۴ شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم ساخته شده است. ضریح آن در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده است.حیاط شاهچراغ دارای ۲ در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر ۲ سر در بزرگ کاشیکاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم میشویم.<ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳، ص ۳۴</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


=== آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع)===
=== آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع)===
آرامگاه اين امام‏زاده در شمال پل قديمى دروازه اصفهان و نزديك رودخانه خشك قرار دارد. اين بنا يكى از بقعه ‏هايى است كه در روزگار گذشته، در بيرون از برج و باروى شهر شيراز قديم قرار داشته است. بيشتر تاريخ نويسان، آن حضرت را فرزند حمزه فرزند [[امام موسى کاظم]] عليه‏ السلام دانسته ‏اند. گويا ايشان در اثر ستم حكومت عباسى به همراه شمارى از نزديكان و اعضاى خانواده در سال 220 ه .ق به شيراز مهاجرت كرده و با هيزم شكنى و فروش آن، زندگى مى ‏كرد تا اينكه به دست مزدوران عباسى كشته شد. <ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، 1327(چاپ دوّم 1344)</ref>
آرامگاه این امامزاده در شمال پل قدیمی دروازه اصفهان و نزدیک رودخانه خشک قرار دارد. این بنا یکی از بقعه‌هایی است که در روزگار گذشته، در بیرون از برج و باروی شهر شیراز قدیم قرار داشته است. بیشتر تاریخ نویسان، آن حضرت را فرزند حمزه فرزند [[امام موسی کاظم]] علیه‌السلام دانسته‌اند. گویا ایشان در اثر ستم حکومت عباسی به همراه شماری از نزدیکان و اعضای خانواده در سال ۲۲۰ ه‍.ق به شیراز مهاجرت کرده و با هیزم شکنی و فروش آن، زندگی میکرد تا اینکه به دست مزدوران عباسی کشته شد.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref>


در زمان [[عضدالدوله]] ديلمى كه علاقه زيادى به سادات علوى داشت، موقوفات زيادى به آرامگاه [[على بن حمزه]] اختصاص داده شد. بعدها در زمان [[صفویه]]، زنديه و قاجاريه تعميرات اساسى انجام گرفت و در حال حاضر به طرز نيكويى نگهدارى مى‏شود و بنا و محوطه زيبايى دارد. <ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393    http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
در زمان [[عضدالدوله]] دیلمی که علاقه زیادی به سادات علوی داشت، موقوفات زیادی به آرامگاه [[علی بن حمزه]] اختصاص داده شد. بعدها در زمان [[صفویه]]، زندیه و قاجاریه تعمیرات اساسی انجام گرفت و در حال حاضر به طرز نیکویی نگهداری میشود و بنا و محوطه زیبایی دارد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


=== آرامگاه امام‏زاده سيد تاج الدين غريب===
=== آرامگاه امامزاده سید تاج الدین غریب===
مردم اين امام‏زاده را سيد حاجى غريب مى‏نامند. اسم او جعفر بن فضل بن جعفر بن على بن ابى طالب است. چون آن جناب دو لقب داشته، مردم گمان كرده‏اند در محل مقبره وى دو نفر، يكى سيد حاجى و ديگرى محمد بن حسن مثنى مدفون هستند. اين بقعه شريفه، محل استجابت دعاست و مردم در منازعه و مرافعه به آن تربت رفته، قسم مى‏خورند. بقعه اين امام‏زاده در كوچه‏اى واقع در بازارچه دروازه كازرون شيراز قرار دارد. <ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، 1344</ref>
مردم این امامزاده را سید حاجی غریب مینامند. اسم او جعفر بن فضل بن جعفر بن علی بن ابی طالب است. چون آن جناب دو لقب داشته، مردم گمان کردهاند در محل مقبره وی دو نفر، یکی سید حاجی و دیگری محمد بن حسن مثنی مدفون هستند. این بقعه شریفه، محل استجابت دعاست و مردم در منازعه و مرافعه به آن تربت رفته، قسم میخورند. بقعه این امامزاده در کوچهای واقع در بازارچه دروازه کازرون شیراز قرار دارد.<ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>


=== آرامگاه بابا كوهى===
=== آرامگاه بابا کوهی===
شيخ عبدالله محمد بن عبدالله معروف به بابا كوهى از بزرگان و مشايخ صوفيه اواخر قرن چهارم و اوايل قرن پنجم ه .ق است. او در سال 442 از دنيا رفته است و در كوهى نزديك دروازه قرآن شيراز به خاك سپرده شده است.
شیخ عبدالله محمد بن عبدالله معروف به بابا کوهی از بزرگان و مشایخ صوفیه اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم ه‍.ق است. او در سال ۴۴۲ از دنیا رفته است و در کوهی نزدیک دروازه قرآن شیراز به خاک سپرده شده است.
مقبره‏اى او زيارتگاه عده زيادى از مردم شيراز مى‏باشد و برخى نيز براى تفريح وكوهنوردى به آنجا مى‏روند. <ref>الله‌ قلي اسلامي،"تاريخچة شهرشيراز". دوره 10، ش 114</ref> <ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
مقبرهای او زیارتگاه عده زیادی از مردم شیراز میباشد و برخی نیز برای تفریح وکوهنوردی به آنجا میروند.<ref>الله‌ قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


