Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۹۵
ویرایش
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:حرم مطهر سید علاء الدین حسین.jpg|thumb|حرم مطهر سید علاء الدین حسین]] | [[پرونده:حرم مطهر سید علاء الدین حسین.jpg|thumb|حرم مطهر سید علاء الدین حسین]] | ||
[[پرونده:مسجد وکیل شیراز.jpg|thumb|مسجد وکیل شیراز]] | [[پرونده:مسجد وکیل شیراز.jpg|thumb|مسجد وکیل شیراز]] | ||
'''شیراز''' از شهرهای کشور [[ایران]] است و به دلیل وجود مرقد [[احمد بن موسی|احمد بن موسی(ع)]] معروف به شاهچراغ، برادر [[امام رضا(ع)]] در این شهر، نزد [[شیعیان]] ایران اهمیت دارد. شیراز محل حکومت سلسله [[زندیه|زندیه]] بوده و آثار تاریخی فراوانی را از آن دوران در خود به یادگار دارد. مقبره [[سعدی]] و [[حافظ]] دو شاعر برجسته فارسی زبان در این شهر واقع است. | |||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
استان فارس در جنوب منطقه | استان فارس در جنوب منطقه مرکزی ایران بین مدارهای ۲۷ درجه و دو دقیقه و ۳۱ درجه و ۴۲ دقیقهٔ عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۴۲ دقیقه و ۵۵ درجه و ۳۸ دقیقهٔ طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار گرفته است. این استان از شمال با استان اصفهان و یزد، از مغرب با استانهای کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر، از جنوب با استان هرمزگان و از شرق با استان کرمان همسایه است. | ||
شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد.اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کردهاند که از لحاظ سوق الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژهای دارند. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوههای بمو، سبزپوشان، چهلمقام و باباکوهی (از رشتهکوههای زاگرس) محدود شدهاست. مختصات جغرافیایی شیراز عبارتست از ۲۹ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است. رودخانهٔ خشک شیراز رودخانهٔ فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضهٔ خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو میریزد.<ref>http://www.shiraz.ir | شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد.اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کردهاند که از لحاظ سوق الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژهای دارند. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوههای بمو، سبزپوشان، چهلمقام و باباکوهی (از رشتهکوههای زاگرس) محدود شدهاست. مختصات جغرافیایی شیراز عبارتست از ۲۹ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است. رودخانهٔ خشک شیراز رودخانهٔ فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضهٔ خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو میریزد.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref><ref>http://www.karimeh.com پایگاه سیاسی اجتماعی کریمه اهل بیت(س)</ref> | ||
==تاریخچه == | ==تاریخچه == | ||
شهرشیراز نام شیراز در کتیبههای هخامنشی تخت جمشید خوانده شده است، اشیاء وظروف تاریخی و مسکوکاتی که هم اکنون درموزه متروپولیتن نیویورک موجود است ازعظمت شیراز در عهد سلوکیها , اشکانیان وساسانیان گواهی میدهد. طبق روایات اساطیری شیراز در زمان فرزند تهمورث دومین پادشاه پیشدادی ساخته شده است. پس از حمله اعراب صفاریان و دیلمیان بر آبادانی شیراز افزودند. در سال ۱۰۷۹ هجری قمری شیراز براثر جاری شدن سیل سهمگین ویران شد و بسیاری از آثار تاریخی آن ازمیان رفت. همچنین این شهر درزمان حمله افغانها خرابی هار بیشماری را متحمل شد. شیراز طی چند دهه اخیر توسعه وگسترش جالب توجهی یافته است وبه یکی از شهرهای مهم وزیبای ایران تبدیل شده است.محیط مساعد شیراز در ادوار گوناگون, دانشمندان , سخنوران و نویسندگانی بزرک را در دامان خود پرورانده است که آثار جاویدان آنها میراث علمی وادبی ایران را زنده و جاوید نگاه خواهد داشت.<ref>اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی و دیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶</ref> | |||
==اماکن زیارتی== | ==اماکن زیارتی== | ||
[[پرونده:شاه چراغ.jpg|thumb|حرم مطهر احمد بن موسی(ع)]] | [[پرونده:شاه چراغ.jpg|thumb|حرم مطهر احمد بن موسی(ع)]] | ||
