علی بن عبیدالله رازی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←تألیفات) |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''علی بن عبیدالله''' معروف به '''شیخ منتجب‌الدین رازی''' | '''علی بن عبیدالله''' معروف به '''شیخ منتجب‌الدین رازی''' (۵۰۳-۵۸۵ق) از نوادگان [[صدوق اول|علی بن بابویه قمی]]. وی نزد بسیاری از [[اهل سنت]] و همچنین علمای [[شیعه]] از جمله [[ابوالفتوح رازی]]، [[عبدالجلیل قزوینی رازی]]، [[سید فضل‌الله راوندی]] شاگردی کرد. [[عبدالکریم رافعی قزوینی|رافعی شافعی]] از شاگردان نامدار او بوده است. کتاب [[الفهرست منتجب‌الدین|الفهرست]] از تألیفات مهم اوست که مورد اقبال هر دو فرقه بزرگ [[اسلام]]، [[شیعه]] و [[اهل سنت]]، بوده است. مذهب او به سبب شدت [[تقیه]]، در میان اهل سنت و شیعه مورد اختلاف قرار گرفته است، هرچند بزرگان شیعه، [[تشیع]] او را قطعی و مسلم دانسته‌اند. | ||
==خاندان== | ==خاندان== | ||
ابوالحسن علی بن عبیدالله بن حسن بن حسین بن حسن بن حسین بن علی بن حسین بن بابویه قمی رازی<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ج۴، ص۱۴۰، ج۷، ص۲۶۰.</ref> در سال۵۰۳ یا ۵۰۴ق<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، ج۱۱، ص۲۰۳(پاورقی) ؛رافعی قزوینی، التدوین، ج۳، ص۳۷۸.</ref> در دودمان بابویه که چند فقیه و عالم [[شیعه]] داشت، متولد شد. علی به | ابوالحسن علی بن عبیدالله بن حسن بن حسین بن حسن بن حسین بن علی بن حسین بن بابویه قمی رازی<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ج۴، ص۱۴۰، ج۷، ص۲۶۰.</ref> در سال۵۰۳ یا ۵۰۴ق<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، ج۱۱، ص۲۰۳(پاورقی) ؛رافعی قزوینی، التدوین، ج۳، ص۳۷۸.</ref> در دودمان بابویه که چند فقیه و عالم [[شیعه]] داشت، متولد شد. علی به منتجب الدین معروف شد.<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۱۴۰</ref> برخی او را قمی نیز لقب داده‌اند<ref> صدر، تکملة أمل الآمل، ج۴، ص۴۱</ref> و چون در ری زندگی می‌کرد، به رازی هم ملقب گردید. خود او نیز می‌گوید پدرم در ری ساکن است.<ref> رازی، الفهرست،۱۳۶۶ش٬ ص۷۷</ref> | ||
پدرش [[عبیدالله بن حسن رازی|عبیدالله]]، ملقب به موفق الدین٬ فقیهی ثقه و از شاگردان پدر خود و [[شیخ طوسی]]، شیخ [[سلار]] بن عبد العزیز دیلمی و عبدالعزیز سعدالدین معروف به [[ابن براج]] است.<ref> رازی، الفهرست، ۱۳۶۶ش٬ ص۷۷</ref> | پدرش [[عبیدالله بن حسن رازی|عبیدالله]]، ملقب به موفق الدین٬ فقیهی ثقه و از شاگردان پدر خود و [[شیخ طوسی]]، شیخ [[سلار]] بن عبد العزیز دیلمی و عبدالعزیز سعدالدین معروف به [[ابن براج]] است.<ref> رازی، الفهرست، ۱۳۶۶ش٬ ص۷۷</ref> | ||
جدش [[حسن بن حسین بابویه|شمس الاسلام حسن]] معروف به حسکا از فقهای بزرگ بود که همه کتاب‌های شیخ طوسی را نزد خودش قرائت کرده است. تالیفات متعددی از جمله | جدش [[حسن بن حسین بابویه|شمس الاسلام حسن]] معروف به حسکا از فقهای بزرگ بود که همه کتاب‌های شیخ طوسی را نزد خودش قرائت کرده است. تالیفات متعددی از جمله العبادات، الأعمال الصالحة و سیر الأنبیاء و الأئمة(علیهم السلام) دارد.<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۳۱ش٬ ج۴، ص۱۴۰.</ref> | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
منتجب‌الدین اغلب در ری بود٬ اما برای کسب علم به شهرهای زیادی سفر کرد و به فیض ملاقات بسیاری از مردان بافضیلت و محدثین نامی رسیده و از برخی آنان به دریافت [[اجازه حدیث|اجازه]] نائل گشت. نیشاپور، اصفهان، خراسان، کاشان، خوارزم و حله عراق دیگر شهرهایی است که او بدانجا سفر کرد.<ref>منتخب الدین رازی، الفهرست، ص۹۷ - ۹۹.</ref> | منتجب‌الدین اغلب در ری بود٬ اما برای کسب علم به شهرهای زیادی سفر کرد و به فیض ملاقات بسیاری از مردان بافضیلت و محدثین نامی رسیده و از برخی آنان به دریافت [[اجازه حدیث|اجازه]] نائل گشت. نیشاپور، اصفهان، خراسان، کاشان، خوارزم و حله عراق دیگر شهرهایی است که او بدانجا سفر کرد.<ref>منتخب الدین رازی، الفهرست، ص۹۷ - ۹۹.</ref> | ||
شیخ منتجب‌الدین استادان زیادی داشته که نام همۀ آنها را در | شیخ منتجب‌الدین استادان زیادی داشته که نام همۀ آنها را در الفهرست خود آورده است. رافعی همچنین به تعداد زیادی از اجازات وی اشاره کرده است.<ref>رافعی قزوینی، التدوین، ج۳، ص۳۷۳.</ref> از جمله مهم‌ترین استادان وی عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