=== آرامگاه سيبويه===
=== آرامگاه سیبویه===
اين آرامگاه در محله سنگ سياه شيراز واقع است و محل دفن دانشمند بزرگ نحوى، ابو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر فارسى بيضاوى است كه بين سالهاى 162 تا 182 ه .ق از دنيا رفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
این آرامگاه در محله سنگ سیاه شیراز واقع است و محل دفن دانشمند بزرگ نحوی، ابو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر فارسی بیضاوی است که بین سالهای ۱۶۲ تا ۱۸۲ ه‍.ق از دنیا رفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


=== آرامگاه شيخ نور بخش===
=== آرامگاه شیخ نور بخش===
آرامگاه شمس الدين محمد شيرازى ابن يحيى لاهيجى گيلانى نور بخش متخلص به خدايى، مروج سلسله نور بخشيه در حوالى دروازه شاه داعى شيراز واقع است. وى در سال 912 يا 921 از دنيا رفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
آرامگاه شمس الدین محمد شیرازی ابن یحیی لاهیجی گیلانی نور بخش متخلص به خدایی، مروج سلسله نور بخشیه در حوالی دروازه شاه داعی شیراز واقع است. وی در سال ۹۱۲ یا ۹۲۱ از دنیا رفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


=== آرامگاه خواجوى كرمانى===
=== آرامگاه خواجوی کرمانی===
اين آرامگاه در جانب غربى دروازه قرآن شيراز در دامنه كوه واقع است. خواجوى كرمانى از شعرا و عرفاى زمان سلطان ابو سعيد مغول بوده است. <ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، 1344</ref>
این آرامگاه در جانب غربی دروازه قرآن شیراز در دامنه کوه واقع است. خواجوی کرمانی از شعرا و عرفای زمان سلطان ابو سعید مغول بوده است.<ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>


=== آرامگاه شاه شجاع===
=== آرامگاه شاه شجاع===
در شیراز و در شمال غربی حافظیه در نزدیکی هفت تنان در کنار بلوار هفت تن قرار دارد. شاه شجاع قبل از مرگ (۷۸۶ ه.ق) وصیت کرده بود که جسد وی را در زمین های مصلی و در جوار قبر شیخ محمود قطب الدین دفن نموده و سپس توسط امیراختیارالدین کرمانی جنازه را به مدینه برده در آنجا به خاک سپارند. پس از مرگ وی به دلیل اختلافاتی که بین جانشینان او به وجود آمد، وصیت او عملی نشد و در همان جا باقی ماند. <ref>الله‌ قلي اسلامي،"تاريخچة شهرشيراز". دوره 10، ش 114</ref>
در شیراز و در شمال غربی حافظیه در نزدیکی هفت تنان در کنار بلوار هفت تن قرار دارد. شاه شجاع قبل از مرگ (۷۸۶ ه‍.ق) وصیت کرده بود که جسد وی را در زمین‌های مصلی و در جوار قبر شیخ محمود قطب الدین دفن نموده و سپس توسط امیراختیارالدین کرمانی جنازه را به مدینه برده در آنجا به خاک سپارند. پس از مرگ وی به دلیل اختلافاتی که بین جانشینان او به وجود آمد، وصیت او عملی نشد و در همان جا باقی ماند.<ref>الله‌ قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref>


=== آرامگاه امام‏زاده بی بى دختران===
=== آرامگاه امامزاده بی‌بی دختران===
نام اين امام‏زاده بى‏ بى خديجه (ام عبدالله) است كه از اولاد امام زين العابدين است. ساختمان بقعه كه در كوچه‌‏اى منشعب از خيابان شهيد دستغيب قرار دارد، داراى گنبدى بلند و دوار است و در چهار گوشه صحن، چهار شاه نشين ساخته شده است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393    http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
نام این امامزاده بی‌بی خدیجه (ام عبدالله) است که از اولاد امام زین العابدین است. ساختمان بقعه که در کوچهای منشعب از خیابان شهید دستغیب قرار دارد، دارای گنبدی بلند و دوار است و در چهار گوشه صحن، چهار شاه نشین ساخته شده است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


=== آرامگاه شاه داعی===
=== آرامگاه شاه داعی===
آرامگاه نظام الدین محمود الحسینی ملقب به داعی الی الله از سادات حسینی، عالم, عارف و شاعر شیرازی با ۳۸ جلد اثر فارسی و عربی است كه در جنوب شیراز، در شرق گورستان معروف دارالسلام و خارج از دروازه شاهداعی واقع شده است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
آرامگاه نظام الدین محمود الحسینی ملقب به داعی الی الله از سادات حسینی، عالم, عارف و شاعر شیرازی با ۳۸ جلد اثر فارسی و عربی است که در جنوب شیراز، در شرق گورستان معروف دارالسلام و خارج از دروازه شاهداعی واقع شده است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


=== آرامگاه علی بن حمزه===
=== آرامگاه علی بن حمزه===
این بقعه درکنار پل دروازه اصفهان قرار گرفته و محل دفن یکی از امامزادگان است که صحن وحرمی بزرگ و زیبا دارد.<ref> بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، 1327(چاپ دوّم 1344)</ref>
این بقعه درکنار پل دروازه اصفهان قرار گرفته و محل دفن یکی از امامزادگان است که صحن وحرمی بزرگ و زیبا دارد.<ref> بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref>