[[پرونده:نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع).JPG|thumb|نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع)]] | [[پرونده:نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع).JPG|thumb|نمایی از حرم مطهر شاه چراغ(ع)]] | ||
# آرامگاه شاه چراغ | # آرامگاه شاه چراغ | ||
# آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع) | # آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع) | ||
# آرامگاه | # آرامگاه امامزاده سید تاج الدین غریب | ||
# آرامگاه بابا | # آرامگاه بابا کوهی | ||
# آرامگاه | # آرامگاه سیبویه | ||
# آرامگاه | # آرامگاه شیخ نور بخش | ||
# آرامگاه | # آرامگاه خواجوی کرمانی | ||
# آرامگاه شاه شجاع | # آرامگاه شاه شجاع | ||
# آرامگاه | # آرامگاه امامزاده بیبی دختران | ||
# آرامگاه شاه داعی | # آرامگاه شاه داعی | ||
# آرامگاه علی ابن حمزه | # آرامگاه علی ابن حمزه | ||
# آرامگاه | # آرامگاه شیخ کبیر | ||
# آرامگاه | # آرامگاه شیخ روز بهان | ||
# دروازه قرآن | # دروازه قرآن | ||
# بقعه چهل تنان | # بقعه چهل تنان | ||
# قدمگاه حضرت ابوالفضل | # قدمگاه حضرت ابوالفضل شیراز | ||
=== آرامگاه شاه چراغ=== | === آرامگاه شاه چراغ=== | ||
شاهچراغ آرامگاهی است که در آن حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم (ع) معروف به شاه چراغ و برادر امام رضا (ع) دفن شده است.در آغاز قرن | شاهچراغ آرامگاهی است که در آن حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم(ع) معروف به شاه چراغ و برادر امام رضا(ع) دفن شده است.در آغاز قرن ۳ هجری شاهچراغ به شیراز هجرت کرد و در آنجا وفات یافت.احمدبن موسی در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.این بنا در دوره اتابکان فارس در قرن ۶ قمری ساخته شده و گنبد و بارگاه آن دارای کاشیکاریهای زیبایی است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | ||
احمد بن موسی بن جعفر(ع)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) معروف به سید السادات و شاهچراغ است که از | احمد بن موسی بن جعفر(ع)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) معروف به سید السادات و شاهچراغ است که از شخصیتهای عالی مقام و جلیل القدر و پرهیزکار بود.تاریخ وفات احمد بن موسی دقیقاً معلوم نیست، ولی برخی از مورخین تاریخ وفات را حدود سال ۲۰۳ قمری که همزمان با شهادت امام هشتم(ع) است ذکر کردهاند.این آرامگاه که بزرگترین زیارتگاه مذهبی شیراز است، در زمان اتابک سعدبن زنگی، امیر مقربالدین مسعود بدرالدین وزیر وی بقعه و گنبدی بر فراز قبر وی ساخت و اتابک نیز رواقی بر آن افزود.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref><ref>http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی</ref> | ||
سپس تاشی خاتون مادر شاه اسحاق اینجو در سال | سپس تاشی خاتون مادر شاه اسحاق اینجو در سال ۷۴۵ هجری تعمیرات اساسی در آن انجام داد و بقعه،بارگاه، مدرسه عالی و مدفنی در جنوب آن برای خود ساخت.بنای آرامگاه در ادوار مختلف مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفته است از جمله زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی، نادر شاه افشار و فتحعلی شاه قاجار.درون حرم را با به کار بردن آینههای ریز رنگین، به سبکی هنرمندانه، آینه کاری کرده و انواع خطهای زیبای فارسی و عربی، تزیین کننده نمای اطراف آینهها و کاشیها است.<ref>http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی</ref> | ||
بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در | بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در ۴ جانب حرم، ۴ شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم ساخته شده است. ضریح آن در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده است.حیاط شاهچراغ دارای ۲ در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر ۲ سر در بزرگ کاشیکاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم میشویم.<ref>صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳، ص ۳۴</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | ||
=== آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع)=== | === آرامگاه سید علاء الدین حسین(ع)=== | ||