# پدرش عبیدالله بن حسن | # پدرش عبیدالله بن حسن | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
==تألیفات== | ==تألیفات== | ||
منتجب‌الدین کمتر به تألیف و تدریس پرداخته و بیشتر به مطالعه و استفاده از محضر استادان وقت می‌گذرانده و به همین جهت جز چند کتاب از وی باقی نمانده است. | منتجب‌الدین کمتر به تألیف و تدریس پرداخته و بیشتر به مطالعه و استفاده از محضر استادان وقت می‌گذرانده و به همین جهت جز چند کتاب از وی باقی نمانده است. | ||
# | # [[الاربعین فی فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|الاربعین عن الاربعین فی فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام]]<ref>حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۱۹۴؛ رافعی قزوینی، التدوین، ج۳، ص۳۷۳؛ قمی، الفوائد الرضویه، ج۱، ص۵۱۰.</ref> مشتمل بر ۴۰ حدیث به روایت ۴۰ استاد از ۴۰ تن از [[صحابه|صحابۀ]] [[پیغمبر(ص)]] است. [[سید محسن امین]] از این کتاب با نام «الاربعین عن الاربعین من الاربعین فی فضائل امیرالمؤمنین صلوات الله علیه» یاد کرده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۸۷.</ref> کتابی با نام اربعین حدیثاً فی فضائل علی و اربع عشرة حکایة فی معجزات علی علیه‌السلام هم برای او نقل شده است.<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ج۴، ص۱۴۴.</ref> | ||
# | # فهرست اسماء مشایخ الشیعة و مصنفیهم معروف به الفهرست یا الفهرس<ref>حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۱۹۴؛ قمی، الفوائد الرضویه، ج۱، ص۵۱۰.</ref> یکی از مشهورترین کتب [[علم رجال|رجال]]، مشهور به فهرست صغیر که مورد اعتماد دانشمندان شیعه و سنی می‌باشد. او این دو کتاب را برای [[یحیی بن ابی الفضائل علوی|عزالدین یحیی بن ابی الفضائل علوی]]، [[نقابت|نقیب]] [[ری]] و [[قم]] نوشته است. این کتاب در ذکر مشایخ معاصر [[شیخ طوسی]] و پس از او تا زمان منتجب‌الدین است.<ref>حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۱۹۴.</ref> در حقیقت وی پس از [[کشی]]، شیخ طوسی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]، به تألیف کتابی در تراجم علماء اهتمام نمود.<ref>حر عاملی، تتمیم امل الآمل، صص۳۶-۳۹.</ref> | ||
# | # رساله‌ای در مسأله قضاء<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ج۴، ص۱۴۷.</ref> | ||
# | # تاریخ ری؛ رافعی می‌گوید این کتاب ناتمام ماند و فیش هایش از بین رفت٬ اما سبکی در ''طبقات الشافعیة'' از آن نقل مطلب کرده و رضی الدین قزوینی در ''ضیافه الاخوان'' آن را تاریخ کبیری در احوال علمای شیعه معرفی کرده است.<ref>صدر٬ تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج۴، ص۴۲</ref> | ||
# | # رجال الشیعه؛ قزوینی گفته ابن حجر دو کتاب منتجب الدین را در دسترس داشته است؛ یکی تاریخ الری و دیگری رجال الشیعه؛ رجال الشیعه به نحو حتم و یقین غیر از الفهرست معروف اوست.<ref>جمعی از دانشمندان(شبیری زنجانی)، یادنامه علامه امینی، ۱۳۸۸ش٬ ص۱۵۹</ref>بوسنیه منجی هم کتابی با عنوان تاریخ علماء الشیعه به منتجب الدین نسبت داده است.<ref> منجی، موسوعة أعلام العلماء و الأدباء العرب و المسلمین، ۱۴۲۵ق٬ ج۳، ص۲۲</ref> | ||
# رساله قضاء صلوات؛<ref>افندی٬ ریاض العلماء، ۱۴۳۱ق٬ ص۱۴۶</ref> | # رساله قضاء صلوات؛<ref>افندی٬ ریاض العلماء، ۱۴۳۱ق٬ ص۱۴۶</ref> | ||
# رسالة فی الصلاة الحاضرة لمن علیه الفائتة؛ | # رسالة فی الصلاة الحاضرة لمن علیه الفائتة؛ | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
دربارۀ تاریخ وفات وی اختلاف نظر وجود دارد. رافعی وفاتش را بعد از ۵۸۵ق ذکر کرده است.<ref>رافعی قزوینی، التدوین، ج۳، ص۳۷۸؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۸۷. </ref> | دربارۀ تاریخ وفات وی اختلاف نظر وجود دارد. رافعی وفاتش را بعد از ۵۸۵ق ذکر کرده است.<ref>رافعی قزوینی، التدوین، ج۳، ص۳۷۸؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۸۷. </ref> | ||
به نقل | به نقل ابن فوطی شیخ منتجب الدین در سال ۶۰۰ق از شیخ حافظ صائن الدین مولف الجمع المبارک والنفع المشارک اجازه روایت گرفته است.<ref>ابن فوطی، مجمع الآداب فی معجم الألقاب، ۱۴۱۶ق٬ ج۵، ص۵۱۴</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||