=== آرامگاه شيخ كبير===
=== آرامگاه شیخ کبیر===
اين آرامگاه پشت بازار وكيل شيراز واقع است. صاحب آرامگاه شيخ ابو عبدالله محمد بن خفيف شيرازى معروف به شيخ الاسلام از بزرگترين مشايخ و عرفاى قرن سوم و چهارم ه .ق و سر سلسله فرقه خفيفيه يكى از فرق صوفيه مى‏باشد. آرامگاه او زيارتگاه اهل حقيقت و طريقت و متصوفه بوده است. <ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، 1344</ref>
این آرامگاه پشت بازار وکیل شیراز واقع است. صاحب آرامگاه شیخ ابو عبدالله محمد بن خفیف شیرازی معروف به شیخ الاسلام از بزرگترین مشایخ و عرفای قرن سوم و چهارم ه‍.ق و سر سلسله فرقه خفیفیه یکی از فرق صوفیه میباشد. آرامگاه او زیارتگاه اهل حقیقت و طریقت و متصوفه بوده است.<ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>


=== آرامگاه شيخ روز بهان===
=== آرامگاه شیخ روز بهان===
اين آرامگاه در انتهاى خيابان شرقى لطفعلى خان زند واقع است. صاحب آرامگاه شيخ ابو محمد روزبهان از دانشمندان و عرفاء بزرگ در نيمه دوم قرن ششم هجرى است. <ref>الله‌ قلي اسلامي،"تاريخچة شهرشيراز". دوره 10، ش 114</ref>
این آرامگاه در انتهای خیابان شرقی لطفعلی خان زند واقع است. صاحب آرامگاه شیخ ابو محمد روزبهان از دانشمندان و عرفاء بزرگ در نیمه دوم قرن ششم هجری است.<ref>الله‌ قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref>


=== دروازه قرآن===
=== دروازه قرآن===
دروازه قرآن شیراز یکی از 6 دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار می‌رود.دروازه قرآن از زمان آل‌بویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است.ویران شدن این بنا در سال 1315 ه.ق به دستور والی وقت یکی از این نمونه‌هاست.دروازه قرآن کنونی را نیکوکاری به نام حسین ایگار ساخته و به مردم شیراز هدیه کرده است. <ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، 1344</ref>
دروازه قرآن شیراز یکی از ۶ دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار می‌رود.دروازه قرآن از زمان آل‌بویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است.ویران شدن این بنا در سال ۱۳۱۵ ه‍.ق به دستور والی وقت یکی از این نمونه‌هاست.دروازه قرآن کنونی را نیکوکاری به نام حسین ایگار ساخته و به مردم شیراز هدیه کرده است.<ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>


در بالای طاق بزرگ این دروازه اطاقی تعبیه شده که دو قرآن کتابت شده به دست سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری در آن نگهداری می‌شده است.مردم شیراز قدیم، اول هر ماه قمری با عبور از زیر قرآن که آن را به حضرت علی علیه‌السلام منتسب می‌دانستند خود را در برابر خطرها و بلاها بیمه می‌کردند.آنها عقیده داشتند که کلام‌الله مجید تا پایان ماه آنان را از هر بلایی حفظ می‌کند.
در بالای طاق بزرگ این دروازه اطاقی تعبیه شده که دو قرآن کتابت شده به دست سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری در آن نگهداری می‌شده است.مردم شیراز قدیم، اول هر ماه قمری با عبور از زیر قرآن که آن را به حضرت علی علیه‌السلام منتسب می‌دانستند خود را در برابر خطرها و بلاها بیمه می‌کردند.آنها عقیده داشتند که کلام‌الله مجید تا پایان ماه آنان را از هر بلایی حفظ می‌کند.
این دو قرآن که در اصطلاح آن را قرآن هفده‌ منی می‌نامیدند هم اینک در موزه پارس شیراز در معرض دید علاقه مندان قرار دارد و یکی از شاهکارهای نگارش کتاب آسمانی مسلمانان جهان به شمار می‌رود. <ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، 1353 </ref>
این دو قرآن که در اصطلاح آن را قرآن هفده‌ منی می‌نامیدند هم اینک در موزه پارس شیراز در معرض دید علاقه‌مندان قرار دارد و یکی از شاهکارهای نگارش کتاب آسمانی مسلمانان جهان به شمار می‌رود.<ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ </ref>


=== بقعه چهل تنان===
=== بقعه چهل تنان===
بقعه چهل تنان در جنوب بلوار هفت تنان قرار دارد. در اين تكيه قبور چهل تن از زاهدان و عارفان شيراز نيز وجود دارد كه معروفترين آنها شيخ اسحاق شيرازى معروف به «بسحاق اطمعه» مى‏باشد. <ref>بهمن کریمی،راهنمای آثار تاریخی شیراز، 1327(چاپ دوّم 1344)</ref>
بقعه چهل تنان در جنوب بلوار هفت تنان قرار دارد. در این تکیه قبور چهل تن از زاهدان و عارفان شیراز نیز وجود دارد که معروفترین آنها شیخ اسحاق شیرازی معروف به «بسحاق اطمعه» میباشد.<ref>بهمن کریمی،راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref>


=== قدمگاه حضرت ابوالفضل شيراز===
=== قدمگاه حضرت ابوالفضل شیراز===
خيابان و محله‏اى در شيراز به نام مبارك حضرت باب الحوائج ابوالفضل العباس عليه‏السلام ناميده شده است و قدمگاه ابوالفضل نام گرفت.
خیابان و محلهای در شیراز به نام مبارک حضرت باب الحوائج ابوالفضل العباس علیهالسلام نامیده شده است و قدمگاه ابوالفضل نام گرفت.
اين مكان مقدس كه اينك ساختمان و گنبد و بارگاهى دارد، مورد توجه مردم شيراز مى‏باشد به گونه‏اى كه عصر روزهاى شنبه سيل مشتاقان حضرت ابوالفضل عليه‏السلام به اين مكان مقدس آمده و ساعتى را به ذكر و راز و نياز مى‏پردازند و حضرتش را شفيع قرار داده و حاجات خود را طلب مى‏كنند. <ref>الله‌ قلي اسلامي،"تاريخچة شهرشيراز". دوره 10، ش 114</ref>
این مکان مقدس که اینک ساختمان و گنبد و بارگاهی دارد، مورد توجه مردم شیراز میباشد به گونهای که عصر روزهای شنبه سیل مشتاقان حضرت ابوالفضل علیهالسلام به این مکان مقدس آمده و ساعتی را به ذکر و راز و نیاز میپردازند و حضرتش را شفیع قرار داده و حاجات خود را طلب میکنند.<ref>الله‌ قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref>