آرامگاه | آرامگاه این امامزاده در شمال پل قدیمی دروازه اصفهان و نزدیک رودخانه خشک قرار دارد. این بنا یکی از بقعههایی است که در روزگار گذشته، در بیرون از برج و باروی شهر شیراز قدیم قرار داشته است. بیشتر تاریخ نویسان، آن حضرت را فرزند حمزه فرزند [[امام موسی کاظم]] علیهالسلام دانستهاند. گویا ایشان در اثر ستم حکومت عباسی به همراه شماری از نزدیکان و اعضای خانواده در سال ۲۲۰ ه.ق به شیراز مهاجرت کرده و با هیزم شکنی و فروش آن، زندگی میکرد تا اینکه به دست مزدوران عباسی کشته شد.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref> | ||
در زمان [[عضدالدوله]] | در زمان [[عضدالدوله]] دیلمی که علاقه زیادی به سادات علوی داشت، موقوفات زیادی به آرامگاه [[علی بن حمزه]] اختصاص داده شد. بعدها در زمان [[صفویه]]، زندیه و قاجاریه تعمیرات اساسی انجام گرفت و در حال حاضر به طرز نیکویی نگهداری میشود و بنا و محوطه زیبایی دارد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | ||
=== آرامگاه | === آرامگاه امامزاده سید تاج الدین غریب=== | ||
مردم | مردم این امامزاده را سید حاجی غریب مینامند. اسم او جعفر بن فضل بن جعفر بن علی بن ابی طالب است. چون آن جناب دو لقب داشته، مردم گمان کردهاند در محل مقبره وی دو نفر، یکی سید حاجی و دیگری محمد بن حسن مثنی مدفون هستند. این بقعه شریفه، محل استجابت دعاست و مردم در منازعه و مرافعه به آن تربت رفته، قسم میخورند. بقعه این امامزاده در کوچهای واقع در بازارچه دروازه کازرون شیراز قرار دارد.<ref>علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref> | ||
=== آرامگاه بابا | === آرامگاه بابا کوهی=== | ||
شیخ عبدالله محمد بن عبدالله معروف به بابا کوهی از بزرگان و مشایخ صوفیه اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم ه.ق است. او در سال ۴۴۲ از دنیا رفته است و در کوهی نزدیک دروازه قرآن شیراز به خاک سپرده شده است. | |||
مقبرهای او زیارتگاه عده زیادی از مردم شیراز میباشد و برخی نیز برای تفریح وکوهنوردی به آنجا میروند.<ref>الله قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | |||
=== آرامگاه | === آرامگاه سیبویه=== | ||
این آرامگاه در محله سنگ سیاه شیراز واقع است و محل دفن دانشمند بزرگ نحوی، ابو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر فارسی بیضاوی است که بین سالهای ۱۶۲ تا ۱۸۲ ه.ق از دنیا رفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | |||
=== آرامگاه | === آرامگاه شیخ نور بخش=== | ||
آرامگاه شمس | آرامگاه شمس الدین محمد شیرازی ابن یحیی لاهیجی گیلانی نور بخش متخلص به خدایی، مروج سلسله نور بخشیه در حوالی دروازه شاه داعی شیراز واقع است. وی در سال ۹۱۲ یا ۹۲۱ از دنیا رفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | ||
=== آرامگاه | === آرامگاه خواجوی کرمانی=== | ||
این آرامگاه در جانب غربی دروازه قرآن شیراز در دامنه کوه واقع است. خواجوی کرمانی از شعرا و عرفای زمان سلطان ابو سعید مغول بوده است.<ref>علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref> | |||
=== آرامگاه شاه شجاع=== | === آرامگاه شاه شجاع=== | ||
در شیراز و در شمال غربی حافظیه در نزدیکی هفت تنان در کنار بلوار هفت تن قرار دارد. شاه شجاع قبل از مرگ (۷۸۶ | در شیراز و در شمال غربی حافظیه در نزدیکی هفت تنان در کنار بلوار هفت تن قرار دارد. شاه شجاع قبل از مرگ (۷۸۶ ه.ق) وصیت کرده بود که جسد وی را در زمینهای مصلی و در جوار قبر شیخ محمود قطب الدین دفن نموده و سپس توسط امیراختیارالدین کرمانی جنازه را به مدینه برده در آنجا به خاک سپارند. پس از مرگ وی به دلیل اختلافاتی که بین جانشینان او به وجود آمد، وصیت او عملی نشد و در همان جا باقی ماند.<ref>الله قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref> | ||
=== آرامگاه | === آرامگاه امامزاده بیبی دختران=== | ||
نام | نام این امامزاده بیبی خدیجه (ام عبدالله) است که از اولاد امام زین العابدین است. ساختمان بقعه که در کوچهای منشعب از خیابان شهید دستغیب قرار دارد، دارای گنبدی بلند و دوار است و در چهار گوشه صحن، چهار شاه نشین ساخته شده است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | ||
=== آرامگاه شاه داعی=== | === آرامگاه شاه داعی=== | ||