== مشاهیر شیراز==
== مشاهیر شیراز==
 
=== آیت الله [[سید عبدالحسین دستغیب]] ===
=== آيت الله [[سید عبدالحسین دستغیب]] ===
شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب در شب عاشورای ۱۲۹۲ شمسی در شهر شیراز، در یک خانواده روحانی پای به عرصه وجود گذاشت. این تولد مبارک در خانه‌ای محقر در یکی از کوچه‌های قدیمی شیراز، کنار بازار مرغ که امروز «خیابان احمدی» نامیده می‌شود، صورت گرفت. ولادت او در شب عاشورا، سبب گردید که به «عبدالحسین» مسمی شود و حیاتش مصداق بارزی از نام شریفش گردد.
شهيد آيت الله سيد عبدالحسين دستغيب در شب عاشوراي 1292 شمسي در شهر شيراز ، در يك خانواده روحاني پاي به عرصه وجود گذاشت. اين تولد مبارك در خانه اي محقر در يكي از كوچه هاي قديمي شيراز، كنار بازار مرغ كه امروز « خيابان احمدي » ناميده مي شود ، صورت گرفت. ولادت او در شب عاشورا ، سبب گرديد كه به « عبدالحسين» مسمي شود و حياتش مصداق بارزي از نام شريفش گردد.
پدرش سید محمد تقی فرزند میرزا هدایت ا... مرجع بزرگ فارس بود که به هنگام تولد فرزندش در کربلا بسر می‌برد. شهید دستغیب در سن ۱۲ سالگی از نعمت داشتن پدر محروم گردید و از همان تاریخ سرپرستی مادر، سه خواهر و دو برادر خویش را بعهده گرفت. خاندان دستغیب از خاندان‌های اصیل و شریف استان فارس و شیراز است که سابقه‌ای ۸۰۰-۷۰۰ ساله دارد و از این سلسله رجال، دانشمندان بزرگ، ادباء و خطبای شایسته‌ای برخاسته‌اند. این خاندان با ۳۳ واسطه به حضرت امام سجاد علیه الصلوه و السلام می‌رسد.<ref>[http://www.aviny.com/occasion/Enghelab_Jang/Shohada_Mehrab/87/Dastgheib/bio.aspx زندگی نامه شهید آیت الله دستغیب]</ref>
پدرش سيد محمد تقي فرزند ميرزا هدايت ا... مرجع بزرگ فارس بود كه به هنگام تولد فرزندش در كربلا بسر مي برد. شهيد دستغيب در سن 12 سالگي از نعمت داشتن پدر محروم گرديد و از همان تاريخ سرپرستي مادر، سه خواهر و دو برادر خويش را بعهده گرفت. خاندان دستغيب از خاندان هاي اصيل و شريف استان فارس و شيراز است كه سابقه اي 800-700 ساله دارد و از اين سلسله رجال ، دانشمندان بزرگ ، ادباء و خطباي شايسته اي برخاسته اند. اين خاندان با 33 واسطه به حضرت امام سجاد عليه الصلوه و السلام مي رسد .<ref>[http://www.aviny.com/occasion/Enghelab_Jang/Shohada_Mehrab/87/Dastgheib/bio.aspx زندگي نامه شهيد آيت الله دستغيب]</ref>


=== سعدی شیرازی===
=== سعدی شیرازی===
سعدی یکی از بزرگترین شعرای ایران است که بعد از فردوسی آسمان زیبای ادبیات فارسی را با نور خود روشن ساخت و او نه تنها یکی از بزرگترین شعرای ایران بلکه یکی از بزرگترین سخنوران جهان می‌باشد. ولادت سعدی در سالهای اول سده هفتم هجری در شهر شیراز می‌باشد. خانواده‌اش از عالمان دین بودند و پدرش از کارکنان دربار اتابک بوده که سعدی نیز از همان دوران کودکی تحت تعلیم و تربیت پدرش قرار گرفت ولی در همان دوران کودکی پدرش را از دست داد و تحت تکفل جد مادری خود قرار گرفت.


سعدی یکی از بزرگترین شعرای ایران است که بعد از فردوسی آسمان زیبای ادبیات فارسی را با نور خود روشن ساخت و او نه تنها یکی از بزرگترین شعرای ایران بلکه یکی از بزرگترین سخنوران جهان می باشد. ولادت سعدی در سالهای اول سده هفتم هجری در شهر شیراز می باشد. خانواده اش از عالمان دین بودند و پدرش از کارکنان دربار اتابک بوده که سعدی نیز از همان دوران کودکی تحت تعلیم و تربیت پدرش قرار گرفت ولی در همان دوران کودکی پدرش را از دست داد و تحت تکفل جد مادری خود قرار گرفت.
او مقدمات علوم شرعی و ادبی خود را در شیراز آموخت و سپس در دوران جوانی به بغداد رفت که این سفر، آغاز سفرهای طولانی سعدی بود. او در بغداد در مدرسه نظامیه مشغول به تحصیل شد. آنچه قابل توجه و ذکر است، این است که معروفیت سعدی فقط مختص ایران نبوده حتی در زمان خودش به مرزهای خارج از ایران مانند هندوستان و آسیای صغیر نیز رسیده بود و خودش در چند جا به این شهرت اشاره داشته، که این شهرت سعدی معلول چند ویژگی است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
 