آرامگاه نظام الدین محمود الحسینی ملقب به داعی الی الله از سادات حسینی، عالم, عارف و شاعر شیرازی با ۳۸ جلد اثر فارسی و عربی است | آرامگاه نظام الدین محمود الحسینی ملقب به داعی الی الله از سادات حسینی، عالم, عارف و شاعر شیرازی با ۳۸ جلد اثر فارسی و عربی است که در جنوب شیراز، در شرق گورستان معروف دارالسلام و خارج از دروازه شاهداعی واقع شده است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | ||
=== آرامگاه علی بن حمزه=== | === آرامگاه علی بن حمزه=== | ||
این بقعه درکنار پل دروازه اصفهان قرار گرفته و محل دفن یکی از امامزادگان است که صحن وحرمی بزرگ و زیبا دارد.<ref> بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، | این بقعه درکنار پل دروازه اصفهان قرار گرفته و محل دفن یکی از امامزادگان است که صحن وحرمی بزرگ و زیبا دارد.<ref> بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref> | ||
=== آرامگاه | === آرامگاه شیخ کبیر=== | ||
این آرامگاه پشت بازار وکیل شیراز واقع است. صاحب آرامگاه شیخ ابو عبدالله محمد بن خفیف شیرازی معروف به شیخ الاسلام از بزرگترین مشایخ و عرفای قرن سوم و چهارم ه.ق و سر سلسله فرقه خفیفیه یکی از فرق صوفیه میباشد. آرامگاه او زیارتگاه اهل حقیقت و طریقت و متصوفه بوده است.<ref>علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref> | |||
=== آرامگاه | === آرامگاه شیخ روز بهان=== | ||
این آرامگاه در انتهای خیابان شرقی لطفعلی خان زند واقع است. صاحب آرامگاه شیخ ابو محمد روزبهان از دانشمندان و عرفاء بزرگ در نیمه دوم قرن ششم هجری است.<ref>الله قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref> | |||
=== دروازه قرآن=== | === دروازه قرآن=== | ||
دروازه قرآن شیراز یکی از | دروازه قرآن شیراز یکی از ۶ دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار میرود.دروازه قرآن از زمان آلبویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است.ویران شدن این بنا در سال ۱۳۱۵ ه.ق به دستور والی وقت یکی از این نمونههاست.دروازه قرآن کنونی را نیکوکاری به نام حسین ایگار ساخته و به مردم شیراز هدیه کرده است.<ref>علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref> | ||
در بالای طاق بزرگ این دروازه اطاقی تعبیه شده که دو قرآن کتابت شده به دست سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری در آن نگهداری میشده است.مردم شیراز قدیم، اول هر ماه قمری با عبور از زیر قرآن که آن را به حضرت علی علیهالسلام منتسب میدانستند خود را در برابر خطرها و بلاها بیمه میکردند.آنها عقیده داشتند که کلامالله مجید تا پایان ماه آنان را از هر بلایی حفظ میکند. | در بالای طاق بزرگ این دروازه اطاقی تعبیه شده که دو قرآن کتابت شده به دست سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری در آن نگهداری میشده است.مردم شیراز قدیم، اول هر ماه قمری با عبور از زیر قرآن که آن را به حضرت علی علیهالسلام منتسب میدانستند خود را در برابر خطرها و بلاها بیمه میکردند.آنها عقیده داشتند که کلامالله مجید تا پایان ماه آنان را از هر بلایی حفظ میکند. | ||
این دو قرآن که در اصطلاح آن را قرآن هفده منی مینامیدند هم اینک در موزه پارس شیراز در معرض دید | این دو قرآن که در اصطلاح آن را قرآن هفده منی مینامیدند هم اینک در موزه پارس شیراز در معرض دید علاقهمندان قرار دارد و یکی از شاهکارهای نگارش کتاب آسمانی مسلمانان جهان به شمار میرود.<ref>صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ </ref> | ||
=== بقعه چهل تنان=== | === بقعه چهل تنان=== | ||
بقعه چهل تنان در جنوب بلوار هفت تنان قرار دارد. در | بقعه چهل تنان در جنوب بلوار هفت تنان قرار دارد. در این تکیه قبور چهل تن از زاهدان و عارفان شیراز نیز وجود دارد که معروفترین آنها شیخ اسحاق شیرازی معروف به «بسحاق اطمعه» میباشد.<ref>بهمن کریمی،راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref> | ||
=== قدمگاه حضرت ابوالفضل | === قدمگاه حضرت ابوالفضل شیراز=== | ||
خیابان و محلهای در شیراز به نام مبارک حضرت باب الحوائج ابوالفضل العباس علیهالسلام نامیده شده است و قدمگاه ابوالفضل نام گرفت. | |||
این مکان مقدس که اینک ساختمان و گنبد و بارگاهی دارد، مورد توجه مردم شیراز میباشد به گونهای که عصر روزهای شنبه سیل مشتاقان حضرت ابوالفضل علیهالسلام به این مکان مقدس آمده و ساعتی را به ذکر و راز و نیاز میپردازند و حضرتش را شفیع قرار داده و حاجات خود را طلب میکنند.<ref>الله قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴</ref> | |||
== مشاهیر شیراز== | == مشاهیر شیراز== | ||
=== آیت الله [[سید عبدالحسین دستغیب]] === | |||
=== | شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب در شب عاشورای ۱۲۹۲ شمسی در شهر شیراز، در یک خانواده روحانی پای به عرصه وجود گذاشت. این تولد مبارک در خانهای محقر در یکی از کوچههای قدیمی شیراز، کنار بازار مرغ که امروز «خیابان احمدی» نامیده میشود، صورت گرفت. ولادت او در شب عاشورا، سبب گردید که به «عبدالحسین» مسمی شود و حیاتش مصداق بارزی از نام شریفش گردد. | ||
پدرش سید محمد تقی فرزند میرزا هدایت ا... مرجع بزرگ فارس بود که به هنگام تولد فرزندش در کربلا بسر میبرد. شهید دستغیب در سن ۱۲ سالگی از نعمت داشتن پدر محروم گردید و از همان تاریخ سرپرستی مادر، سه خواهر و دو برادر خویش را بعهده گرفت. خاندان دستغیب از خاندانهای اصیل و شریف استان فارس و شیراز است که سابقهای ۸۰۰-۷۰۰ ساله دارد و از این سلسله رجال، دانشمندان بزرگ، ادباء و خطبای شایستهای برخاستهاند. این خاندان با ۳۳ واسطه به حضرت امام سجاد علیه الصلوه و السلام میرسد.<ref>[http://www.aviny.com/occasion/Enghelab_Jang/Shohada_Mehrab/87/Dastgheib/bio.aspx زندگی نامه شهید آیت الله دستغیب]</ref> | |||
پدرش | |||
=== سعدی شیرازی=== | === سعدی شیرازی=== | ||
سعدی یکی از بزرگترین شعرای ایران است که بعد از فردوسی آسمان زیبای ادبیات فارسی را با نور خود روشن ساخت و او نه تنها یکی از بزرگترین شعرای ایران بلکه یکی از بزرگترین سخنوران جهان میباشد. ولادت سعدی در سالهای اول سده هفتم هجری در شهر شیراز میباشد. خانوادهاش از عالمان دین بودند و پدرش از کارکنان دربار اتابک بوده که سعدی نیز از همان دوران کودکی تحت تعلیم و تربیت پدرش قرار گرفت ولی در همان دوران کودکی پدرش را از دست داد و تحت تکفل جد مادری خود قرار گرفت. | |||
او مقدمات علوم شرعی و ادبی خود را در شیراز آموخت و سپس در دوران جوانی به بغداد رفت که این سفر، آغاز سفرهای طولانی سعدی بود. او در بغداد در مدرسه نظامیه مشغول به تحصیل شد. آنچه قابل توجه و ذکر است، این است که معروفیت سعدی فقط مختص ایران نبوده حتی در زمان خودش به مرزهای خارج از ایران مانند هندوستان و آسیای صغیر نیز رسیده بود و خودش در چند جا به این شهرت اشاره داشته، که این شهرت سعدی معلول چند ویژگی است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | |||
او مقدمات علوم شرعی و ادبی خود را در شیراز آموخت و سپس در دوران جوانی به بغداد رفت که این سفر، آغاز سفرهای طولانی سعدی بود. او در بغداد در مدرسه نظامیه مشغول به تحصیل شد. آنچه قابل توجه و ذکر است، این است که معروفیت سعدی فقط مختص ایران نبوده حتی در زمان خودش به مرزهای خارج از ایران مانند هندوستان و آسیای صغیر نیز رسیده بود و خودش در چند جا به این شهرت اشاره داشته، که این شهرت سعدی معلول چند ویژگی است.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، | |||
=== حافظ=== | === حافظ=== | ||
خواجه شمس الدین محمد، حافظ شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران نغز گوی ایران و از گویندگان بزرگ جهان است که در شعرهای خود «حافظ» تخلص نموده است. ولادت حافظ در ربع قرن هشتم هجری در شیراز اتفاق افتاد، بعد از وفات پدرش، حافظ که خردسال بود با مادر خود در شیراز ماند و روزگار آن دو به تهیدستی میگذشت تا آنکه عشق به تحصیل و کمالات او را به مکتبخانه کشانید و به تفصیلی که در تذکره میخانه امده است، وی چند گاهی ایام را بین کسب معاش و آموختن سواد میگذرانید و بعد از آن زندگانی حافظ تغییر کرد و در جرگه طالبان علم درآمد و مجلسهای درس عالمان و ادیبان زمان را در شیراز درک کرد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | |||
خواجه شمس الدین محمد، حافظ شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران نغز گوی ایران و از گویندگان بزرگ جهان است که در شعرهای خود | |||
=== سیبویه=== | === سیبویه=== | ||