او مقدمات علوم شرعی و ادبی خود را در شیراز آموخت و سپس در دوران جوانی به بغداد رفت که این سفر، آغاز سفرهای طولانی سعدی بود. او در بغداد در مدرسه نظامیه مشغول به تحصیل شد. آنچه قابل توجه و ذکر است، این است که معروفیت سعدی فقط مختص ایران نبوده حتی در زمان خودش به مرزهای خارج از ایران مانند هندوستان و آسیای صغیر نیز رسیده بود و خودش در چند جا به این شهرت اشاره داشته، که این شهرت سعدی معلول چند ویژگی است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393  http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


=== حافظ===
=== حافظ===
 
خواجه شمس الدین محمد، حافظ شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران نغز گوی ایران و از گویندگان بزرگ جهان است که در شعرهای خود «حافظ» تخلص نموده است. ولادت حافظ در ربع قرن هشتم هجری در شیراز اتفاق افتاد، بعد از وفات پدرش، حافظ که خردسال بود با مادر خود در شیراز ماند و روزگار آن دو به تهیدستی می‌گذشت تا آنکه عشق به تحصیل و کمالات او را به مکتبخانه کشانید و به تفصیلی که در تذکره میخانه امده است، وی چند گاهی ایام را بین کسب معاش و آموختن سواد می‌گذرانید و بعد از آن زندگانی حافظ تغییر کرد و در جرگه طالبان علم درآمد و مجلس‌های درس عالمان و ادیبان زمان را در شیراز درک کرد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
خواجه شمس الدین محمد، حافظ شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران نغز گوی ایران و از گویندگان بزرگ جهان است که در شعرهای خود « حافظ»  تخلص نموده است. ولادت حافظ در ربع قرن هشتم هجری در شیراز اتفاق افتاد، بعد از وفات پدرش، حافظ که خردسال بود با مادر خود در شیراز ماند و روزگار آن دو به تهیدستی می گذشت تا آنکه عشق به تحصیل و کمالات او را به مکتبخانه کشانید و به تفصیلی که در تذکره میخانه امده است، وی چند گاهی ایام را بین کسب معاش و آموختن سواد می گذرانید و بعد از آن زندگانی حافظ تغییر کرد و در جرگه طالبان علم درآمد و مجلس های درس عالمان و ادیبان زمان را در شیراز درک کرد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393  http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


=== سیبویه===
=== سیبویه===
 
ابوبشر عمروابن عثمان ابن قنبر مشهور به سیبویه عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مؤلف کتاب «الکتاب»(نخستین و معتبرترین کتاب در نحو)، متولد بیضاء بوده ولی تاریخ زندگی او به درستی مشخص نیست.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
ابوبشر عمروابن عثمان ابن قنبر مشهور به سیبویه عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مؤلف کتاب «الکتاب»(نخستین و معتبرترین کتاب در نحو)، متولد بیضاء بوده ولی تاریخ زندگی او به درستی مشخص نیست.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393  http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


=== عبدالله خفیف (شیخ کبیر)===
=== عبدالله خفیف (شیخ کبیر)===
ابو عبدالله شیخ محمدبن خفیف معروف به شیخ کبیر از بزرگان عرفا و دارای کرامات بسیار بوده است؛ علت شهرت او به خفیف این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است. شیخ علاوه بر ریاضت، عبادت در علم و دانش و فضیلت، مقامی شامخ نیز داشته و کتابهایی را تألیف کرده است. سعدی در مورد مقام و منزلت شیخ چنین گفته است:
ابو عبدالله شیخ محمدبن خفیف معروف به شیخ کبیر از بزرگان عرفا و دارای کرامات بسیار بوده است؛ علت شهرت او به خفیف این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است. شیخ علاوه بر ریاضت، عبادت در علم و دانش و فضیلت، مقامی شامخ نیز داشته و کتابهایی را تألیف کرده است. سعدی در مورد مقام و منزلت شیخ چنین گفته است:
 
{{شعر|نستعلیق}}
به ذکر و فکر و عبادت به روح شیخ کبیر
{{ب|به ذکر و فکر و عبادت به روح شیخ کبیر|به حق روز بهان و به حق پنج نماز}}
 
{{پایان}}
به حق روز بهان و به حق پنج نماز
 
==مساجد مهم==
==مساجد مهم==
[[پرونده:مسجد نصیرالملک.jpg|thumb|مسجد نصیرالملک]]
[[پرونده:مسجد نصیرالملک.jpg|thumb|مسجد نصیرالملک]]
شیراز مساجد مهم زیادی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است.
شیراز مساجد مهم زیادی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است.
# مسجد جامع عتيق
# مسجد جامع عتیق
# مسجد نصیرالملک
# مسجد نصیرالملک
# مسجد وکیل
# مسجد وکیل
# مسجد نو
# مسجد نو
=== مسجد جامع عتیق ===
مسجد جامع عتیق یا مسجد جمعه یا مسجد جامع یا مسجد آدینه، از کهن‌ترین مساجد قدیمی شیراز است که در مشرق شاهچراغ قرار دارد. [[http://www.karimeh.com| پایگاه سیاسی اجتماعی کریمه اهل بیت(س)]]


=== مسجد جامع عتيق ===
این مسجد دو ایوانی در سال ۲۸۱ ه‍.ق. به دستور عمرولیث صفاری ساخته شد. ساختمان مسجد که اولین هسته تاریخی شهر شیراز است مشتمل بر بنایی مرتفع است که دارای چندین حجره و شبستان است و برخی قسمت‌های آن دوطبقه می‌باشد. این مسجد دارای ۶ درب ورودی و خروجی بوده است. یک درب در ضلع شمالی، یک درب در ضلع جنوبی، دو درب در ضلع غربی و دو درب در ضلع شرقی.<ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ </ref>
مسجد جامع عتيق يا مسجد جمعه يا مسجد جامع يا مسجد آدينه، از كهن ترين مساجد قديمي شيراز است كه در مشرق شاهچراغ قرار دارد. [[  http://www.karimeh.com| پایگاه سیاسی اجتماعی کریمه اهل بیت (س)]]
 
اين مسجد دو ايواني در سال 281 ه.ق. به دستور عمروليث صفاري ساخته شد. ساختمان مسجد كه اولين هسته تاريخي شهر شيراز است مشتمل بر بنايی مرتفع است كه داراي چندين حجره و شبستان است و برخي قسمت هاي آن دوطبقه مي باشد. اين مسجد داراي 6 درب ورودي و خروجي بوده است. يك درب در ضلع شمالي، يك درب در ضلع جنوبي، دو درب در ضلع غربي و دو درب در ضلع شرقي. <ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، 1353 </ref>


=== مسجد نصیرالملک ===
=== مسجد نصیرالملک ===
این مسجد که از جمله بناهای دیدنی دوران قاجار در شهر شیراز و استان فارس است در سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شد.
این مسجد که از جمله بناهای دیدنی دوران قاجار در شهر شیراز و استان فارس است در سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شد.
این مسجد دارای حیاط وسیع است که حوض بزرگ در وسط آن می‌باشد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچه‌های با شیشه های رنگی است. <ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، 1327(چاپ دوّم 1344)</ref>
این مسجد دارای حیاط وسیع است که حوض بزرگ در وسط آن می‌باشد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچه‌های با شیشه‌های رنگی است.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref>


مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی می باشد که در سمت شمال آن قرار دارد. در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است٬ که سقف آن با کاشی‌های رنگارنگ مزین گشته است.
مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی می‌باشد که در سمت شمال آن قرار دارد. در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است٬ که سقف آن با کاشی‌های رنگارنگ مزین گشته است.
مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است. شبستان غربی که پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است٬ طاق این شبستان روی ستون‌ها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف شش‏تایی و به تعداد 12 عدد به نیت 12 امام قرار گرفته است.در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما 2 طاق کوچکتر نیز وجود دارد. <ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، 1344</ref>
مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است. شبستان غربی که پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است٬ طاق این شبستان روی ستون‌ها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف ششتایی و به تعداد ۱۲ عدد به نیت ۱۲ امام قرار گرفته است.در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما ۲ طاق کوچکتر نیز وجود دارد.<ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>


=== مسجد وکیل===
=== مسجد وکیل===
مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد
مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد
در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه ‌می‌باشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است. این مسجد به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است. <ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، 1353</ref>
در غرب بازار وکیل و در انتهای راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایی بنا شده است که به نام مسجد سلطانی وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه ‌می‌باشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است. این مسجد به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است.<ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳</ref>


شبستان جنوبی با ستون‌های سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصه‌های معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه می‌باشد. در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سوره‌های قرآن به صورت هلالی نوشته شده‌است.
شبستان جنوبی با ستون‌های سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصه‌های معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه می‌باشد. در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سوره‌های قرآن به صورت هلالی نوشته شده‌است.
این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، بوجود آورده‌است. معماران مسجد براى این که قبله مسجد با قبله شرعى مطابقت کرده و از طرفى نماى مسجد با درهاى فرعى بازار و خود بازار همخوانى داشته باشد راهروها را به طریقى به صحن مسجد متصل کرده‌اند که در عین کجى تغییر زاویه صحن مشخص نباشد. <ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393  http://historyelmi.mihanblog.com</ref>
این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، بوجود آورده‌است. معماران مسجد برای این که قبله مسجد با قبله شرعی مطابقت کرده و از طرفی نمای مسجد با درهای فرعی بازار و خود بازار همخوانی داشته باشد راهروها را به طریقی به صحن مسجد متصل کرده‌اند که در عین کجی تغییر زاویه صحن مشخص نباشد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref>


=== مسجد نو===
=== مسجد نو===
اين بنا در کنار فلکه مقابل امامزاده شاهچراغ واقع گرديده و از مهمترين و بزرگترين مساجد شيراز است . بناي اوليه اين مسجد در بين سال هاي 597 تا 615 ه-. ق توسط اتابک سعد بن زنگي – پادشاه فارس- ساخته شده و در دوره هاي مختلف، بازسازي ها ، تعميرات و تزيينات زيادي در آن صورت گرفته؛ به نحوي که از بناي اتابکي آثار قابل توجهي بر جاي نمانده و بنا صورت تازه اي به خود گرفته است .<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
این بنا در کنار فلکه مقابل امامزاده شاهچراغ واقع گردیده و از مهمترین و بزرگترین مساجد شیراز است. بنای اولیه این مسجد در بین سال‌های ۵۹۷ تا ۶۱۵ ه-.ق توسط اتابک سعد بن زنگی – پادشاه فارس- ساخته شده و در دوره‌های مختلف، بازسازی‌ها، تعمیرات و تزیینات زیادی در آن صورت گرفته؛ به نحوی که از بنای اتابکی آثار قابل توجهی بر جای نمانده و بنا صورت تازه‌ای به خود گرفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