ابوبشر عمروابن عثمان ابن قنبر مشهور به سیبویه عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مؤلف کتاب «الکتاب»(نخستین و معتبرترین کتاب در نحو)، متولد بیضاء بوده ولی تاریخ زندگی او به درستی مشخص نیست.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | |||
ابوبشر عمروابن عثمان ابن قنبر مشهور به سیبویه عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مؤلف کتاب «الکتاب»(نخستین و معتبرترین کتاب در نحو)، متولد بیضاء بوده ولی تاریخ زندگی او به درستی مشخص نیست.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، | |||
=== عبدالله خفیف (شیخ کبیر)=== | === عبدالله خفیف (شیخ کبیر)=== | ||
ابو عبدالله شیخ محمدبن خفیف معروف به شیخ کبیر از بزرگان عرفا و دارای کرامات بسیار بوده است؛ علت شهرت او به خفیف این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است. شیخ علاوه بر ریاضت، عبادت در علم و دانش و فضیلت، مقامی شامخ نیز داشته و کتابهایی را تألیف کرده است. سعدی در مورد مقام و منزلت شیخ چنین گفته است: | ابو عبدالله شیخ محمدبن خفیف معروف به شیخ کبیر از بزرگان عرفا و دارای کرامات بسیار بوده است؛ علت شهرت او به خفیف این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است. شیخ علاوه بر ریاضت، عبادت در علم و دانش و فضیلت، مقامی شامخ نیز داشته و کتابهایی را تألیف کرده است. سعدی در مورد مقام و منزلت شیخ چنین گفته است: | ||
{{شعر|نستعلیق}} | |||
به ذکر و فکر و عبادت | {{ب|به ذکر و فکر و عبادت به روح شیخ کبیر|به حق روز بهان و به حق پنج نماز}} | ||
{{پایان}} | |||
به حق روز بهان و به حق پنج نماز | |||
==مساجد مهم== | ==مساجد مهم== | ||
[[پرونده:مسجد نصیرالملک.jpg|thumb|مسجد نصیرالملک]] | [[پرونده:مسجد نصیرالملک.jpg|thumb|مسجد نصیرالملک]] | ||
شیراز مساجد مهم زیادی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است. | شیراز مساجد مهم زیادی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است. | ||
# مسجد جامع | # مسجد جامع عتیق | ||
# مسجد نصیرالملک | # مسجد نصیرالملک | ||
# مسجد وکیل | # مسجد وکیل | ||
# مسجد نو | # مسجد نو | ||
=== مسجد جامع عتیق === | |||
مسجد جامع عتیق یا مسجد جمعه یا مسجد جامع یا مسجد آدینه، از کهنترین مساجد قدیمی شیراز است که در مشرق شاهچراغ قرار دارد. [[http://www.karimeh.com| پایگاه سیاسی اجتماعی کریمه اهل بیت(س)]] | |||
این مسجد دو ایوانی در سال ۲۸۱ ه.ق. به دستور عمرولیث صفاری ساخته شد. ساختمان مسجد که اولین هسته تاریخی شهر شیراز است مشتمل بر بنایی مرتفع است که دارای چندین حجره و شبستان است و برخی قسمتهای آن دوطبقه میباشد. این مسجد دارای ۶ درب ورودی و خروجی بوده است. یک درب در ضلع شمالی، یک درب در ضلع جنوبی، دو درب در ضلع غربی و دو درب در ضلع شرقی.<ref>صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ </ref> | |||
=== مسجد نصیرالملک === | === مسجد نصیرالملک === | ||
این مسجد که از جمله بناهای دیدنی دوران قاجار در شهر شیراز و استان فارس است در سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شد. | این مسجد که از جمله بناهای دیدنی دوران قاجار در شهر شیراز و استان فارس است در سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شد. | ||
این مسجد دارای حیاط وسیع است که حوض بزرگ در وسط آن میباشد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچههای با | این مسجد دارای حیاط وسیع است که حوض بزرگ در وسط آن میباشد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچههای با شیشههای رنگی است.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref> | ||
مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی | مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی میباشد که در سمت شمال آن قرار دارد. در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است٬ که سقف آن با کاشیهای رنگارنگ مزین گشته است. | ||
مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است. شبستان غربی که پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است٬ طاق این شبستان روی ستونها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف | مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است. شبستان غربی که پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است٬ طاق این شبستان روی ستونها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف ششتایی و به تعداد ۱۲ عدد به نیت ۱۲ امام قرار گرفته است.در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاقنما ۲ طاق کوچکتر نیز وجود دارد.<ref>علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref> | ||
=== مسجد وکیل=== | === مسجد وکیل=== | ||
مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد | مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد | ||
در غرب بازار وکیل و در | در غرب بازار وکیل و در انتهای راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایی بنا شده است که به نام مسجد سلطانی وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه میباشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است. این مسجد به دستور کریمخان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است.<ref>صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳</ref> | ||
شبستان جنوبی با ستونهای سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصههای معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه میباشد. در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سورههای قرآن به صورت هلالی نوشته شدهاست. | شبستان جنوبی با ستونهای سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصههای معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه میباشد. در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سورههای قرآن به صورت هلالی نوشته شدهاست. | ||
این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، بوجود آوردهاست. معماران مسجد | این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، بوجود آوردهاست. معماران مسجد برای این که قبله مسجد با قبله شرعی مطابقت کرده و از طرفی نمای مسجد با درهای فرعی بازار و خود بازار همخوانی داشته باشد راهروها را به طریقی به صحن مسجد متصل کردهاند که در عین کجی تغییر زاویه صحن مشخص نباشد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ http://historyelmi.mihanblog.com</ref> | ||
=== مسجد نو=== | === مسجد نو=== | ||
این بنا در کنار فلکه مقابل امامزاده شاهچراغ واقع گردیده و از مهمترین و بزرگترین مساجد شیراز است. بنای اولیه این مسجد در بین سالهای ۵۹۷ تا ۶۱۵ ه-.ق توسط اتابک سعد بن زنگی – پادشاه فارس- ساخته شده و در دورههای مختلف، بازسازیها، تعمیرات و تزیینات زیادی در آن صورت گرفته؛ به نحوی که از بنای اتابکی آثار قابل توجهی بر جای نمانده و بنا صورت تازهای به خود گرفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | |||
این مسجد در گذشته به اتابکی شهرت داشته؛ اما با توجه به بازسازیهای صورت گرفته- در مقابل مسجد عتیق شیراز- مسجد نو نامیده شده است. از جمله بازسازیها و تعمیرات مسجد که در طول دورههای مختلف صورت گرفته، میتوان به موارد ذیل اشاره کرد : در سال ۹۹۵ ه-. ق، خواجه سعدالدین شیرازی معروف به شاه نوازخان- وزیر دکن هندوستان – و در سال ۱۱۸۳ ه-. ق، صادق خان، برادر کریم خان زند، مسجد را تجدید و تعمیر کردند. در سال ۱۲۶۹ ه-. ق، مسجد در اثر زلزله آسیب کلی دید؛ به طوری که جز طاق بزرگ رو به مغرب و کریاس متصل به آن و شبستان پشت به قبله، بقیه خراب شدند و بین سالهای ۱۲۷۱ تا ۱۲۷۳ توسط حاجی میرزا علی اکبر قوام الملک شیرازی بازسازی گردید. در سال ۱۳۰۱ ه-. ق، شبستان معروف به مقصودیه خراب شد که آن هم توسط فتحعلی خان – پسر میرزا علی اکبر قوام الملک – دوباره ساخته شد. در سال ۱۳۵۰ه-.ق، معین الشریعه واعظ اصطهباناتی، از طرف حاجی محمد باقر بهبهانی، مسجد را تعمیر و سردر آن را که به کلی خراب شده بود، ازنو بنیاد کرد. در دورههای اخیر، ازطرف اداره باستان شناسی، تعمیرات و مرمتهای ضروری در بنای مسجد صورت گرفته است.<ref>صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳</ref><ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | |||
== مدارس علمیه== | == مدارس علمیه== | ||
[[پرونده:مدرسه خان.jpg|thumb|مدرسه خان]] | [[پرونده:مدرسه خان.jpg|thumb|مدرسه خان]] | ||
تعدادی از مهمترین مدارس علمیه شهر شیراز عبارتند از: | |||
تعدادی از مهمترین مدارس علمیه | |||