اين مسجد در گذشته به اتابکي شهرت داشته؛ اما با توجه به بازسازي هاي صورت گرفته- در مقابل مسجد عتيق شيراز- مسجد نو ناميده شده است . از جمله بازسازي ها و تعميرات مسجد که در طول دوره هاي مختلف صورت گرفته ، مي توان به موارد ذيل اشاره کرد : در سال 995 ه-. ق، خواجه سعدالدين شيرازي معروف به شاه نوازخان- وزير دکن هندوستان – و در سال 1183 ه-. ق، صادق خان، برادر کريم خان زند ، مسجد را تجديد و تعمير کردند . در سال 1269 ه-. ق، مسجد در اثر زلزله آسيب کلي ديد؛ به طوري که جز طاق بزرگ رو به مغرب و کرياس متصل به آن و شبستان پشت به قبله ، بقيه خراب شدند و بين سال هاي 1271 تا 1273 توسط حاجي ميرزا علي اکبر قوام الملک شيرازي بازسازي گرديد . در سال 1301 ه-. ق، شبستان معروف به مقصوديه خراب شد که آن هم توسط فتحعلي خان – پسر ميرزا علي اکبر قوام الملک – دوباره ساخته شد . در سال 1350ه-.ق ، معين الشريعه واعظ اصطهباناتي، از طرف حاجي محمد باقر بهبهاني ، مسجد را تعمير و سردر آن را که به کلي خراب شده بود، ازنو بنياد کرد . در دوره هاي اخير، ازطرف اداره باستان شناسي، تعميرات و مرمت هاي ضروري در بناي مسجد صورت گرفته است . <ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، 1353</ref> <ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
این مسجد در گذشته به اتابکی شهرت داشته؛ اما با توجه به بازسازی‌های صورت گرفته- در مقابل مسجد عتیق شیراز- مسجد نو نامیده شده است. از جمله بازسازی‌ها و تعمیرات مسجد که در طول دوره‌های مختلف صورت گرفته، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد : در سال ۹۹۵ ه-. ق، خواجه سعدالدین شیرازی معروف به شاه نوازخان- وزیر دکن هندوستان – و در سال ۱۱۸۳ ه-. ق، صادق خان، برادر کریم خان زند، مسجد را تجدید و تعمیر کردند. در سال ۱۲۶۹ ه-. ق، مسجد در اثر زلزله آسیب کلی دید؛ به طوری که جز طاق بزرگ رو به مغرب و کریاس متصل به آن و شبستان پشت به قبله، بقیه خراب شدند و بین سال‌های ۱۲۷۱ تا ۱۲۷۳ توسط حاجی میرزا علی اکبر قوام الملک شیرازی بازسازی گردید. در سال ۱۳۰۱ ه-. ق، شبستان معروف به مقصودیه خراب شد که آن هم توسط فتحعلی خان – پسر میرزا علی اکبر قوام الملک – دوباره ساخته شد. در سال ۱۳۵۰ه-.ق، معین الشریعه واعظ اصطهباناتی، از طرف حاجی محمد باقر بهبهانی، مسجد را تعمیر و سردر آن را که به کلی خراب شده بود، ازنو بنیاد کرد. در دوره‌های اخیر، ازطرف اداره باستان شناسی، تعمیرات و مرمت‌های ضروری در بنای مسجد صورت گرفته است.<ref>صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>


== مدارس علمیه==
== مدارس علمیه==
[[پرونده:مدرسه خان.jpg|thumb|مدرسه خان]]
[[پرونده:مدرسه خان.jpg|thumb|مدرسه خان]]
 
تعدادی از مهمترین مدارس علمیه شهر شیراز عبارتند از:
تعدادی از مهمترین مدارس علمیه شهر شیراز عبارتند از:
 
# مدرسه خان
# مدرسه خان
# [[مدرسه آقابابا خان]]
# [[مدرسه آقابابا خان]]
خط ۱۷۷: خط ۱۵۵:


=== مدرسه خان===
=== مدرسه خان===
مدرسه خان از جمله بناهاي مدارس معروف و بزرگ علوم فقهي دوران صفويه مي باشد که در محله اسحاق بيگ شيراز واقع گرديده است ؛ اين بنا به همت الله وردي خان افشار والي شيراز و سپه سالار شاه عباس صفوي بنا گذاشته شد ، پس از مرگ ايشان پسرش سردار نامي ايران ، امام قلي خان در سال 1024 هجري قمري کار بنا را به اتمام رسانده ، زير بناي اين محل که به سبک بناهاي درون گرا ساخته شده 7686 متر مربع مي باشد که در زميني به مساحت 5003 متر مربع در دو طبقه بنا گرديده است ، اين بنا داراي يکصد حجره جهت اسکان طلاب بوده که در حال حاضر هفتاد هجره به جاي مانده و نيز صحن مدرسه با يک حوض هشت گوش در مرکز و 4 باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزين گرديده است ، طول صحن 51 متر و عرض آن 45 متر مي باشد .
مدرسه خان از جمله بناهای مدارس معروف و بزرگ علوم فقهی دوران صفویه می‌باشد که در محله اسحاق بیگ شیراز واقع گردیده است ؛ این بنا به همت الله وردی خان افشار والی شیراز و سپه سالار شاه عباس صفوی بنا گذاشته شد، پس از مرگ ایشان پسرش سردار نامی ایران، امام قلی خان در سال ۱۰۲۴ هجری قمری کار بنا را به اتمام رسانده، زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون گرا ساخته شده ۷۶۸۶ متر مربع می‌باشد که در زمینی به مساحت ۵۰۰۳ متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است، این بنا دارای یکصد حجره جهت اسکان طلاب بوده که در حال حاضر هفتاد هجره به جای مانده و نیز صحن مدرسه با یک حوض هشت گوش در مرکز و ۴ باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزین گردیده است، طول صحن ۵۱ متر و عرض آن ۴۵ متر می‌باشد.
در زمان ساخت و تا عصر زنديه در طرفين جبهه غربي مدرسه دو گلدسته بلند آجري با تزيينات و کاشي کاري مفصلي وجود داشته که به دليل مسلط بودن بر ارگ حکومتي کريم خان زند ويران گرديده است ، کاشي کاريهاي سقف مدرسه مثل مسجد شيخ لطف الله در اصفهان مي باشد ، در حاشيه سقف آيات قرآني با خط ثلث عالي وجود دارد که در کتيبه آن به سال 1024 هجري قمري نگاشته شده ، بالاي دالان ، تالار وسيعي است که روزگاري حکيم ملاصدرا ملقب به صدرالمتألهين فلسفه اشراق در آن تدريس مي کرده است .
در زمان ساخت و تا عصر زندیه در طرفین جبهه غربی مدرسه دو گلدسته بلند آجری با تزیینات و کاشی کاری مفصلی وجود داشته که به دلیل مسلط بودن بر ارگ حکومتی کریم خان زند ویران گردیده است، کاشی کاریهای سقف مدرسه مثل مسجد شیخ لطف الله در اصفهان می‌باشد، در حاشیه سقف آیات قرآنی با خط ثلث عالی وجود دارد که در کتیبه آن به سال ۱۰۲۴ هجری قمری نگاشته شده، بالای دالان، تالار وسیعی است که روزگاری حکیم ملاصدرا ملقب به صدرالمتألهین فلسفه اشراق در آن تدریس می‌کرده است.
عمر مدرسه تاریخی خان را به دوره صفویه نسبت می دهند. یعنی روزگار حکومت شاه عباس اول که الله وردی خان، والی فارس تصمیم به ساخت این بنا گرفت و در نهایت، در دوره والی گری فرزندش امامقلی خان (1022 تا 1041 ه. ق) ساخت آن به پایان رسید.
عمر مدرسه تاریخی خان را به دوره صفویه نسبت می‌دهند. یعنی روزگار حکومت شاه عباس اول که الله وردی خان، والی فارس تصمیم به ساخت این بنا گرفت و در نهایت، در دوره والی گری فرزندش امامقلی خان (۱۰۲۲ تا ۱۰۴۱ ه. ق) ساخت آن به پایان رسید.
یکی از دلایل شهرت این مدرسه آن است که ملاصدرا سال ها در آن به تدریس فلسفه و علوم اسلامی می پرداخت و درست از همین زمان به بعد، این مدرسه به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی ایران مطرح شد. اما شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که مهم ترین ویژگی مدرسه خان به کارگیری اعداد مقدس در ساخت آن است. به این ترتیب که مدرسه دارای پنج مَدرَس (محل تدریس) به نیت عدد مقدس پنج تن (ع) است که یکی از این مدرس ها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس دیگر برای سایرین بود. علاوه بر این، مجموعه دو اتاق موجود در این مدرسه در کنار اتاق های درس خارج، در جمع عدد 14 را تشکیل می دهند. این انتخاب اعداد و ارقام در ساخت بنا اتفاقی نبوده و با برنامه ریزی قبلی صورت گرفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
یکی از دلایل شهرت این مدرسه آن است که ملاصدرا سال‌ها در آن به تدریس فلسفه و علوم اسلامی می‌پرداخت و درست از همین زمان به بعد، این مدرسه به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی ایران مطرح شد. اما شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که مهم‌ترین ویژگی مدرسه خان به کارگیری اعداد مقدس در ساخت آن است. به این ترتیب که مدرسه دارای پنج مَدرَس (محل تدریس) به نیت عدد مقدس پنج تن(ع) است که یکی از این مدرس‌ها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس دیگر برای سایرین بود. علاوه بر این، مجموعه دو اتاق موجود در این مدرسه در کنار اتاق‌های درس خارج، در جمع عدد ۱۴ را تشکیل می‌دهند. این انتخاب اعداد و ارقام در ساخت بنا اتفاقی نبوده و با برنامه ریزی قبلی صورت گرفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
 
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع }}
{{منابع }}
* اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی ودیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶
* اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی ودیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶
* پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، 1393
* پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳
* بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، 1327(چاپ دوّم 1344)
* بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)
* صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، 1353
* صادق همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳
* علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، 1344
* علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴
* الله‌ قلي اسلامي،"تاريخچة شهرشيراز". دوره 10، ش 114
* الله‌ قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴
{{پایان}}
{{پایان}}
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* [http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی]
* [http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی]
خط ۲۰۰: خط ۱۷۵:
* [http://www.shiraz.gov.ir فرمانداری شیراز]
* [http://www.shiraz.gov.ir فرمانداری شیراز]
{{شهرهای مقدس شیعیان}}
{{شهرهای مقدس شیعیان}}
{{مکان های مقدس}}
{{مکان‌های مقدس}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۹۵

ویرایش