# مدرسه خان | # مدرسه خان | ||
# [[مدرسه آقابابا خان]] | # [[مدرسه آقابابا خان]] | ||
خط ۱۷۷: | خط ۱۵۵: | ||
=== مدرسه خان=== | === مدرسه خان=== | ||
مدرسه خان از جمله | مدرسه خان از جمله بناهای مدارس معروف و بزرگ علوم فقهی دوران صفویه میباشد که در محله اسحاق بیگ شیراز واقع گردیده است ؛ این بنا به همت الله وردی خان افشار والی شیراز و سپه سالار شاه عباس صفوی بنا گذاشته شد، پس از مرگ ایشان پسرش سردار نامی ایران، امام قلی خان در سال ۱۰۲۴ هجری قمری کار بنا را به اتمام رسانده، زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون گرا ساخته شده ۷۶۸۶ متر مربع میباشد که در زمینی به مساحت ۵۰۰۳ متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است، این بنا دارای یکصد حجره جهت اسکان طلاب بوده که در حال حاضر هفتاد هجره به جای مانده و نیز صحن مدرسه با یک حوض هشت گوش در مرکز و ۴ باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزین گردیده است، طول صحن ۵۱ متر و عرض آن ۴۵ متر میباشد. | ||
در زمان ساخت و تا عصر | در زمان ساخت و تا عصر زندیه در طرفین جبهه غربی مدرسه دو گلدسته بلند آجری با تزیینات و کاشی کاری مفصلی وجود داشته که به دلیل مسلط بودن بر ارگ حکومتی کریم خان زند ویران گردیده است، کاشی کاریهای سقف مدرسه مثل مسجد شیخ لطف الله در اصفهان میباشد، در حاشیه سقف آیات قرآنی با خط ثلث عالی وجود دارد که در کتیبه آن به سال ۱۰۲۴ هجری قمری نگاشته شده، بالای دالان، تالار وسیعی است که روزگاری حکیم ملاصدرا ملقب به صدرالمتألهین فلسفه اشراق در آن تدریس میکرده است. | ||
عمر مدرسه تاریخی خان را به دوره صفویه نسبت | عمر مدرسه تاریخی خان را به دوره صفویه نسبت میدهند. یعنی روزگار حکومت شاه عباس اول که الله وردی خان، والی فارس تصمیم به ساخت این بنا گرفت و در نهایت، در دوره والی گری فرزندش امامقلی خان (۱۰۲۲ تا ۱۰۴۱ ه. ق) ساخت آن به پایان رسید. | ||
یکی از دلایل شهرت این مدرسه آن است که ملاصدرا | یکی از دلایل شهرت این مدرسه آن است که ملاصدرا سالها در آن به تدریس فلسفه و علوم اسلامی میپرداخت و درست از همین زمان به بعد، این مدرسه به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی ایران مطرح شد. اما شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که مهمترین ویژگی مدرسه خان به کارگیری اعداد مقدس در ساخت آن است. به این ترتیب که مدرسه دارای پنج مَدرَس (محل تدریس) به نیت عدد مقدس پنج تن(ع) است که یکی از این مدرسها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس دیگر برای سایرین بود. علاوه بر این، مجموعه دو اتاق موجود در این مدرسه در کنار اتاقهای درس خارج، در جمع عدد ۱۴ را تشکیل میدهند. این انتخاب اعداد و ارقام در ساخت بنا اتفاقی نبوده و با برنامه ریزی قبلی صورت گرفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع }} | {{منابع }} | ||
* اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی ودیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶ | * اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، گزارش هیئت بازرگانی هندبریتانیااعزامی به جنوب شرقی ایران.ترجمهٔ معصومه جمشیدی ودیگران.موسسه مطالعات تاریخ معاصرایران، ۱۳۷۶ | ||
* پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، | * پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ | ||
* بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، | * بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴) | ||
* صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، | * صادق همایونی، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ | ||
* علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، | * علینقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴ | ||
* الله | * الله قلی اسلامی،"تاریخچة شهرشیراز". دوره ۱۰،ش ۱۱۴ | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی] | * [http://shahecheragh.ir/default.asp آستان مقدس احمدی و محمدی] | ||
خط ۲۰۰: | خط ۱۷۵: | ||
* [http://www.shiraz.gov.ir فرمانداری شیراز] | * [http://www.shiraz.gov.ir فرمانداری شیراز] | ||
{{شهرهای مقدس شیعیان}} | {{شهرهای مقدس شیعیان}} | ||
{{ | {{مکانهای مقدس}} |